OBLN hoorcollege 3
• Wat is logopedie?:
- Logopedie draagt bij aan goede communicatie en aan een goed eet- en drinkproces van de
cliënt in het dagelijks leven waardoor de kwaliteit van leven van de cliënt verbetert.
- Als iemand problemen heeft met communiceren of met eten en drinken, kan het zijn dat een
logopedist die problemen kan behandelen.
- Een logopedist is een specialist op gebied van stem, spraak, taal, gehoor en slikken.
- Als logopedist onderzoek en behandel je stoornissen op die gebieden en op gebieden die
daarmee samenhangen.
• Domein van beroep van logopedist:
- De logopedist is een specialist op het gebied van stem, spraak, taal, gehoor en slikken.
- Logopedisten diagnosticeren en behandelen stoornissen op deze gebieden en de met deze
stoornissen samenhangende beperkingen (met name op het gebied van communicatie, eten en
drinken) en participatieproblemen (volgen van opleiding, werk, hobby’s) en de persoonlijke
factoren (leeftijd, leefstijl) en externe factoren (gezin, school, werkomstandigheden) die daarop
van invloed zijn.
- Daardoor draagt de logopedist bij aan de kwaliteit van leven van de cliënt.
- Logopedisten houden zich behalve met diagnostiek en behandeling ook bezig met voorlichting,
preventie, coaching en praktijkgericht onderzoek.
- In het handelen zet de logopedist de vraag van de cliënt centraal; hij brengt de wensen,
mogelijkheden en verwachtingen van de cliënt zo goed mogelijk in beeld, en biedt zorg aan in
nauw overleg met de cliënt.
- Bij de keuze van de zorg gaat de logopedist uit van de principes van evidence based practice
(EBP).
- Volgens Sackett et al. (2000) is EBP het ‘gewetensvol, expliciet en oordeelkundig toepassen
van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele cliënten in het
behandelproces’.
- Hierbij gaat het om de integratie van (eigen) klinische expertise, wensen, voorkeuren en
verwachtingen van de cliënt, en het best beschikbare bewijs.
• Toelichting begrippen domein:
- Specialist op gebieden stem, spraak, taal, gehoor en slikken
- Diagnosticeren en behandelen: diagnosticeren houdt in dat de logopedist gegevens verzamelt
op basis van de klachten. En die gegevens verzameling gebeurt aan de hand van een dossier,
intake, anamnese, hetero anamnese, observatie en onderzoek. Samen met de cliënt wordt een
behandelplan opgesteld.
- Stoornissen, beperkingen, participatieproblemen
- Kwaliteit van leven van de cliënt
- Voorlichting, preventie, coaching en praktijkgericht onderzoek
- In nauw overleg met de cliënt
- Principes van evidence based practice (EBP)
• Principes van evidence based practice (EBP):
- Als logopedist baseer je je keuzes op 4 pijlen:
- 1. Het best beschikbare bewijs.
- 2. Op basis van de wensen en voorkeuren van de cliënt.
- 3. Op basis van kennis en ervaring van de therapeut.
- 4. Op basis van de context.
• Werkgebieden van de logopedist:
- Speciaal (basis)onderwijs
- Preventieve logopedie
- Eerstelijnszorg
- Intramurale gezondheidszorg
- Overige werkgebieden
,• Speciaal (basis)onderwijs:
- Doel van de logopedie: leerlingen participeren in het onderwijs en kunnen zichzelf
communicatief redden in het dagelijks leven. Voorkomen van onderwijs belemmering.
- Samenwerking andere disciplines: leerkracht, intern begeleiders, orthopedagogen,
psychologen.
• Preventieve logopedie:
- Vroegtijdig signaleren en diagnosticeren van logopedische stoornissen.
- Adviseren van spraak- en taalstimulering bij kinderen.
- Verwijzen naar logopedie voor behandeling.
- Aanbieden van collectieve voorlichting.
- Deskundigheidsbevordering van professionals in kinderopvang en onderwijs.
• Eerstelijnszorg:
- Behandeling cliënten met grote diversiteit in klachten en leeftijden à uiteenlopende zorgvragen
- Generalist: behandelen diverse stoornissen.
- Specialist: verdiepen in stoornissen, bv stotteren.
- Behandeling aan huis
- Tele-logopedie: online behandeling
- Samenwerking andere zorgverleners (huisarts/tandarts/psycholoog) en onderwijs
- Geen verwijzing nodig à DTL (directe toegankelijkheid logopedie) je hebt dus geen verwijzing
nodig.
- Bij tweeldelijnszorg heb je wel een verwijzing nodig, bij eerstelijnszorg niet
• Intramurale gezondheidszorg:
- Zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen, revalidatiecentra, audiologische centra,
gehandicaptenzorg, medische kinder- en kleuterdagverblijven, geestelijke gezondheidszorg
(GGZ)
- Multidisciplinaire samenwerking: overleg is noodzakelijk, gezamenlijk spreekuur
- Diagnostiek en behandeling van complexe gezondheidsproblemen
- Klinisch: cliënten zijn opgenomen
- Poliklinische behandeling: niet opgenomen, maar komen ze van buiten naar binnen (spreekuur).
