Samenvatting van alle 5 hoorcolleges Inleiding Staatsrecht 2017/2018 Tilburg University. Omvat alle stof voor het tentamen. Heb het tentamen onlangs met een 8 gehaald.
Wat is het verschil tussen een minister en een minister zonder portefeullie?
Antwoord: Een minister zonder portefeuille geeft geen leiding aan een ministerie, een minister wel.
2.
Wat zijn de twee grondregels voor een democratische rechtsstaat?
Antwoord: 1. Geen bevoegdheid zonder grondslag in de wet (legaliteit)
2. Geen bevoegdheid zonder verantwoordingsplicht/ controle
3.
Hoe worden ministers benoemd en ontslagen?
Antwoord: ministers worden benoemd en ontslagen bij Koninklijk besluit. art. 43 GW
4.
wat is het verschil tussen actief en passief kiesrecht?
Antwoord: actief kiesrecht houdt in dat je het recht hebt om een stem uit te brengen bij verkiezingen. Passief kiesrecht houdt in dat je je kandidaat kan stellen bij verkiezingen
5.
Hoe wordt de Tweede Kamer samengesteld?
Antwoord: In principe vinden er elke 4 jaar verkiezingen plaats waarmee de nederlandse Tweede Kamer wordt bepaald door het principe van evenredige vertegenwoordiging. Volgens
artikel 54 van de Grondwet en artikel B1 van de Kieswet worden leden rechtstreeks gekozen.
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding staatsrecht hoorcollege 1
Actueel vraagstuk lerarensalaris
Mag de PvdA eisen dat in de rijksbegroting meer geld wordt bestemd voor verhoging van de
lerarensalarissen?
Relevantie
Waarom het staatsrecht in de opleidingen Fiscale economie/ Fiscaal recht?
Zekere basis van staatsrecht kennen om andere wetten beter te begrijpen
No taxation without representation
Eind 18e eeuw 1964 Boston, James Otis
In New York komen veel mensen uit Engeland worden. Eerste koloniën aan de oostkust.
Naar mate verder in het land komen we uit bij de koloniën waar de mensen niks te zeggen
hebben omdat ze onder het Britse Koninkrijk vallen. Vroeg of laat gaat dit botsen.
Belasting heffen alleen als daarvoor legitimatie voor bestaat. het volk heeft zich kunnen
uitspreken over het belasting systeem
1569: Tiende penning van Alva 1e belasting regel die we kennen. BTW
1579: Unie van Utrecht (eerste Nederlandse staatsregeling, inclusief belastingen)
Actueel vraagstuk NL
BES-eilanden zijn geen provincie. Daardoor kunnen zij niet stemmen voor de provinciale
staten en dus ook niet voor de Eerste kamer. Toch worden zij belast. Dit zou opgelost kunnen
worden door de Grondwet (art. 55) aan te passen. Dat is echter heel moeilijk. Wat ook zou
kunnen is de BES-eilanden als provincie erkennen.
Art. 104 Grondwet (basis Nederlandse belastingstelsel)
Belastingen van het Rijk worden geheven uit kracht van een wet. Andere heffingen van het
Rijk worden bij de wet geregeld.
Je kan niet zomaar belasting heffen, dat moet je altijd doen als er een wet is. De
wetten worden gemaakt door de ministers daarna moet deze goedgekeurd worden
door Eerste Kamer, Tweede Kamer, Raad van State en de Koning (handtekening)
Wet is een besluit van regering en Staten-Generaal.
Wet is een product van regering en Staten-Generaal samen.
Uit kracht van een wet regering en Staten-Generaal moeten een wet opstellen, maar
details mogen overgelaten worden aan lagere regelgeving.
Bij de wet in de wet zelf alles regelen over de heffing
Wat is staatsrecht?
Object: de staat
- Gemeenschap van mensen
- Binnen een bepaald gebied
- Met gemeenschappelijke normen die door dwang (effectief gezag) worden
gehandhaafd
DUS spanning tussen gezag en individuele vrijheid.
