HOORCOLLEGE 1 KRUGERS – FUNDAMENTELE THEMA’S IN DE
PSYCHOLOGIE
Leren: het proces waarbij ervaring/interactie met de omgeving resulteert in
verandering in gedrag
Geheugen: het totale pakket aan ervaringen dat is opgeslagen in ons brein
Geheugen is niet 1 ding:
Er zijn drie stappen in het verwerken van informatie:
1. Encoding: opnemen.acquisitie
2. Consolidation: vastaleggen, verankeren
3. Retrieval: ophalen, herinneren
Retention
Fundamentele thema’s in de psychologie
1. FILOSOFIE EN HET VROEGE DENKEN OVER LEREN EN GEHEUGEN
Plato Aristoteles
Nativist: alle kennis is reeds bij Empiricus: alle kennis is het gevolg van
geboorte aanwezig waarneming of ervaring
Rationalist: logica en intuïtie leiden Data & theorievorming leiden tussen
tot inzicht gevoelens, stimuli en episodes
Geheugen: associaties tussen gevoelens,
stimuli en episodes
Nature Nurture
Aristoteles maakte gebruik van wetten van associatie:
- Nabijheid (Contiguity): zaken die zich dichtbij elkaar in tijd en/of ruimte
afspelen raken geassocieerd
- Frequentie (Frequency): hoe vaker gerelateerde zaken samen ervaren
worden, des te sterker de associatie
- Gelijkvormigheid (Similarity): als twee zaken overeenkomen in vorm of
functie, dan roept de ervaring van de een de ander op
2. DE START VAN DE MODERNE EN EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE
o William James – lijkt op Aristoteles
Grondlegger van de moderne psychologie
, Focus: vorming en handhaving van vaardigheden, gewoonten en
geheugen
Associationism:
Activatie van een deel van een herinnering activeert
geassocieerde elementen
Verbinden van verschillende herinneringen door gedeelde
elementen
o Hermann Ebbinghaus (1850-1909) – start van de experimentele
psychologie
Mathematische formules voor het ontstaan en vergaan van
geheugensporen
Woordenlijst met 3-letterige onzin woorden aanleren. Het bevatte 4
belangrijke onderdelen van een geheugen experiment: leren, delay,
test, herleren.
Interesse in vergeten --> hoe geheugen verslechterd over tijd
Hij plotte een retentie curve; deze meet hoeveel informatie
behouden blijft bij elk punt in tijd tijdens het leren
o Ivan Pavlov (1849-1936): klassieke conditionering
Bestudeerde leerprocessen in dieren
Individu leert een associatie tussen twee stimuli
o Edward Thorndike (1874-1949): instrumentele conditionering
Law of Effect (positieve uitkomt versterkt gedrag, negatief verzwakt
het juist).
Survival of the fittest: succesvolle gedragingen blijven behouden,
andere sterven uit
3. BEHAVIORISME
Behaviorisme = een denkrichting die stelt dat de psychologie zich moet
beperken tot de
studie van waarneembaar gedrag en niet moet proberen om niet-
waarneembare mentale
processen af te leiden
o John Watson: grondlegger van het behaviorisme
Gedrag is bepaald door ‘automatic motor habits’ en niet sterk
afhankelijk van stimuli
Bestudeer alleen observeerbaar en meetbaar gedrag, negeer
cognitieve invloeden
o B.F. Skinner (1904-1990): radicaal behaviorisme
= extreme vorm van behaviorisme dat stelt dat bewustzijn en vrije wil illusies
zijn en dat zelfs zogenoemde hogere cognitieve functies slechts complexe sets
van stimulus response associaties zijn
Skinner box = een operante leeromgeving: stimulus – respons wordt
naar gekeken.
Beyond freedom and Dignity (1917): bewustzijn en vrije wil zijn
slechts illusies
4. DE COGNITIEVE BENADERING (~1950 - HEDEN)
o Edward Tolman:
, Ratten leerden de spatiele lay out van doolhoven kennen
Cognitieve map (hippocampus)
o Karl Lashley (1890-1958): Engram
= neurale representatie van een geheugenspoor -> zit niet op een plek:
verspreid door het hele brein
Gedistribueerde reppresentatie: sensorische input, gedachten, emoties
o Donald Hebb (1949): fire together, wire together
Geheugen is opgeslagen in “cell assemblies”: groepen neuronen
verspreid door de hersenen die onderling een versterkte connectie
vertonen
Synaptische plasticiteit: als twee cellen samen actief zijn, wordt de
verbinding versterkt
Long-term potentation: gevonden door Bliss & Lomo. (1973):
experimenteel bewijs
Modellen van het geheugen:
Rumelhart and McClelland
Connectionistische modellen:
- “Nodes”
- Uniform
- Ongelabeled
- Gedistribueerde representatie
Concepten verschijnen vanzelf -> bestand tegen schade
HOORCOLLEGE 2 – HERHALENDE STIMULI EN
GEBEURTENISSEN
Habituatie = de afname van de kracht of frequentie van een respons na
herhaalde blootstelling aan een stimulus
- Voorbeeld van de aplysia (zeeslak), met siphon en kieuw terugtrekking
o Voordelen: klein zenuwstelsel (20.000), ze hebben een sterk
reflexrespons, hebben ook hele grote neuronen, elke zeeslak heeft
precies dezelfde hersenen.
Siphon wordt aangeraakt -> sensorisch
neuron S begint te vuren, NT glutamaat
wordt vrijgegeven
Glutatmaatmoleculen diffuseren over
de synaps om de receptoren in
motorneuron M te activeren
Als er genoeg receptoren geactiveerd zijn, zal neuron M vuren, waardoor
de spieren de kieuwen (eventjes) intrekken
Bij herhaaldelijke stimulatie zal neuron S minder glutamaat loslaten,
omdat de blaasjes “gedokt” zijn; ze zitten niet op de goeie plek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annabeldeenn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.