• Overige werkgebieden:
- HBO-opleidingen: opleiding logopedie, lerarenopleidingen, pedagogische academies,
theaterscholen/conservatorium.
- Muziek en theaterwereld
- Training- en adviesbureaus (bv presentatie training)
- Coaching, preventie, advies
• Rollen van de logopedist:
,• Rol: professional
- Beroepsactiviteit: de eigen deskundigheid onderhouden door deelname aan workshops,
symposia, scholing, cursussen, supervisie, intercollegiale toetsing en intervisie.
• Rol: communicator
- Beroepsactiviteit: afstemmen van de eigen communicatie op de communicatieve
mogelijkheden van de cliënt.
• Rol: samenwerker
- Beroepsactiviteit: verslag uitbrengen naar andere disciplines over een cliëntbehandeling.
• Rol: gezondheidscoach
- Beroepsactiviteit: geven van voorlichting aan risicogroepen en betrokken professionals over het
voorkómen, verminderen en behandelen van (dreigende) communicatie of slikproblemen en
over het beschermen en bevorderen van de gezondheid.
• Rol: ondernemer
- Beroepsactiviteit: pro leren van (unieke) eigenschappen van logopedische diensten en
producten.
• Rol: innovator
- Beroepsactiviteit: uitvoeren van een onderzoekscyclus met een rode draad van vraag naar
conclusie d.m.v. bijvoorbeeld een casestudy.
• Rol: logopedist
- De logopedist behandelt in haar praktijk een kindje dat licht stottert. Ze heeft logopedisch
onderzoek gedaan en een diagnose gesteld. Ze heeft, volgens de Richtlijn Stotteren (innovator),
een bepaalde therapie gekozen, in overleg met de ouders. Onlangs heeft ze nog een cursus
gevolgd over deze therapie (professional).
- De logopediste heeft contact met de ouders over hoe deze thuis het beste kunnen reageren als
hun zoontje moeilijk uit zijn woorden komt. De logopediste maakt een afspraak met de
leerkracht om ook deze te adviseren over de omgang met dit kind (samenwerker).
• De geschiedenis van de logopedie:
• Via onderwijs aan doven (16de eeuw) naar ‘opvoeding’ van mensen met taal-, spraak-,
stemstoornissen en stotteren (18de eeuw).
• Medische vooruitgang in 19de eeuw.
• 20ste eeuw: nieuw medisch vakgebied: foniatrie.
- Na WO I: logopedist en foniater werken samen aan stem-, spraak- en taalproblemen.
- Na WO II: ontwikkeling van de vakgebieden afasie, dysartrie. Meer wetenschappelijk
onderzoek.
- Laatste decennia: ontwikkeling van vakgebied dysfagie.
• 1927:
- Oprichting Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Phoniatrie (NVLPh).
- Start van deeltijdopleiding van 2 jaar in Den Haag
• 1980:
- Logopedie wordt wettelijk erkend als paramedisch beroep.
- De opleiding tot logopedist wordt een vierjarige opleiding in het kader van de Wet op het Hoger
Beroepsonderwijs.
• Welke wetenschapsgebieden hebben de logopedie beïnvloed?
- De theoretische basis van de logopedie komt voort uit de theorie van de:
- Gedragswetenschappen (psychologie, pedagogiek, sociologie)
- Geneeskunde
- Linguïstiek
fi
, • Logopedie is een toegepaste wetenschap: theorie uit andere disciplines wordt toegepast op
de domeinen van de logopedie: communicatie en eten/drinken.
• Ontwikkeling van het beroep: er is een wetenschappelijke opleiding: Logopediewetenschap.
Logopedie wordt steeds meer een zelfstandig vakgebied.
• Kenmerken van de professie logopedie :
- Body of Knowledge and Skills (BoKS): eigen domein van kennis en vaardigheden.
- Eigen beroepsdomein met beroepsvereniging (NVLF), vakblad, congressen, nascholing,
kwaliteitsregister.
- Je mag slechts dán de arbeidsmarkt betreden als je voldoet aan bepaalde kwali caties.
- Er is een speci eke opleiding.
Opleiding en scholing:
- Bacheloropleiding Logopedie
- Masteropleidingen
- Wetenschappelijke masteropleidingen: epidemiologie, logopediewetenschappen, taal-
spraakpathologie etc.
- Professionele masteropleidingen: Master Neurorevalidatie en Innovatie, Master Special
Educational Needs
- Na- en bijscholing: post-HBO-onderwijs
• De beroepsvereniging: Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie
• Missie:
- 1. Belangenbehartiging: collectief (landelijk, regionaal) en individueel (juridisch advies).
- 2. Kwaliteitsbevordering.
• Activiteiten:
- Onderhouden van contact met overheid, zorgverzekeraars, (para)medische
beroepsverenigingen. + NVLF-jaarcongres + vaktijdschrift Logopedie.
fi fi
