College - Bestuurskunde:
Introductie
College 1
Waarom een overheid? (1)
Economen:
- Tot stand brengen van collectieve goederen: leger, dijk (mensen niet kunnen uitsluiten van
gebruik, geen geld voor vragen)
- Preventie van monopolies en kartels (prijsafspraken):
- Reguleren externe effecten: het kan zo zijn dat er bij productie van goederen schadelijke stoffen
negatieve effecten ontstaan of vrijkomen, die worden niet in de prijs doorberekend.
- Beheersing van 'merit goods' en 'demerit goods' (bemoeigoederen): stimuleren of beperken van
goederen
- Herverdeling: stabiliteit van de samenleving is belangrijk, dan functioneert de economie ook
goed
Filosofie (2)
Wat is een legitieme (vertrouwen in) overheid? Transparantie, democratie, veiligheid, geen
machtsmisbruik
Hoe ziet de natuurtoestand eruit?
Thomas Hobbes
- 1588-1679: homo homini lupus est (mens is gelijk aan wolf)
- Natuurtoestand: de oorlog van allen tegen allen
- Life is solitary, poor, nasty, brutish and short
- Doel van de overheid = veiligheid
- Lichtelijk donkere achterliggende gedachte
Oplossing:
- Gezag dat de veiligheid biedt (Leviathan)
- Overdracht van alle rechten via sociaal contract tussen burgers en heerser
- Door natuurlijk overwicht (onderwerping) of door vrije keuze
- Overheid als absolute heerser (geen grenzen aan overheid zolang er maar veiligheid is)
Locke
- John Locke (1632-1704)
- Natuurtoestand: 'niet goed: niet slecht; leven en laten leven'
- 'bezit' leidt tot conflicten
- Doel van de overheid: legitieme regulering van conflicten
, Oplossing:
- Sociaal contract tussen vrije burgers onderling
- Soevereiniteit voor individuele burgers
- Grondrechten (leven, vrijheid, bezit) blijven bij de burgers
- Basis voor constitutionele democratie
- Kleine overheid, vooral bezit regelen, maar burger blijft de baas
Rousseau
- Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
- Natuurtoestand: mens is van nature goed en solitair
- 'samenleven' leidt tot conflicten
- Doen van de overheid: het algemeen belang dienen
Oplossing:
- Sociaal contract tussen vrije burgers onderling
- Soevereiniteit voor het volk als geheel
- Zoektocht naar 'algemeen belang' als leidend principe
- Basis voor Franse revolutie: gelijkheid als belangrijke waarde
Rawls
- John Rawls (1921-2002)
- Natuurtoestand: rechten en kansen ongelijk verdeeld in de samenleving
- Doel van de overheid: rechtvaardigheid
Oplossing:
- Sociaal contract tussen vrije burgers onderling
- 'Beleid' vanuit de 'sluier der onwetendheid'
- Basis voor de verzorgingsstaat
Waarom een overheid? (3)
Sociologie
Prisoner's dilemma in de praktijk
- Strategie?
- Zie de film A beautiful mind (over John Nash)
- Dus: individueel rationeel gedrag leidt collectief tot slechte uitkomsten
Oplossing:
- Hiërarchische studring door een externe partij: de overheid
, - Maar-> Axelrod – De evolutie van samenwerking: samenwerking levert op langere termijn
voordelen op
College 2
Kenmerken van complexe problemen
- Er is vaak geen eenduidige definitie van het probleem
- Er is geen eenduidige aanpak op oplossing van het probleem
- Er is geen test die uitsluitsel kan geven over de vraag of een aanpak zal werken
- Elk probleem is eigenlijk uniek
- Problemen zijn de manifestatie van andere, achterliggende problemen
- Er zijn heel veel verklaringen voor een bepaald probleem
- Elke aanpak genereert ook onbedoelde (positieve en negatieve) neveneffecten
(Rittel & Webber 1973)
De overheid
Kernwaarden:
- Gelijkheid
- Universaliteit
Nadelen:
- Implementatie
- Maatwerk
- Legitimiteit (minder vertrouwen in oplossingen van de overheid)
Omgeving:
- Uitgebreide welvaartsstaat
- Traditie van overheidsinterventie
De markt
Kernwaarden:
- Efficiency
- Responsiviteit
Nadelen:
- Uitsluiting
- Marktfalen
Omgeving:
- Terugtredende overheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 602644lg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.