WAT IS DE SAMENHANG TUSSEN COGNIT IEF FUNCTIONEREN EN GEDRAGSPROBLEMEN? EN HOE WORDT DIT VERKLAARD?
Agressie Impulscontrole
- Affectieve agressie → (verdedigings) reactie op omgeving
- Doelgerichte agressie → vaak aageleerd en in stand gehouden Impulsiviteit → aanleg om snel, ongepland te reageren op interne of externe prikkels
- Gemende agressie → combi van bovenstaande Impulscontrolestoornis → psychische stoornis bij mensen met normale cognitie
- Impulsieve agressie gekenmerkt door plotselinge ontlading van agressief gedrag.
- Novelty seeking agressie → door regulatiestoornis van arousal
Impulscontrole is afhankelijk van de leeftijd van de persoon. Bij mensen met een VB kan
Factoren die een rol spelen bij het ontstaan van agressie: verwacht worden dat de impulscontrole afhankelijk is van het ontwikkelingsniveau.
- Individuele factoren
Factoren die een rol spelen in de impulscontrolestoornis bij mensen met een VB →
o Genetische factoren
onderstreepte factoren bij agressie + aangeleerd door bekrachtiging, symptoom van
o Disfunctie of beschadiging CZS
psychiatrische stoornis, discrepantie tussen emotionele- en cognitieve ontwikkeling
o Neurobiologische toestand
o Lager IQ, tekort aan vaardigheden
o Sociale deprivatie, -incompetentie, -isolatie, mishandeling Gedragsproblemen/stoornissen
o Achterstand emotionele- en persoonlijkheidsontwikkeling
o Moeilijk temperament Gedragsproblemen → alle vormen van externaliserend gedrag en worden
o Hechtingsstoornis, ODD, ADHD, CD, depressie dimensioneel opgevat.
- Omgevingsfactoren Gedragsstoornissen → gedrag wordt categoriaal opgevat.
o Overlading sensorische prikkels
Gedragsproblemen komen veel voor bij kinderen, jongeren en volwassenen met een
o Inadequate interactiestijl
VB. Kinderen met een LVB lijken 3-4x zoveel kans te hebben op een gedragsstoornis.
o Tekort aan gestructureerde activiteiten
o ‘modeling’ van agressief gedrag Beschermende factoren voor hun zijn goede affectieve relaties, betere sociale,
o Zwak pedagogisch klimaat schoolse en cognitieve vaardigheden en adequate coping vaardigheden.
o Psychopathologie bij ouders
o Uitgestoten door leeftijdsgenoten
o Stress vanuit omgeving Goodman
Onderzoeken van de relatie tussen psychopathologie bij kinderen en de normale IQ-
Bij mensen met een VB komt agressief gedrag vaker voor.
variantie (dus niet gericht op VB).
Risicofactoren voor agressief gedrag:
- Van het makkelijke geslacht zijn De omgekeerde correlatie met het IQ is groter voor externaliserende problemen, dan
- Een ernstige VB of ASS hebben voor internaliserende problemen. Deze samenhang blijft als je controleert voor SES en
- Beperkingen hebben in sociale, com. en adaptieve vaardigheden is groter bij tieners dan bij jonge kinderen (bij hen vooral gelinkt aan hyperactiviteit).
- Leeftijd → jongvolwassenen laten meer agressie zien dan kinderen
en ouderen Laag IQ is verbonden met slechtere schoolprestaties wat voor frustraties kan zorgen en
- Voorgeschiedenis van gewelddadig gedrag op die manier voor emotionele- en gedragsproblemen.
- Stemmingsproblemen, gedragsstoornissen of impulsbeheersing
,Crocker Emerson
Onderzoeken van het verband tussen bepaalde vormen van agressie en een specifieke Onderzoeken van de relatie tussen cognitieve ontwikkeling en
psychische of mentale disorder. psychopathologie bij jonge kinderen.
Onderzoek gedaan bij mensen met een milde/gematigde depressie waarvan de helft Kinderen die op de IQ-test in de laagst 3% vielen, werden geplaatst in de
agressief gedrag vertoont. groep met ontwikkelingsachterstand.
Milde/matige VB → meer verbale agressie en worden vaker gearresteerd Kinderen met een cognitieve achterstand hebben vaker gedragsproblemen
Diepgaande/ernstige VB → meer fysieke agressie en zelfbeschadigende agressie (zowel internaliserend als externaliserend). De mate van de problemen kan
verklaard worden door de ontwikkelingsachterstand.
Gelijktijdig psychische of medische problemen hebben hangt samen met agressief
gedrag, mensen met een VB hebben dit vaker. → met elke extra mentale stoornis wordt Opgroeien in een slechte omgeving, lage SES en een man zijn geven een
de kans op verbale agressie 3,2x zo groot. verhoogde kan op ontwikkelingsproblemen en emotionele- en
gedragsproblemen.
Mannen hebben minder kans op comorbide problemen, het risico van comorbiditeit
neemt toe met de leeftijd. Deze grafiek laat het treshold effect zien.