Hoofdvraag van het staatsrecht
,Welke organen zijn onder welke voorwaarden bevoegd tot het stellen van in de Nederlandse
rechtsorde geldende rechtsnormen?
Wetenschappelijke disciplines over de staat
Staatsrecht
Staatskunde
Statistiek
Constitutional economics (fiscal federalism)
Juridische disciplines over de staat
Publiekrecht versus privaatrecht
Publiekrecht: staats- en bestuursrecht versus strafrecht
Staatsrecht versus bestuursrecht
Fiscaal recht versus overig bestuursrecht
Methode
Descriptief: hoe is een staat georganiseerd? kijk in de Grondwet
Normatief: aan welke eisen moet een staatsorganisatie voldoen?
o Eisen van de democratische rechtsstaat
Historisch-systematisch: combinatie van descriptieve en normatieve benadering
Van staat naar democratische rechtsstaat
Grondregels van een democratische staatsorganisatie (Belinfante/De Reede):
o Geen bevoegdheid zonder grondslag in wet/Grondwet (legaliteit) iedere
bevoegdheid moet terug te leiden zijn naar een wet
o Geen bevoegdheidsuitoefening zonder verantwoordingsplicht of controle (vgl.
machtenscheiding/onafhankelijke rechter)
Rechtsstaat (bescherming door onderworpenheid van de staat aan het recht)
burgers beschermen door de staat te onderwerpen aan het recht
o Grondrechten
o Legaliteitsbeginsel
o Machtenscheiding: verdeling van macht over verschillende organen
o Onafhankelijke rechter
Democratische rechtsstaat: zeggenschap naast bescherming
o Kiesrecht
o Openbaarheid van bestuur
Deze grondregels stellen eisen aan het inrichten van een staat, maar geven niet één formaat
waaraan een staat moet voldoen.
Machtenscheiding
De trias politica van Montesquieu
, Gezag; macht corrumpeert. Macht leggen bij meerdere personen. In NL context is het niet zo
strikt meer. Het heeft we aspecten van machten scheiding.
Bronnen van het staatsrecht
Grondwet (sinds 1815)
o Acht historisch gegroeide hoofdstukken
o ‘rigid construction’ (wijziging na tweede lezing met 2/3 meerderheid)
o Geen volledige beschrijving van het staatsrecht er zijn wijzigingen buiten de
Grondwet
Ongeschreven staatsrecht
o Vertrouwensregel als de minister het vertrouwen van het parlement niet
meer heeft, moet hij opstappen. Is door de geschiedenis bepaalt. Er gebeurt
iets meerdere malen en er wordt telkens hetzelfde gereageerd.
Statuut van het Koninkrijk
Organieke wetgeving: wetgeving ter uitvoering van een grondwettelijke opdracht om
een bepaald onderwerp te regelen (bv. Kieswet) bij sommige onderwerpen geeft de
grondwet aan dat de wet het moet bepalen. Bijv. art 59 Grondwet
Reglementen van orde (Eerste Kamer, Tweede Kamer, ministerraad) Interne
afspraken hoe dingen gebeuren.
Internationaal recht (verdragen)/ recht van de Europese Unie (Unierecht)
Bijv. EVRM
Territoriaal
Wat is de staat Nederland en wat zijn haar grenzen?
De Grondwet geldt voor Nederland en de statuut geldt voor het koninkrijk der Nederlanden
Aruba Curaçao en Sint Maarten hebben hun eigen Grondwet.
Onderdeel van Koninkrijk van Nederlanden Aruba Curaçao Sint maarten en Nederland
Nederland Europees deel
Nederland Bonaire Sint Eustatius en Saba (BES-eilanden)
Personeel
Wie is Nederlander en wie niet?
o ‘De Wet regelt wie Nederlander is.’ (art. 2 lid 1 Gw)
o Rijkswet op het Nederlanderschap
Voor de toepassing van art. 1 GW maakt het niet uit of je Nederlander bent of niet. Voor
sommige andere wetten wel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stephanieraeijmaekers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
