Samenvatting Risicomanagment
Atherosclerose
Bij cardiovasculaire risicobepaling kijk je naar:
- Anamnese: roken, leeftijd, voeding, alcoholgebruik, lichamelijke activiteit, familieanamnese,
voorgeschiedenis, co-morbiditeit.
- Lichamelijk onderzoek:
o BMI (lengte en gewicht)
o Middelomtrek
o Hart: bloeddruk, auscultatie, pols
o Perifere vaten: pulsaties en auscultatie.
- Laboratoriumbepaling:
o Nuchter glucose: diabetes is een risicofactor.
o Serum creatinine: nierfunctie (GFR).
o (micro)albuminurie: nierfunctie.
o Serum kalium: handhaving kalium is belangrijk voor een goede elektrische activiteit
van het hart (bij te hoog serum kalium kan hart stoppen en hartritmestoornissen
optreden), voor normale spijsvertering en zenuwstelselactiviteit.
o Totaal cholesterol
o HDL-cholesterol
TC/HDL-ratio
o LDL-cholesterol
o Triglyceriden
Het is niet goed aan te geven hoe vaak atherosclerose voorkomt, maar wel hoe vaak de gevolgen van
atherosclerose voorkomen: in NL overleden in 2012 20.700 (28% totale sterfte) vrouwen, en 18.300
(27% totale sterfte) mannen aan HVZ. De sterfte neemt toe met de leeftijd.
Er leven meer dan 1 miljoen patiënten met HVZ.
Risicofactoren HVZ
Wél modificeerbaar:
- Dyslipidemie: verhoogde LDL, verlaagde HDL.
o LDL kan, wanneer het in grote hoeveelheden aanwezig is, accumuleren in de intima.
Hier ondergaat het chemische veranderingen, en vormt zich een atherosclerotische
laesie. Verhoogde concentraties kunnen ontstaan door een dieet met veel vet
inname of door genetische defecten in de LDL receptor: deze mensen hebben
familiaire hypercholesterolemie.
o HDL transporteert cholesterol weg van de periferie naar de lever, heeft anti-
oxidatieve en anti-inflammatoire kenmerken. Door te lage concentraties van HDL kan
cholesterol zich ophopen in de intima.
o Behandeling:
LDL verlagen: medicatie en dieet (minder cholesterol en minder verzadigde
vetzuren).
HDL verhogen: medicatie, dieet (weinig cholesterol, veel onverzadigde
vetzuren zoals omega-3-vetzuren), bewegen, geen alcohol, niet roken,
afvallen. Obesitas en roken verlagen de hoeveelheid HDL.
Medicatie: statines remmen HMG-CoA, waardoor de totale hoeveelheid
cholesterol, en dus ook het LDL afneemt.
Charlotte de Breet – Samenvatting Jaar 3 – Circulatie en Long
, - Roken:
o Toename oxidatieve modificatie van LDL.
o Dalen HDL concentratie in bloed.
o Endotheeldysfunctie door hypoxie: vervangen O 2 met CO in Hb
o Verhoogde oxidatieve stress.
o Verhoogde plaatjes activiteit.
o Incorrecte stimulatie sympathische ZS door nicotine.
Risico op atherosclerose en ischemische hartziekte wordt verhoogd door roken. Wanneer je
stopt met roken verlaagt het risico weer sterk.
- Hypertensie: hypertensie kan het risico op ischemische hartziekte met 60% verhogen.
Hypertensie verhoogt het risico op atherosclerose, coronaire hartziekten en beroerte.
Hypertensie versterkt atherosclerose op verschillende manieren:
o Het veroorzaakt vaatwandschade: wordt meer permeabel voor lipoproteïnen.
o Verhoogde hemodynamische stress verhoogd het aantal scavenger receptoren op
macrofagen. Hierdoor wordt de ontwikkeling van schuimcellen bevorderd.
o Verhoogde stress versterkt de productie van proteoglycanen door gladde spiercellen,
die binden aan LDL deeltjes versterken. Hierdoor wordt de accumulatie en de
oxidatie van LDL deeltjes in de intima vergemakkelijkt.
o Angiotensine II, een mediator van hypertensie, stimuleert oxidatieve stress via
activatie van NADPH oxidases, een bron van superoxide anion O 2-, en van pro-
inflammatoire cytokinen.
Behandeling: medicatie en leefstijl aanpassingen: voeding (meer fruit en groenten minder
zout) en beweging.
- Diabetes Mellitus, metabool syndroom:
o bij DM is er een non-enzymatisch glycering van lipoproteïnen. Hierdoor wordt de
opname van LDL door de scavenger receptoren van macrofagen bevorderd.
o Er is vaak een gestoorde endotheelfunctie. Dit vergroot de kans op atherosclerose.
o Mensen met DM hebben een 2x zo hoog risico op een infarct.
o Metabool syndroom omvat een groep risicofactoren: hypertensie,
hypertriglyceridemie, verlaagd HDL, cellulaire insuline resistentie en viscerale
obesitas (toegenomen buikomtrek) verhoogd risico op atherosclerose.
- Te weinig lichaamsactiviteit: fysieke activiteit heeft een positief effect op lipidenprofiel,
bloeddruk, en bevordert de insuline sensitiviteit en de endotheliale productie van NO.
- Oestrogeen: Fysiologische oestrogeen concentraties in het bloed van premenopauzale
vrouwen verhoogt de HDL concentratie en verlaagt de LDL concentratie.
- Biomarkers: kunnen helpen om het risico op atherosclerotisce ziekte te bepalen, en zo
therapie te bepalen, het effect ervan te meten, en ze zijn mogelijke targets voor therapie:
o Homocysteïne:
Hoge concentraties stimuleren oxidatieve stress, vasculaire inflammatie en
plaatjesaggregatie.
Medicatie: Foliumzuur en vitamine-B-supplementen verlagen de concentratie
van homocysteïne in het bloed.
De concentratie correleert met coronaire atherosclerose, perifere vasculaire
ziekte, CVA en veneuze trombose.
Charlotte de Breet – Samenvatting Jaar 3 – Circulatie en Long
