Psychologie: Een inleiding
Hoofdstuk 10 – persoonlijkheid: theorieën van de gehele persoon
Het begrip persoonlijkheid slaat op de psychologische eigenschappen die een zekere continuïteit
verlenen aan het gedrag een individu in verschillende situaties en op verschillende momenten. Het is
een veelomvattend concept dat we kunnen zien als de rode draad van ons leven. Als die draad
breekt, kan dit ertoe leiden dat een persoonlijkheid beladen raakt met inconsequenties.
De psycholoog die de puzzel van de persoonlijkheid wil oplossen, moet alle verschillende delen
waaruit een persoonlijkheid bestaat met elkaar verbinden.
In sommige opzichten is het begrip persoonlijkheid tamelijk eenvoudig, omdat wij mensen allemaal
enigszins op elkaar lijken. We zijn echter ook unieke individuen. De persoonlijkheidsleer is dus ook de
psychologie van individuele verschillen.
Onze persoonlijkheid is voor een deel aangeleerd en voor een deel aangeboren.
Sommige theorieën leggen de nadruk op aangeboren factoren, anderen kijken meer naar de
aangeleerde factoren.
- Theorieën over temperamenten, trekken of typen zijn er voor als je snel een overzichtelijk
beeld wilt hebben van de huidige persoonlijkheidskenmerken van een individu.
- Psychodynamische, humanistische, existentiële of de sociaalcognitieve
persoonlijkheidstheorieën zijn er voor je als je een manier zoekt om iemand te begrijpen en
je deze persoon beschouwt als een zich ontwikkelend, veranderlijk wezen.
- Impliciete persoonlijkheidstheorieën zijn er voor als je geïnteresseerd bent in de manier
waarop individuen elkaar begrijpen en je graag wil weten welke ideeën mensen over elkaar
hebben.
- Crosscultureel onderzoek kun je gebruiken als je je afvraagt of mensen elkaar overal ter
wereld op dezelfde manier begrijpen.
10.1 Door welke krachten wordt de persoonlijkheid gevormd?
We zouden persoonlijkheid kunnen beschouwen als de ‘standaardinstellingen’ van ons unieke
patroon van motieven, emoties en percepties, in combinatie met aangeleerde schema’s die we
toepassen om onszelf en onze wereld te begrijpen. Persoonlijkheid is ook de collectieve term voor de
eigenschappen die ons maken tot wie we zijn. Onze persoonlijkheid bestaat uit vrijwel alle aspecten
van ons wezen.
De persoonlijkheid wordt gevormd door de gecombineerde krachten van biologische, situationele en
psychologische processen, die allemaal in een context van sociaal-culturele en ontwikkelingsfactoren
zijn ingebed.
Persoonlijkheid is de doorsnede van alle psychologische kenmerken en processen die ons menselijk
maken, en er tegelijkertijd voor zorgen dat ieder mens uniek is. Biologie en evolutie, ontwikkeling,
omgeving en sociale netwerken en cultuur.
10.1.1 Biologie, menselijke natuur en persoonlijkheid
Displacement van agressie is het aanwijzen van een zondebok.
Volgens David Barash is de menselijke geschiedenis het verhaal van mensen die op pijnlijke of
bedreigende situaties hebben gereageerd door naar het dichtstbijzijnde doel uit te halen. Degenen
die dat deden hadden een duidelijk evolutionair voordeel, ze hadden namelijk minder kans om
volgende keer zelf slachtoffer te worden. Ze hadden ook meer kans zich voort te planten en deze
neiging tot agressie en tot displacement op hun nakomelingen over te dragen.
Displacement van agressie is niet de enige menselijke eigenschap die in onze biologie lijkt te zijn
ingebouwd. De andere eigenschap is de neiging tot seks. Onze voorouders waren geneigd om te
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annemieks. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.