• Afasie: verworven taalstoornis, veroorzaakt door focaal hersenletsel dat ontstaat nadat de taal
verworven is.
- verworven: op een bepaald moment plotseling ontstaat, dus niet aangeboren. afasie vs
taalontwikkelingsstoornissen
- taalstoornis=afasie vs dysartrie=spraakstoornis
- focaal (plaatselijke) hersenletsel: afasie vs taalstoornissen bij dementie is meer di uus (verspreid
hersenletsel)
- nadat de taal verworven is: afasie vs kinderafasie
• Symptomen van afasie
- Komen voor in alle taalmodaliteiten
- 4 taalmodaliteiten: luisteren, lezen, spreken, schrijven
- Linguïstische kenmerken spontane taal: fonologie - lexicon (semantiek) - grammatica (syntaxis)
- Kenmerken van het auditieve taalbegrip
- Kenmerken in lezen en schrijven
• Linguïstische kenmerken in de spontane taal - Fonologische stoornissen
- Fonematische/ fonologische parafasieën: klankverwisselingen binnen een woord:
- Klanksubstitutie: klank wordt vervangen door andere klank (kluis>knuis, l>n)
- Klankdeletie: klank wordt weggelaten (fruit>fuit)
- Klankadditie: klank wordt toegevoegd (baksteen>barksteen)
- Klankverwisseling binnen een woord: apotheker>atopeker
- Neologismen: het gesproken woord is zo verbasterd dat het bedoelde woord niet meer
herkenbaar is (‘jaal’, ‘kaggel’)
• Lexicale stoornissen
- Woordvindingsproblemen
- Aarzeling/ blokkade voor sleutelwoorden
- Empty speech: gebrek aan expliciete informatie
- Verbale parafasieën: een woord wordt vervangen door een ander woord
- Semantische parafasie: er is wel een relatie met het bedoelde woord
- Irrelevante parafasie: geen relatie met het bedoelde woord
- Semantisch jargon: verhaal is niet meer te begrijpen
• Grammaticale stoornissen
1. Agrammatisme:
- Verarming/vereenvoudiging van morfologische en syntactische structuur
- Langzaam spreken
- Korte zinnen
- Meer inhoudswoorden dan functiewoorden gebruiken
- ‘… alphen… aan de rijn… en eh…. mooi… eh… ik… lekker… lopen’
2. Paragrammatisme:
- Gebruik van lange, syntactisch ingewikkelde zinnen, met een incorrecte structuur
- Veel functiewoorden
- In elkaar geschoven zinsconstructies
- Zinsafbrekingen
- (hoe ziet uw huis er uit) ‘als u binnenkomt krijg je meteen al bespa dat is voor de ruimte om de
voordeur vrij klein gelaten is maar dan is verder voor de rest alles in huis ruimte gebleven .
daarbij een ruimte voor garage en boven garage waar u dus grote griet je griet met niet het
midden in het huis bui binnenhuisarchitectuur vrij gr vrij groot is’
ff
, • Andere expressieve symptomen
- Stereotiepen: woord/woordgroep/zin die enigszins passend is in het verhaal, maar veel vaker
gebruikt wordt dan normaal (‘hoe heet het’, ‘enzovoorts’, weet ik niet’)
- Taalautomatismen: woord/woordgroep die niet passend is, soms als enige uiting naast ‘ja’ en
‘nee’ (‘heerlijk helder heineken’, ‘van de regering’)
- Echolalie: herhaalt woorden of zinnen van gesprekspartner, letterlijk of gedeeltelijk
- Perseveratie: herhaalt een activiteit/respons op een moment dat dit niet meer adequaat is
- Geautomatiseerd taalgebruik: vaak beter mogelijk dan spontaan, creatief taalgebruik
• Auditief taalbegrip
- Vrijwel alle afasiepatiënten hebben problemen met het begrijpen van gesproken taal
- Verschillende niveaus:
- Problemen met onderscheiden van spraakklanken (intact gehoor dus daar is niks mis mee!)
- Problemen met begrijpen van woordbetekenis, beïnvloed door frequentie van voorkomen en
door abstractie van het woord
- Problemen met het begrijpen van complexe syntactische structuren
• Lezen en schrijven
- Leesstoornissen: alexie
- Schrijfstoornissen: agra e
- Afasiepatiënten hebben vaak moeite met lezen en schrijven, vaak zelfs meer dan spreken en
begrijpen van gesproken taal
• Afasiesyndromen (vaste combinatie van symptomen)
- Belangrijkste syndromen zijn al lang bekend (eind 19de eeuw)
- Gedetailleerde beschrijving, gebaseerd op Goodglass 2000
- Indeling in syndromen heeft voor- en nadelen maar gebeurt steeds minder
• Afasie van Broca
- Niet-vloeiende taalproductie, soms ook moeizame articulatie
- Telegramstijl: meer inhoudswoorden dan functiewoorden
- Agrammatisme
- Relatief intact auditief taalbegrip, maar moeite met grammaticaal complexe zinnen
- Lezen en schrijven gestoord, parallel aan of erger dan begrip en productie van gesproken taal
- Benoemen van objecten, auditief taalbegrip en begrijpend lezen gaan goed
- Maar hardop lezen, nazeggen en schrijven zijn minstens even erg gestoord als het spreken
• Afasie van Wernicke
- Gestoord auditief taalbegrip
- Vloeiende, goed gearticuleerde taalproductie
- Veel fonematische en semantische parafasieën en/of neologismen, soms jargon
- Paragrammatisme
- Vaak spraakdwang
- Vaak weinig fouteninzicht
- Benoemen, naspreken, begrijpend lezen en schrijven
meestal ernstig gestoord.
- Hardop lezen kan intact zijn
fi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nnnurr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.