Probleem 4
Leerdoelen:
Vignet 1:
- Wat is verslaving?
- Hoe raak je verslaafd?
- Cafeïne, cocaïne, XTC, alcohol, wiet, nicotine, ritalin, amfetamine
Vignet 2:
- Wat zijn de effecten van morfine en heroïne en wat is het verschil tussen deze twee durgs?
- Waarom treedt er gewenning op?
Vignet 3:
- Wat is ritalin en hoe werkt het bij mensen met en zonder ADHD?
- Wat is het verschil tussen cocaïne en ritalin?
Bronnen:
- Pinel, Kalat, Psyweb
Algemeen
15.1 Basic principles of drug action
Psychoactive drugs: drugs die invloed hebben op je eigen ervaringen en gedrag, doordat zij op het
zenuwstelsel werken.
Drugs kunnen op verschillende manieren worden ingenomen:
- Oraal: via de mond zodra de drugs is ingeslikt, lost het op in de vloeistof van de maag en wordt
het vervoerd naar de darm. Daar worden ze opgenomen in de bloedbaan.
o Sommige drugs gaan snel door de maagwand (bijv. alcohol) en hoeven niet eerst naar de darm
om opgenomen te worden in het bloed. Hierdoor is het effect van de drugs sneller.
o Drugs die niet gemakkelijk geabsorbeerd kunnen worden uit het maagdarmkanaal of drugs die
worden afgebroken in inactieve metabolieten, worden via een andere route vervoerd.
o Voordelen: het is makkelijk en redelijk veilig.
o Nadelen: het is onvoorspelbaar, want absorptie vanuit het maagdarmkanaal in de bloedbaan
kan worden beïnvloed door allerlei factoren zoals bijvoorbeeld de hoeveelheid voedsel die in de
maag zit.
- Injectie: de effecten zijn sterk, snel en voorspelbaar. Drugs injecties kunnen op drie manieren:
o Subcutaan (SC): in vetweefsel, net onder de huid.
o Intramusculair (IM): in de grote spieren.
o Intraveneus (IV): direct in de aderen, net onder de huid.
Veel drugs gebruikers maken gebruik van de IV route. De drugs wordt dan direct opgenomen in
de bloedbaan en vervoerd naar de hersenen (is dus snel en direct). Nadelen hiervan:
Het is moeilijk om de effecten van een overdosis, een onzuiverheid of een allergische
reactie tegen te gaan.
Vaak veel litteken weefsel, infecties en verzwakte aderen.
- Inhalatie: drugs wordt opgenomen in de bloedbaan door haarvaatjes in de longen. Bijvoorbeeld
marihuana en tabak.
o Nadelen: het is lastig om de hoeveelheid geinhaleerde drugs te reguleren en veel drugs die
geinhaleerd worden, zorgen voor schade aan de longen.
- Opnama via slijmvliezen: sommige drugs kunnen worden toegedient via de slijmvliezen van de
neus, mond en rectum.
1
, Zodra drugs in de bloedbaan komen, worden ze via de bloedaders naar het centrale zenuwstelsel
vervoerd. De bloed-hersenbarrière maakt het voor vele drugs onmogelijk om de neuronen van het
centrale zenuwstelsel te passeren.
Drug metabolisme: de meeste drugs worden gestopt door enzymen in de lever. Deze enzymen
stimuleren namelijk de omzetting van actieve drugs naar niet-actieve drugs. Dit noemen we drugs
metabolisme.
- Drugs kunnen het vetmembraan van cellen niet door, waardoor ze niet naar de bloed-hersenbarrière
kunnen.
- Drugs kunnen worden afgegeven aan de urine, zweet, uitwerpselen, adem en moedermelk.
Wat is verslaving?
Wat is verslaving?
- Iemand is verslaafd aan drugs, wanneer iemand drugs blijft gebruiken, ondanks de negatieve
effecten ervan op de gezondheid en op het sociale leven. En ondanks de moeite die wordt gedaan
om te stoppen met drugs gebruiken psychologische afhankelijkheid.
- Drugs verslaafden nemen soms nog meer drugs om de withdrawal symptomen te verminderen, maar
dit is niet de hoofdreden en dit maakt iemand niet meteen een verslaafde!
Withdrawal syndroom: nadat de drugs voor een bepaalde tijd in
het lichaam hebben gezeten, kan verdwijning van de drugs uit het
lichaam zorgen voor een tegenovergestelde fysiologische
reactie. Dit noemen we withdrawal syndroom en mensen worden
dan fysiek afhankelijk van de drug.
- Wanneer je drugs inneemt, zorgt dit voor veranderingen in het
zenuwstelsel leidt tot drug intolerantie. Wanneer de drugs
uit het lichaam zijn, blijven deze veranderingen in het
zenuwstelsel bestaan en ontwikkelen zich tot
tegenovergestelde symptomen van de drugs.
- Syndroom hangt af van: de soort drugs, de hoeveelheid drugs,
de snelheid waarmee de drugs uit het lichaam zijn en hoelang
iemand drugs heeft gebruikt. Over het algemeen: een langere
tijd, grote dosis en een snelle verdwijning uit het lichaam
grotere withdrawal effecten.
- Bijv. slaap pillen niet meer in het lichaam insomnia
(slapenloosheid).
Uit onderzoek blijkt dat psychologische afhankelijkheid sterker
is: na een ziekenhuis opname was iemand volledig clean
geworden en had het lichaam dus geen drugs nodig. Echter, de
persoon werd toch weer verslaafd (het ligt dus aan de persoon)
duid op psychologische afhankelijkheid.
Hoe raak je verslaafd?
Verklaringen voor verslaving:
- Op zoek gaan naar plezier en het vermijden van ontevredenheid: drugsgebruik begint meestal
met een plezierige ervaring, maar na herhaling daalt het plezier en ontstaat er tolerantie. Een
persoon reageert dan ook minder op andere types van reinforcement. Ondanks daling van het
plezier, blijft iemand drugs gebruiken om ontevredenheid te voorkomen. Stoppen met een verslaving
kan namelijk tot allerlei afkickverschijnselen leiden:
2
