Samenvatting Hoofdstuk 5 / les 5 geschiedenis van het publiekrecht
4 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Geschiedenis van het publiekrecht (C01X0A)
Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Een samenvatting van les 5 / hoofdstuk 5 geschiedenis van het publiekrecht. Met kleuren, schema's, vergelijkende kolommen en aanduidingen van belangrijke zaken. O.b.v. deze samenvatting een 17/20 behaald.
Samenvatting les 5 GPuR
DE BRITSE REVOLUTIE (1640-1701)
Overture
De executie van Karel I (1649)
De executie was een piek in de lange strijd tussen Koning en parlement. Aan de ene kant stond de
dynastie van het Schotse huis van de Stuarts en hun trouwe aanhangers, aan de andere kan stond de
meerderheid van het parlement en dan vooral het Lagerhuis. De inzet was het constitutionele model
van het land. Was van oudsher een Mixed constitution het medebestuur van;
Monarchie (Koning)
Aristocratie (Lords en common law
rechtbanken)
Democratie (commons)
Periodiek overzicht
• 1603-1640 Vroege Stuarts
• 1603-1625 Jacobus VI/I
• 1625-1649 Karel I
• 1640-1660 Burgeroorlog en Commonwealth
• 1653-1658 Oliver Cromwell als Lord Protector
• 1660-1688 Restoratie onder de late Stuarts
• 1660-1685 Karel II
• 1685-1688 Jacobus II
• 1688-1701 Glorious Revolution en de weg naar de parlementaire monarchie
• 1689-1702 Willem III van Oranje en Maria II Stuart
Discussie in de geschiedschrijving
Er zijn 2 interpretaties van de politieke geschiedenis op de Britse eilanden;
1. ‘Whig interpretation of history’ zag de Glorious Revolution (1688-89) als scharnierpunt
waarna het Brits constitutionele systeem geleidelijk en gedeeltelijk is geëvolueerd. Dit, in
tegenstelling tot continentaal Europa, zonder al te veel grote schokgolven. De
Commonwealth en de burgeroorlog worden gereduceerd tot een ‘vreemde onderbreking’ in
dit proces.
2. De Herziene versie stelde dat de Burgeroorlog de basis legde voor een regime met overwicht
van parlement, en dus de economische en politieke elite die erin is vertegenwoordigd. De
macht van de Koning werd nu vooral bij volksvertegenwoordiging gelegd. Een voorloper van
de natiestaat. Het brede draagvlak (meer mensen identificeerden zich met de staat), liet de
commonwealth toe om op korte tijd een enorme militaire, economische en bureaucratische
expansie te kennen.
De Tudors en de vroege Stuarts (1485-1640): constitutie en maatschappelijke
breuklijn
De Engelse constitutie tijdens de late middeleeuwen en onder de Tudors
De Normandische veroveringen in 1066
Willem I de Veroveraar (1066-1087) komt als winnaar uit de bus bij de slag om Hastings en verovert
zo Zuid-Oost England. Hij voert in één klap de feodaliteit in waarbij de Koning de opperste en
rechtstreekse leenheer is en waarbij alle gronden geacht werden aan de kroon te behoren. Dit gaf de
Koning een grote rechtsmacht over eigendomsgeschillen in het hele land.
De bestuursinstellingen in het Middeleeuwse England
, De Engelse constitutie tijdens de late middeleeuwen en onder de Tudors bestond uit 3 instellingen;
De Koning met hof en curia regis
Vanuit de curia regis splitste zich een geheime raad (Privy council) af. Werd
gedomineerd door juridisch geschoolde ambtenaren uit middenklasse, vrij
door de Koning gekozen.
Common law rechtbanken
Eind 12e eeuw komen er gespecialiseerde rechtbanken met vaste zetel in
Westminster. Op basis van hun rechtspraak ontstond al vroeg een soort
nationaal recht; common law of ‘law of the land’. Deze worden zelfstandige
instituten die de Koning kunnen tegenspreken.
King’s bench (strafrechtelijke zaken)
Court of common Pleas (private zaken)
Exchequer (over K domein)
Er vormde een eigen klasse van juristen. Die verenigden zich in de Inns of
Courts.
Parlementen
Magna Charta
In 1215 gemaakt door Jan zonder Land, een charter met rechten en vrijheden
Ze beoogde vooral de inmenging van de Koning in de gewone rechtsgang te stoppen.
Hierin stond onder meer;
(item 17) Dat de court of common Pleas een vaste zetel in Westminster moet hebben
(item 18) Dat eigendomsrechtzaken in eigen graafschappen worden gehouden
(item (39) Dat niemand van zijn vrijheid kan worden beroofd zonder proces (van zijn
gelijken).
Magna Charta stipuleerde ook dat indien de Koning nieuwe belastingen wou heffen, hij de
vertegenwoordiging van de adel, bisschoppen en abten bijeen moest roepen voor beraadslaging.
Parlementen
• 13de eeuw afsplitsing uit curia regis
• Twee kamers
• Lords: hoge adel, bisschoppen en abten (je erft met je titel dus ook je zetel in de
house)
• Commons: 2 vertegenwoordigers per graafschap en per borough (stad)
• Lords: law lords als hoogste rechtbank
• 1340 geen nieuwe belastingen zonder parlement
• King in Parliament als wetgever (statute law)
Maatschappelijke breuklijnen
De constitutionele breuklijn tussen Koning en parlementen onder de Stuarts vielen samen met 3
maatschappelijke breuklijnen die de partijen van elkaar verdeelden.
1. Vorming van ‘merchant interest’ en nieuwe elite (economische)
Bevolking in 17e eeuw groeit enorm. De ging gepaard met ingrijpende veranderingen in het
economisch weefsel van Engeland.
Men importeerde meer graan, waardoor men op eigen grond meer kan diversifiëren op
zaken die meer opbrengen. De ambachtelijke nijverheid in de steden en op het platteland en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtengernoazen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
