Probleem 12: Single or patchwork?
Leerdoelen:
- Wat is het effect van verschillende gezinsvormen op de ontwikkeling van het kind?
- Weke gezinsvormen zijn er na echtscheiding?
Bronnen:
- Anderson (2012) – H6 Walsh
- Pasley & Garneau (2012) – H7 Walsh
- Heireman & Lemmens (2010) – H10 Autrique et al.
- Hetherington & Stanley-Hagan (2002) – H9 Volume 3 Bornstein
- Artikel Amato (2005).
- Artikel scheidingskinderen.nl
Leestips:
- Anderson clinical implications + interventions niet
- Echtscheiding en overlijden hoeft niet.
Anderson (2012) – H6 Walsh de diversiteit, sterke punten en uitdagingen van
eenoudergezinnen
Inleiding
Het aantal eenoudergezinnen is drastisch gestegen de afgelopen decennia. Nu bestaat zo’n
¼ van alle Amerikaanse families uit eenoudergezinnen met kinderen onder de 18 jaar.
Wegen naar alleenstaand ouderschap
Alleenstaand ouderschap ontstaat meestal op een standaard manier een relatie is
beëindigd door uit elkaar gaan, scheiding, dood of doordat men nooit een partner heeft
gevonden om een kind mee groot te brengen.
- Het gaat dus vaak om het verlies van een relatie of het verlies van een droom.
- Sommige alleenstaande moeders hebben het gevoel dat ze gefaald hebben, want ze
hebben geen man die de familie bij elkaar houdt. Deze perceptie wordt meestal negatief
bekrachtigd door familieleden, religieuze groepen en de gemeenschap.
Algemene uitdagingen voor eenoudergezinnen
Eenoudergezinnen zijn kwetsbaarder dan getrouwde stellen, omdat men in
eenoudergezinnen te maken heeft met meer economische problemen, meer stressvolle
levensveranderingen, langere uren werken, vaker depressief zijn en minder emotionele
ondersteuning hebben in hun ouderrol.
- Het feit dat eenoudergezinnen meer fysiek en psychologisch kwetsbaar zijn, betekent niet
dat zij van nature tekort komen.
Onderzoeken naar het welzijn en de uitkomsten van kinderen uit eenoudergezinnen geven
weer verschillende resultaten. Als groep hebben kinderen van eenoudergezinnen meer te
maken met gedrags- of emotionele problemen, slechtere schoolprestaties en een lager
zelfvertrouwen. Sommige onderzoekers zijn van mening dat kinderen in eenoudergezinnen
slechter af zijn dan kinderen die opgroeien in een huishouden met twee ouders, ongeacht ras
of opleidingsachtergrond.
1
, Hoewel het opgroeien in eenoudergezinnen invloed kan hebben op lange termijn, hoeft dit
niet alleen maar negatief te zijn:
- Na scheiding neemt stress meestal af, tenzij er sprake is van voortdurende overgangen
of verstoringen die zorgen voor instabiliteit.
- Wanneer een huwelijk gepaard gaat met veel ouderlijke conflicten, zijn kinderen wiens
ouders scheiden beter af dan kinderen wiens ouders bij elkaar blijven.
- Het is ook moeilijk om conclusies te trekken over de impact van eenoudergezinnen,
omdat veel eenoudergezinnen slechts voor korte tijd bestaan alleenstaande ouders
kunnen bij familie of vrienden gaan wonen. Ze kunnen ook een partner vinden die een
positieve invloed heeft op het huishouden.
Invloed van armoede en stress op mentale gezondheid ouder en kind
Armoede beïnvloed psychologisch functioneren van de ouder, functioneren van het
kind en familierelaties. Alleenstaande moeders kennen een armoedesgraad van 28.7% met
bijna 1 op de 5 kinderen die in armoede leven.
- Voor ouders zorgt een financiële strain voor hogere mate van depressieve symptomen,
wat direct een negatieve invloed op de kwaliteit van het opvoeden heeft.
- Voor kinderen staat armoede in verband met lagere schoolprestaties en meer
probleemgedrag, zelfs als wordt gecorrigeerd voor familiestructuur en negatieve
kenmerken uit de gemeenschap.
Onderzoek suggereert dat armoede meer invloed heeft op de uitkomsten van kinderen en
ouders dan dat alleenstaand ouderschap op zichzelf doet.
Low-income minority single parents
De meest voorkomende vorm van eenoudergezinnen (75%) bestaan uit
minderheidsmoeders met een laag inkomen, meestal gaat het om tienermoeders. Zij
hebben vaak een verminderde opleiding, minder bronnen, een minder behulpzaam
ondersteunend netwerk en leven in een verontrustende gemeenschap deze factoren
hebben invloed op ouderlijke stress, machteloosheid, ontevredenheid en op de ontwikkeling
van het kind.
Door lager inkomen en tekort aan bronnen meer oneerbiedigheid van scholen en
verhuurders + meer indringing van autoriteiten in hun leven en bij het nemen van
beslissingen. Omdat zij de overtuiging missen dat zij het alleen aankunnen, staan zij sneller
misbruik of verwaarlozing van partners toe heeft invloed op mentale gezondheid, familie
functioneren, opvoeden en ontwikkeling van kind. Sommige minority single parents hebben
een netwerk waaruit zij steun krijgen, dit heeft een positieve invloed.
- Veel tienermoeders leven bij hun ouders en krijgen daar steun van mogelijkheid om
school af te maken, te werken en sociaal leven te hebben.
- Dit driegeneratie huishouden heeft ook zijn nadelen: zorgt voor veranderingen in
familiestructuur en de manier waarop rollen zijn verdeeld, er moet voortdurend worden
uitgezocht wie verantwoordelijk is voor zorgtaken van het kind en wie voor de
huishoudelijke taken.
Veel kinderen van tienerouders komen voort uit een relatief korte relatie. De vaders zijn
meestal niet betrokken bij de moeder of het kind. Dit hangt af van verschillende factoren:
- Eigen ervaring over het vaderschap, het hebben van werk, het wel/niet hebben van een
geschiedenis van drugsgebruik, antisociaal gedrag, opsluiting, contact met moeder van
het kind en of allebei de ouders alweer een nieuwe relatie hebben.
Het is wel belangrijk dat de vader betrokken is hij kan zorgen voor een goede vader-kind
band en kan bijdragen aan financieel en psychologisch welzijn van de moeder en het kind.
2