Immunologie
Hoofdstuk 1: Inleiding tot het immuunsysteem
1. Terminologie
Zie verklarende woordenlijsten in handboek achteraan
Veelgebruikte termen
Antigeen (Ag)
Molecule die bindt aan een antilichaam of aan een T-cel receptor (TCR)
De meeste TCRs binden enkel peptiden gecomplexeerd met MHC
Zowel peptiden als de eiwitten waarvan er afkomstig zijn worden T-cel genoemd
Antilichaam (Al)
Glycoproteïne of immunoglobuline (Ig)
Wordt geproduceerd door B-cellen (enkel B-cellen kunnen Ig aanmaken)
Bindt met antigenen, vaak met hoge affiniteit en hoge specificiteit
Cytokinen
Eiwitten (molecule) die erg belangrijk zijn in de communicatie van het immuunsysteem
Veel verschillende cellen kunnen cytokinen aanmaken
Verschillende onderverdelingen mogelijk
2. Belang van het immuunsysteem
Functies immuunsysteem
Verdediging tegen infecties (veroorzaakt door micro-organisme)
- Invasie
- Vermenigvuldiging
- Verspreiding in lichaam
- Ziekteverwekking
Verdediging tegen tumoren
Weefselregeneratie en littekenvorming schade wordt hersteld
Onderscheid maken tussen eigen en niet-eigen
Ontwikkelen van geheugen
Verschillende soorten micro-organismen
Er bestaan veel soorten micro-organismen (virus, bacterie, fungi, protozoaire parasiet, multi-
cellulaire parasiet)
Elke soort vereist een ander soort verdedigingsmechanisme van het immuunsysteem
Het aantal micro-organismen op en in een individu overtreft het aantal lichaamscellen
1
,Heel klein Heel groot
geeft weer hoeveel micro-organismen op die plaats aanwezig zijn
De longen, maag, lever, pancreas, nieren, blaas, geslachtsorganen zijn in normale
omstandigheden vrij van micro-organismen = steriel
Binnendringen van pathogenen
Mucosa
- Respiratoir (100m²) vb. influenza
- Gastro-intestinaal (200m²) vb. salmonella
Wonden vb. clostridium tetani
Insectenbeet vb. plasmodium
Intacte huid (2m²) vb. hoekworm
IV druggebruik vb. hepatitis B, HIV
Seksueel contact vb. hepatitis B, HIV
2
,Soorten infecties
Niet elk contact met een micro-organisme
veroorzaakt ziekte
Het immuunsysteem kan de infectie klaren door
een gepaste immuunrespons te creëren
geen symptomen
Subklinische infectie
Infectie die geen ziekte veroorzaakt bij een normaal persoon
Opportunistische infectie
Infectie die toch ziekte veroorzaakt bij een persoon met immunodeficiëntie
Immunopathologie
Falen van het immuunsysteem
Normaal immuunrespons als ‘probleem’
Bij transplantatie immuunsysteem zou donororgaan afstoten
Bij gentherapie vb. bij ontbreken van eiwit, lichaam herkent eiwit niet als lichaamseigen
Immuunsysteem wordt onderdrukt met behulp van immunosuppressiva
Verdiensten van onderzoek in immunologie voor wereldgezondheid
Vaccinatie:
- Inoculatie van pathogeen bij ziek persoon zodat lichaam een immuunrespons opwekt
- Lichaam bouwt geheugen op tegen pathogeen
3. Aangeboren en adaptieve immuniteit Alles beïnvloedt elkaar!
Aangeboren immuniteit
Aanwezig vanaf de geboorte
Bevat cellen/moleculen die altijd klaar zitten om geactiveerd te worden immuunrespons
op gang brengen
Eerste verdedigingssysteem dat op elk moment kan optreden tegen micro-organismen
Zeer belangrijk bij de eerste uren na een infectie
Cellen
Epitheliale barrières (GI, respiratoir, huid) = eerste bescherming tegen infecties
Mestcellen in weefsels
Fagocyten: (veel verschillende soorten)
- Cellen die dingen kunnen opnemen/opeten
- Monocyt:
o Bevat 1 mononucleaire kern = kern met 1 lob
- Granulocyt:
o Polymorfonucleaire cel = cel die granulen bevat = neutrocyt
3
, Dendritische cellen:
- Cellen die micro-organismen of andere cellen kunnen opnemen
- Niet goed in doden van opgenomen micro-organismen
- Vervullen typische functies in adaptief immuunsysteem (zie verder)
- Bevatten dendrieten gespecialiseerd in het opnemen van antigenen (Ag)
Natuurlijke killercellen (NK-cellen)
Innate Lymphoid cells (ILCs)
Moleculen
Eiwitten van het complementsysteem
Adaptieve immuniteit
Immuniteit die verworven wordt doorheen de levensjaren
Heeft tijd nodig om te ontwikkelen/om effectief te worden
Cellen
B- en T-cellen zijn de meest typische lymfocyten
- Bevatten aan hun oppervlak zeer specifieke receptoren die ontstaan tijdens het rijpen
van de lymfocyten (B- en T-cellen) = antigeenreceptoren (AgR) binden met Ag
B-cellen:
- Bevat een B-cel receptor (BCR)
- Binding van Ag met B-cel:
o B-cel wordt geactiveerd en differentieert/prolifereert verder
o B-cel secreteert receptor waardoor receptor van membraan afgaat
o Gesecreteerde BCR vormen onze antilichamen (Al)
o Overblijvende B-cel = plasmacel
- Kan rechtsreeks een antigen op een micro-organisme herkennen
T-cellen:
- Bevat een T-cel receptor (TCR)
- Binding van Ag met T-cel:
o T-cel wordt geactiveerd en prolifereert
o TCR blijft altijd met de membraan geassocieerd komen nooit los!
o Geprolifereerde T-cel die de uiteindelijke functie uitoefent = effector T-cel
- Heeft een andere cel (= antigen presenteerde cel (APC)) nodig om een antigen te kunnen
herkennen
o De meeste APCs zijn dendrieten
o Dendriet neemt micro-organisme op en breekt het af
o Vervolgens presenteert het delen van het micro-organisme aan MHC-moleculen
(Major Histocompatibility Complex molecule = groen)
o MHCs presenteert antigenen aan T-cellen
o Voor de meeste T-cellen zijn het peptideantigenen
EXAMENVRAAG: Verschil T-cel en B-cel!
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LepageJ. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €19,69. Je zit daarna nergens aan vast.