Samenvatting
Samenvatting Blok 2.3 Geschiedenis en wetenschapsfilosofie - Probleem 7
Samenvatting Probleem 7 van Blok 2.3 Geschiedenis en wetenschapsfilosofie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Probleem 7Leerdoelen:
Vignet 1:
- Wat is determinisme?
- Waarom is dit problematisch voor de vrije wil?
- Welke visies zijn er over de vrije wil?
- Wat zijn implicaties van het determinisme in het rechtsysteem?
Vignet 2:
- Wat voor neurowetenschappelijke onderzoeken zijn er gedaan naar de vrije wil?
Vignet 3:
- Wat zijn de meningen van Descartes, Wundt, Skinner en Swaab over de vrije wil?
Bronnen: Bem, Hergenhahn, Richards, Simonton en 4 artikelen Psyweb
Determinisme
Naturalisme vs. Determinisme:
- Naturalisme: Als het brein slechts een computer of neuraal netwerk is, dan kan er geen vrije
wil zijn.
- Determinisme: Niets gebeurt zomaar en zonder dat het uitgelegd kan worden. Alles gebeurt
met een reden (o.a. Hobbes, Spinoza en Marx)
o Als je de reden zou weten, zou je een gebeurtenis precies kunnen voorspellen
o Determinisme wordt nog altijd in de wetenschap als waar aangenomen.
o Verschil met fatalisme: God heeft hierbij alles al van tevoren voorspeld, dus de reden is
God.
Drie subvormen determinisme:
1. Biologische determinisme = fysiologische condities zijn belangrijk voor genetische
voorinstellingen in het verklaren van gedrag. VB: evolutiepsychologen beweren dat menselijk
gedrag en het gedrag van dieren de voorinstellingen reflecteren die ze hebben geerfd van de
voorouders.
2. Omgevingsdeterminisme = omgevingsstimuli zijn belangrijk omdat ze je gedrag beslissen
(determinanten).
3. Socioculturele determinisme = Een vorm van omgevingsdeterminisme, maar in plaats dat
omgevingsstimuli gedrag veroorzaken, veroorzaken volgens deze stroming de culturele en
sociale regels, gebruiken en opvattingen het menselijk gedrag.
Deze drie samen, overkoepelde term: fysieke determinisme
Heisenberg’s uncertainty principle = kijken naar neutron die het gedrag beinvloedt.
Toegepast op psychologie: hoewel menselijk gedrag inderdaad determined is, kunnen we
de oorzaken nooit observeren omdat we die oorzaken veranderen als we die proberen te
observeren.
- Indeterminisme: het geloof dat er specifieke oorzaken zijn die je nooit precies te weten kunt
komen (o.a. Aristoteles, Erasmus en Kant) uncertainty principle
- Nondeterminisme: Gedrag is geheel vrije keuze en dus niet afhankelijk van fysieke of
psychische oorzaken (aanhangers vrije wil)
1
, William James: maakte het verschil tussen hard determinism en soft determinism:
- Soft determinism: al uitgelegd, intenties, motieven, waarden etc. hebben invloed op gedrag,
hoewel gedrag wel determined is.
- Hard determinism: De oorzaken van menselijk gedrag functioneren in een automatische,
mechanische manier, dus je hebt geen persoonlijke verantwoordelijkheid.
Spinoza’s distinctie, zegt dat er 2 types determinisme zijn:
1. Intern: rationeel, bepaald door persoonlijkheid, “wat iemand uniek maakt”
2. Extern: het resultaat van toevalligheden in je omgeving (conditionering wordt ermee
vergeleken).
o Hierin kunnen ‘acts’ van vrije wil voor +/- 50% voorspeld worden, omdat je afhankelijk
bent van je persoonlijkheid, en daarnaar handelt.
o Dit lijkt op een stroming genaamd soft determinism: Alle handelingen zijn determined,
maar sommigen zijn vrij genomen, en sommigen geforceerd.
Argumenten tegen determinisme:
1. Determinisme is niet falsifieerbaar.
Vrije wil
Vrije wil en verantwoordelijkheid
- Hume: als acties “ niet voortkomen van een oorzaak in de karakteristieken en disposities van
de persoon die ze uitvoert” (dus als ze random en onvoorspelbaar zijn), kunnen ze niet goed
of slecht worden genoemd en kan de uitvoerder niet verantwoordelijk worden gesteld.
- Hume’s Fork: het dilemma dat je niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor je daden,
omdat ze mechanisch en vooringesteld zijn, zit hem in het feit dat je dan ook niet rationeel en
vrij kunt denken.
Vrije Wil: Als een bepaalde situatie 2x precies hetzelfde is in alle opzichten, dan kan iemand
ervoor kiezen om iets anders aan te pakken. Er is een probleem met deze definitie: het kan nooit
getest worden.
- Drie voorwaarden waaraan moet worden voldaan om vrije wil toe te schrijven. Als je aan
deze voorwaarden voldoet, dan ben je dus verantwoordelijk bij een misdaad!
1. De persoon had iets anders kunnen doen. Dit lijkt erg makkelijk maar dat is het niet.
Externe beperkingen zijn simpel (je kan niet over de maan springen). Maar interne
beperkingen zijn lastiger (je neemt de trap niet vrijwillig als de lift kapot is, maar neemt
iemand met ernstige claustrofobie vrijwillig de ligt eerder dan de trap?). Wanneer kunnen we
zeggen dat iemand iets anders had kunnen doen?
o Het determinisme heeft hier vooral kritiek op.
2. De persoon moet de actie zelf hebben ondernomen, niet door externe krachten. Het
winnen van roulette is extern, gedragingen tijdens hypnose ook. De vraag is hoeveel van ons
gedrag extern is gestuurd.
3. De actie moet rationeel of begrijpelijk uit te leggen zijn als erover wordt gediscussieerd.
Hume zag hier een paradox: als gedrag is bepaald door interne en externe factoren, is het
niet vrij. Als gedrag geheel onbepaald willekeurig, onrationeel en onverspelbaar is, is het ook
niet vrij.
Andere posities die je kunt aannemen bij vrije wil
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukantonissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 57413 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