Pas als er sprake is van een ‘echte’ achter-
Mogelijke oorzaak associatie tussen agressief gedrag en mentale-/ fysieke stoornissen stand is de kans op problemen groter. Ook
is stress, irritatie en boosheid door gebrek aan communicatiemogelijkheden. Lager laat het het effect zien van factoren als de
zelfbeeld door incontinentie, wat het risico op agressief gedrag vergroot. omgeving en SES.
Plomin
Onderzoek de associatie tussen gedragsproblemen en cognitieve ontwikkeling in een community sample.
De correlatie tussen gedragsproblemen en non-verbale achterstanden zijn groter dan de correlatie tussen gedragsproblemen en verbale achterstanden. Deze correlaties
worden groter naarmate het kind ouder wordt. → de relatie is echter bescheiden, ook in de extreme groep.
, HOE DOE JE ALS DIAGNOSTICUS ONDERZOEK NAAR VER STANDELIJKE BEPERKING?
Instrumenten Diagnosticeren
Soort instrument wordt gebaseerd op de beperkingen en het niveau van Na onderzoek volgt er een integratieve diagnose:
begaafdheid:
- Formulering van biologische, somatische, psychiatrische en
- Test → medewerking is vereist, alleen een momentopname ontwikkelingsaspecten → wat is er aan de hand?
o Moeilijkste vorm voor VB door schoolse karakter van opdrachten - Ontstaansmechanismen en dynamiek van probleemgedrag → hoe
- Vragenlijsten → tussencategorie tussen test en schalen. Persoon vult zelf ontstaat het gedrag en wat houdt het in stand?
in. - Diagnostische formulering van het probleemgedrag
o Niet voor iedereen met VB door voldoende begrijpend lezen, - Behandeling
zelfinzicht en algemeen taalbegrip vereiste
- Schalen → te onderzoeken persoon hoeft geen medewerking te verlenen Onderdiagnostiek → ook wel ‘diagnostic overshadowing’ toeschrijven van
o Vaak gebruikt voor mensen met VB, omdat iemand anders het voor symptomen (van bijv. gedragsproblemen) aan de VB.
hen invult. Overdiagnostiek → als probleemgedrag toegeschreven wordt aan de stoornis
terwijl er eigenlijk sprake is van een interactieprobleem (er wordt onvoldoende op
Voor IQ en gedragsproblemen kunnen ‘reguliere’ testen gebruikt worden, voor de behoeften van de persoon met VB aangesloten).
sociale redzaamheid heb je speciaal voor VB ontwikkelde (→ Vineland-Z). Dubbel criterium → voor het vaststellen van VB moet er gekeken worden naar
zowel IQ als sociale redzaamheid.
HOE KOM JE ALS DIAGNOSTICUS ACHTER DE ONDERLIG GENDE OORZAKEN VAN GEDRAGSPROBLEMEN BIJ VB?
Biologische aspecten van agressie Ontwikkelingsaspecten en agressie
Vaak hebben afwijkingen in het CZS te maken met het ontstaan van Voor beter begrip schema van emotionele- en persoonlijkheidsontwikkeling. Op ieder niveau
VB, zorgt voor problemen met prikkelverwerking en dus voor agressie. kan agressie door een andere factoren uitgelokt worden en een andere vorm aannemen:
Schema van affect- en stemmingsregulatie bij aandoeningen van de
hersenen die bepalend kunnen zijn voor agressief gedrag: - Homeostase (0-6 mnd) → uitgelokt door boosheid en woede
- Hechting (6-18 mnd) → uitgelokt en gericht tegen hechtingsfiguur en zichzelf
- Irritatie → vaak bij mensen met ernstige vb. Lage - Zelf-ander differentiatie (18-36 mnd) → als reactie op boosheid en angst, is
frustratiedrempel, boosheid, ongeduld, makkelijk huilen en zelf impulsief, gericht tegen anderen en niet gecontroleerd.
verwondend gedrag. - Egovorming (3-7 jaar) → als reactie op boosheid en angst of kan aangeleerd zijn, is
- Hyperarousal → psychische spanning of alertheid om klaar te impulsief of juist gecontroleerd en is gericht tegen mensen of objecten.
maken voor actie. Vaak bij aandachtstoornis en hyperactiviteit. - Realitetisvorming (7-12 jaar) → door boosheid en angst, maar kan ook aangeleerd
- Excitatie → persoon zoekt naar stimulerende activiteiten zijn, verbaal geuit en gericht tegen mensen of objecten, meestal gecontroleerd
- Woede → ‘blinde’ impulsieve agressie en destructie
Zeer ernstige VB → affectief, tegen zichzelf, bij verdere ontwikkeling meer aangeleerd en doelgericht Ernstige VB → vooral affectief en impulsief
Matige VB/lichte VB → zowel affectief als doelgericht. Hoe lichter de VB, hoe doelgerichter de agressie.
