Alle lessen van arts en maatschappij 1 van 2023 samengevat in 1 document. Ik heb alles kort en bondig toegelicht dus met deze samenvatting zou je de lessen kunnen overslaan en gewoon dit leren voor je examen. De dingen die geflouriceerd zijn in het geel zijn erg belangrijk en komen volgens de proff...
Samenvatting arts en
maatschappij 1
Relatinegebruik bij studenten
Ritaline = Relatine = merknaam van een product met methylfenidaat
Waarom relatine:
- Beter studeren/concentreren (vooral tijdens blok)
o Word veel meer niet medisch gebruikt door mensen in hoger onderwijs
o Meest gebruikte niet-medische reden
- Beter slapen (relatine kalmeert)
- Medisch gebruik bij ADHD
o Normaal enkel voorgeschreven door ADHD patiënten
Bijsluiter relatine:
- Gebruikt voor aandachtstoornissen met hyperactiviteit en voor narcolepsie
o Narcolepsie = ziekte waar je ineens in slaap kan vallen
- Normaal voor 6-18 jaar
- Mag pas gebruikt worden als andere behandelingen niet werken
o Toch wordt dit vaak als 1ste behandeling voorgeschreven
- Enkel voorgeschreven door een arts
- Waarschuwingen:
o Allergieën
o Risicofactoren (bv hoge bloeddruk, angst, alcohol, zwangerschap,…)
o 6 controles die de arts moet doen voor je start
o Kan positieve dopingtest geven
- Bijwerkingen:
o Vaak: onregelmatige hartslag, stemmings en persoonlijkheids veranderingen
o Soms: zelfmoordfantasie, dingen voelen/horen die er niet zijn, ongecontroleerde
bewegingen en spraak
Werking relatine:
- Verbeterd activiteit van bepaalde delen van de hersenen die niet actief genoeg zijn
- Verbeterd aandacht, concentratie en verminderd impulsief gedrag
Medicalisering:
- =sociale problemen oplossen met medicatie (bv rouwproces)
- DSM: handboek met alle psychiatrische diagnoses, geeft criteria om iemand onder een
bepaalde psychiatrische ziekte te labelen
o Verschillende versies laten zien hoe maatschappij naar psychiatrische ziektes kijkt
1
, o Bv over de jaren heen steeds makkelijker om iemand te diagnosticeren met ADHD
omdat de criteria steeds lager en lager werden
- Bioethiek: wanneer moet je ingrijpen + mag je met medicatie iemand beter laten
functioneren dan normaal
Gebruik stimulerende medicatie bij studenten:
- = medicatie met methylfenidaat (en mindervoorkomend modafinil en amphetamine)
- Weinig onder zoek naar
- Tussen de 5 en 35%
- Ethiek: is het wel eerlijk?
- Studenten die denken dat ze ADHD hebben zonder dat dit is vastgesteld gebruiken vaker
stimulerende medicatie
- Gebruik bij geneeskunde (>11%) hoger dan bij andere studenten (8,5%)
- Mannen gebruiken meer stimulerende medicatie dan vrouwen
- Hoe komt student er aan zonder ADHD:
o Ouders, broer/zus, vriend, huisarts, …
- Slechts 20% heeft altijd het gewenste effect
Soorten misbruik:
- Structureer gebruik
- Occasioneel gebruik
- Hoge perceptie van academische noodzaak
- Lage perceptie van academische noodzaak
Subtypes:
- Normalization: Ik heb het nodig om de lessen door te komen
- Recsue: Ik heb het nodig bij momenten (bv examens)
- Experimenteel: waarom zou ik het eens niet proberen
- Preformance: zo kan ik een paar maanden veel feesten en een paar maanden streven
Waste water based epidemiology:
- =rioolwater onderzoeken op uitgesecreteerde bestanddelen van bepaalde middelen
kan beschouwd worden als een verdund urinestaal van de bevolking
o Voordelen: real time, tijd, plaats, objectief, …
o Nadeel: doelpopulatie niet gekend (drugs in afvalwater kan bv van toeristen zijn)
- Geen vervanging (geen onderscheid man, vrouw,…), wel goed voor aanvulling
- Hoe:
o Staalname: 24u lang stalen nemen bij de instroom aan een waterzuiveringsstation
o Analyse: lage c terugvinden in afvalwater
o Terugrekening: c omzetten in hoeveelheid gebruikte drugs (kan soms lastig zijn)
- COWAT:
o Studie naar cocaïne in rioolwater
o Staal op woensdag en op zondag (meer cocaïne in weekend)
o Bij andere drugs studie: meer drug gebruik bij feestdagen
2
