Probleem 5
Leerdoelen:
Vignet 1:
- Wat is de invloed van controle op stress?
- Wat zijn de lichamelijke reacties op stress?
Vignet 2:
- Wat is de invloed van stress op het afweersysteem?
Vignet 3:
- Wat is het effect van stress op de hersenen?
- Wanneer heb je geen negatieve gevolgen van stress?
Bronnen: Toates, Kalat, Pinel
Stress (algemeen)
Wat is stress?
- Hans Selye (1979): stress is een nonspecifieke reactie van het lichaam op wat er van het lichaam
vereist wordt. Elke verandering in iemands leven kan zorgen voor stress. Hij ontwikkelde het general
adaptation syndrome.
- General adaptation syndrome (GAS): syndroom over hoe het lichaam reageert op stress. Seyle zegt
dat het lichaam hetzelfde reageert op verschillende stressvolle situaties. Bestaat uit drie fases:
1. Alarm fase: verhoogde activiteit sympatisch zenuwstelsel, die het lichaam klaar maakt voor
noodactiviteiten (korte stress).
2. Resistance: de sympatische respons neemt af, maar de bijnier schors geeft cortisol en andere
hormonen af die ervoor zorgen dat het lichaam alert blijft, vecht tegen infecties en wonden heelt.
3. Uitputtingsfase: het individu is moe, inactief en kwetsbaar omdat het zenuwstelsel en het
immuunsysteem niet langer energie hebben om in verhoogde staat te reageren (lange stress).
Het laat zien dat stress op korte termijn een positief effect heeft, maar op lange termijn schadelijk kan
zijn en de gezondheid kan beïnvloeden.
Uit een andere bron:
General Adaptation Syndrome (GAS): volgens Selye is het reactie patroon van het menselijk
lichaam op verschillende stressvolle situaties bijna identiek. GAS bestaat uit drie fasen:
1) Alarm reaction stage/alarmfase: het lichaam verzamelt verschillende benodigdheden om de
stress aan te gaan. In deze fase gaat het hart sneller kloppen en nemen de stress
hormonen (adrenaline, noradrenaline, epinephrine en cortisol) toe.
2) Resistance stage/weerstandsfase: het lichaam reageert op de belangrijkste bron van stress
en vermindert de reactie op stressoren die minder stress veroorzaken. Het lichaam gaat als
het ware een balans zoeken.
Equilibrium: balans komt terug, normaal niveau van stress.
Wanneer deze fase niet goed uitgevoerd wordt, gaat men naar de derde fase
3) Exhaustion stage/uitputtingsfase: het lichaam kan de stress niet meer weerstaan en er
treden gezondheidsproblemen op, zoals burnout, ziekten en de dood uiteindelijk. In deze fase
komen glucocorticostereoiden vrij.
- Bruce McEwen (2000): elke gebeurtenis die door een persoon wordt geinterpreteerd als dreigend en
die fysiologische en gedragsmatige reacties oproept, kan zorgen voor stress.
Stress kan ook gedefinieerd worden als de relatie tussen stressoren en stress respons:
- Stress: algemene term voor een stress respons op een stressvolle situatie.
- Stressor: een stimulus of situatie die een stress respons veroorzaakt.
- Stress respons: een fysieke reactie veroorzaakt door de waarneming van een aversieve of dreigende
situatie (je reactie op stress).
- Chronische psychologische stress: meest betrokken bij een slechte gezondheid.
, Verschillende soorten stressoren:
- Externe stimuli:
Hoe ontstaat stress?
Stress en de hypothalamus-hypofyse bijnier as
Stress activeert twee systemen in het lichaam:
1. Het autonome zenuwstelsel: reageert zeer snel en is meer een reactie op korte stress. Verschillende
reacties voor verschillende stressoren. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit het sympatische en
parasympatsche zenuwstelsel:
Sympatische zenuwstelsel: bereid het lichaam voor op korte noodreacties fight or flight
respons. Stress activeert het sympatische zenuwstelsel en dit zorgt voor meer afgifte van
adrenaline en noradrenaline door de bijniermerg. Dit leidt tot verhoging van de hartslag en
bloeddruk. De lever zorgt voor glucose afgifte, waardoor het lichaam meer energie krijgt.
Parasympatisch zenuwstelsel:
2. HPA-as: reageert langzamer en is meer een reactie op langdurige stress. De HPA as bestaat uit de
hypothalamus, de hypofyse en de bijnierschors. Stress
zorgt voor activatie van de hypothalamus. Als de
hypothalamus wordt geactiveerd, gaat de hypofyse
adrenocorticotroop hormonen (ACTH) afgeven. ACTH
zorgt voor afgifte van cortisol door de bijnierschors.
Cortisol stimuleert de metabolische activiteit en
verhoogt de bloedsuikerspiegel.
Cortisol: ookwel stresshormoon. De hoeveelheid cortisol
in het bloed wordt vaak gebruikt als indicator van iemands
stresslevel. Cortisol zorgt ervoor dat het lichaam genoeg
energie heeft om te vechten tegen een moeilijke situatie.
Op korte termijn verbeterd cortisol de aandacht en
geheugen formatie en is goed voor de gezondheid. Op
langere termijn is cortisol schadelijk voor het
immuunsysteem en verslechterd het je geheugen.
Bijnieren weghalen lijdt tot niet reageren op stress!
Immuunsysteem:
Het immuunsysteem bestaat uit cellen die het lichaam
beschermen tegen indringers zoals virussen en bacteriën.
Bij verzwakking van het immuunsysteem valt het de
virussen niet aan, en bij een te sterk immuunsysteem valt
het de normale cellen aan (=autoimmune disease). Het
immuunsysteem bestaat uit verschillende elementen:
- Leukocyten: leukocyten zijn witte bloedcellen en dit zijn de belangrijkste elementen van het
immuunsysteem. Er zijn verschillende soorten leukocyten:
o B cellen: ontstaan in het beenmerg en geven antilichamen af. Antilichamen zijn Y-vormige
eiwitten en binden zich met een bepaald soort antigenen zoals een sleutel in een slot. Elke cel
in het lichaam heeft antigenen en B cellen herkennen de eigen antigenen van je lichaam. Wanneer
B cellen een onbekend antigen tegenkomen, vallen zij deze cel aan. Deze aanval zorgt ervoor dat
het lichaam geen virussen of bacteriën binnenkrijgt.
o T cellen: ontstaan in de thymus. Er zijn twee soorten T cellen:
Cytotoxische T cellen: deze cellen vallen indringers direct aan.
T helper cellen: deze helpen andere T cellen of B cellen om zich te vermenigvuldigen.
o Natural killer cellen: deze cellen vallen tumorcellen en cellen die geïnfecteerd zijn met een virus,
aan. In tegenstelling tot B cellen en T cellen, vallen natural killer cells meerdere soorten cellen aan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukantonissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
