Palliatieve zorg verbeterd kwaliteit van leven in laatste levensfase (vanaf moment dat patiënt
‘uitbehandeld’ is/niet meer beter kan worden; levensbedreigende aandoening of ernstige
kwetsbaarheid, niet meer te genezen). Iedereen op PG afdeling heeft palliatief beleid. Verlichten
van de pijn.
Rekening met somatische, psychische, sociale en spirituele aard (4 dimensies). Behoud van
autonomie, patiënt staat centraal en bepaald (of de naasten).
5 fasen: ziektegericht, symptoomgericht, stervensfase, overlijden en nazorg (naasten).
Terminale fase laatste 3 maanden, stervensfase laatste 48uur?
App: palliArts over richtlijnen palliatieve zorg
Palliatieve zorg: proactieve borgplanning, markering, gek besluitvorming, coördinatie en
continuïteit zorg, individueel zorgplan, netwerkvorming, mantelzorg, cultuur.
Surprise question: zou het je verbazen als deze patiënt binnen 12 maanden komt te overlijden —>
nee? —> start palliatieve zorg.
ACP (Advanced care planning) is ‘Paraplubegrip’: hangt boven palliatieve zorg en bestaat uit
veel verschillende aspecten en dimensies. Proactieve zorg vanuit de zorg gaan plannen, wanneer
palliatieve zorg is ingezet. Belangrijk om naasten etc te betrekken en de mensen voor te bereiden
op het sterven en het traject dat eraan vooraf gaat. Vroegtijdig zorg plannen en tijdig alles
bespreken.
Refractaire symptomen (niet op andere manier meer te verhelpen): ernstig delirant, kortademig,
ernstige pijn, ….
Holistische visie?
Palliatieve sedatie: medicatie om bewustzijn te verlagen om zo comfortabel mogelijk sterven.
Alleen als je dit intimiderend doet kan je nog contact hebben met patiënt. Je gaat niet sneller
dood en het is een natuurlijke dood.
Final common pathway (tekende naderende dood): bleek door verminderde circulatie, lijkvlekken
op benen (niet vitale organen dus minder circulatie), spitse neus, strak getrokken huid, reutelen
(lijkt alsof ze stikken, door vocht in de keel dat ze niet mee door kunnen slikken) en uiteindelijk
over op cheyne stokes ademhaling (apneus).
Final common pathway: verloop van stervensfase is in essentie niet afhankelijk van onderliggende
ziekte. (Is voor iedereen ongeveer gelijk, je ziet zelfde verloop).
Terminale fase: geschatte laatste 3 maanden van leven in de palliatieve fase (surprise question:
verbaasd dan niet dat iemand zal sterven binnen 12 maanden). Zorg staat in het teken van
(voorbereiden op) het sterven.
Stervensfase: als iemand nog maar aantal dagen te leven heeft.
5 oorzaken van sterven in palliatieve fase: metabool falen, orgaanfalen, acute complicaties,
stoppen met eten en drinken, euthanasie.
Gemeentelijke lijkschouwer om te beoordelen of het natuurlijke dood of niet. Forensisch
onderzoek door politie bij verdachte omstandigheden.
Pallialine en oncoline?
Frissekater? Op insta/tiktok
WMO (wet maatschappelijke ondersteuning): huishoudelijke hulp, …….
Bij dementie weet je dat je na diagnose vaak nog 6 tot 8 jaar? Te leven hebt. De surprise question
doet dan minder ten zake, het is degeneratieve aandoening dus is al soort palliatief beleid. Familie
, heeft vaak laatste woord (bijv bij gebroken heup, operatie overleven ze waarschijnlijk niet). Vaak
dan symptoombestrijding.
Veel te maken met naasten, andere communicatie en pijn moeilijk in te schatten.
Wens boekje
Complementaire (niet conventioneel!) zorg: aanvullend op reguliere zorg.
a. Wat is palliatieve sedatie?
Het is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de
laatste levensfase.
Sederen, diep in slaap maken. Ingezet in laatste fase (laatste 2 weken)
va het leven. Vaak als client niet meer eet en drinkt, dan is het
stervensproces aan de gang en overlijd persoon waarschijnlijk binnen 2
weken.
b. Wat is het doel van palliatieve sedatie?
Het bereiken van maximaal comfort van de patiënt in de stervensfase.
De mate van bewustzijnsdaling die hiervoor tijdens de sedatie
noodzakelijk blijkt te zijn, varieert van oppervlakkig tot diep.
Comfort bieden (bij klachten die niet op een andere manier bestreden
kunnen worden).
c. Wat is het verschil tussen continue sedatie en intermitterende
sedatie?
Het verschil tussen kortdurende of intermitterende sedatie en continue
sedatie is dat continue sedatie wordt voortgezet tot het moment van
overlijden, terwijl bij kortdurende of intermitterende sedatie de patiënt
tijdelijk wordt gesedeerd en weer wakker wordt.
d. Wat is een voorwaarde bij continue en diepe palliatieve sedatie?
• alleen bij continue en diepe palliatieve sedatie: het overlijden wordt binnen
1-2 weken verwacht
• expertise van de behandelaar(s) en (indien van toepassing) consensus van
het behandelende team (inclusief betrokken verpleegkundigen).
• Andere mogelijkheden tot verzachting van het lijden moeten zorgvuldig
worden uitgesloten. Consultatie van de juiste deskundige is vereist bij
onzekerheid over indicatiestelling en/of over de uitvoering.
• goede documentatie van besluitvorming en uitvoering
• palliatieve sedatie is in overeenstemming met de wens van de patiënt; bij een
wilsonbekwame patiënt kan de wens vertolkt worden door de naasten
• Palliatieve sedatie is een beslissing van de arts en geen primaire keuze van
de patiënt.
• N.B. In acute situaties (dreigende verstikking, bloeding) wordt palliatieve
sedatie ingezet zonder overleg vooraf.