, o Studie drugs in Europa: andere soorten drugs op andere plaatsen
o Studie in lier: rioolwater kwam overeen met enquêtes (langere verwerking)
- Onderzoeken kan ook met enquêtes:
o Bias: je bereikt niet heel je doelpopulatie (bv OH-gebruik: mensen slapen kater uit)
o Over/onder rapportage: mensen vullen verwachte antwoord in
Medische psychologie; ontwikkeling infants en peuters
Ontmoeting arts en patiënt:
- Belangrijk voor de medische psychologie
- Arts wil anamnese doen voor diagnose te kunnen stellen
- Patiënt komt met een (hulp)vraag die niet altijd aansluit bij de diagnose van de arts
o Bv zware patiënt gaat naar dokter en word op een dieet gezet maar kwam eigenlijk
voor mentale steun
Overeenkomst sluiten: op het einde van de consultatie moet er een match zijn tussen de
behandeling en de hulpvraag
Psychische klachten en stoornissen:
- 1/3 ervaart ooit psychische klachten, 9/10 komt er mee in contact
- 1 op 5 minderjarigen en 1 op 7 volwassenen kampt met een psychische stoornis
- Meest voorkomende stoornissen:
o Angstproblemen, stemmingstoornissen en alcoholafhankelijkheid
- Behandelen met medicatie (>50%), therapie (>30%) of een combinatie (25%)
- Is een taboe onderwerp; veel mensen zoeken geen hulp of verzwijgen het tegen de
omgeving (bv niet vertellen op het werk)
- Komt veel voor bij artsen
- Covidpandemie zorgde voor meer klachten bij jongeren
o Meer zelfmoord (2de meest voorkomende dood bij jongeren)
o Meer eetstoornissen
- Kans op een bepaalde stoornis verschilt bij mannen en vrouwen
o Mannen grijpen sneller naar middelen (drugs) om zich beter te voelen
o Psychische stoornissen heeft een hele grote ziektelast
Ontwikkelingspsychologie:
- Je bent veranderlijk gedurende je hele leven
- Ontwikkeling = onveranderbaar, kan je niet ongedaan maken
- Dynamisch proces beïnvloed door jezelf en je omgeving
- Som alle indrukken en ervaringen bepalen hoe je omgaat met dingen
Nature and nurture:
- Hebben veel invloed op je ontwikkeling, is altijd een samenspel van de 2
- Nature
3
, o = biologisch aangeboren eigenschappen (je genen/DNA)
o Bovenhand? => stabiele ontwikkeling, weinig invloeden op ontwikkeling
- Nurture
o = invloeden van de wereld (fysiek, sociale, psychologische, … ervaringen na
geboorte)
o Bovenhand? => plastische (“veranderlijke”) ontwikkeling
Kijken naar gedrag en ontwikkeling:
- Objectief evalueren is heel belangrijk bij evalueren van ontwikkeling
=> Eigen interpretatie en werkelijkheid goed kunnen scheiden
- Basisprinciepen observatie:
o Vertrouwelijk, discreet en rekening houdend met gevoelens
o Objectief
o Cultureel neutrale blik
o Focussen op sterktes (meer kans dat patiënt blijft meedoen met studie)
o Holistische benadering: kijken naar heel de patiënt, niet alleen naar zijn klachten
o Afleiding minimaliseren zodat het kind gefocust blijft
- Wat observeren bij kinderen (=kijken naar ontwikkeling):
o Uiterlijk
o Bewustzijnsniveau en reactievermogen
o Grove en fijne motorische activiteit
o Taal en spraak zintuigen en reacties op prikkels
o Denken en kennis
o Aandacht, activiteit, impulsiviteit en frustratietolerantie
o Contact
o Risicofactoren (geeft meer kans op een probleem)
Meer risico factoren = groter draaglast
Balansmodel van Bakker:
- Draagkracht:
o Goede dingen in je leven, dingen die je nodig hebt
o Meer draagkracht = meer ontwikkelingskansen
- Draaglast: dingen die eerde veel moeite en energie kosten
Infants en peuters:
- Vooral preventieve behandelingen; hebben het meest effect
- Leeftijden zijn indicatief (2/3de vd haalt mijlpaal op “normale leeftijd”)
- 1001 kritieke dagen of kritieke periode:
o Vormt basis voor gezondheid en kansen van het kind
o Stelt relatie tussen kind, ouder en omgeving
o Stressfactoren hebben een irreversibel effect op het kind (bv depressieve mama)
Gevoelige periode:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper oscarvanoostveldt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,69. Je zit daarna nergens aan vast.
