Juridische Vaardigheden Samenvatting
Hoofdstuk 2 Ontleden van wetsartikelen
2.1 Opbouw van een wetsartikel
- Lid: Zelfstandig stuk tekst binnen een artikel.
- Subs: Niet opzichzelfstaande stukken tekst die meestal onderdeel uitmaken van een opsomming.
- Sublid: Een sub wordt verder onderverdeeld in een sublid.
Artikelen Leden Subs Subleden
2.2 Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
- Rechtsvoorwaarden: Als wordt voldaan aan bepaalde voorwaarden, dat treedt er een bepaald
gevolg in.
- Rechtsgevolgen: De gevolgen die voortvloeien uit de rechtsvoorwaarden. Er moet wel iets
voorafgaan voordat er een gevolg ontstaat.
- Alternatieve rechtsvoorwaarden: Er is een keuze. Als er in een rechtsregel een alternatief wordt
geboden waarbij aan de ene of de andere voorwaarde moet worden voldaan.
- Cumulatieve rechtsvoorwaarden: Samenvoegend, ophopen. De rechtsvoorwaarden moeten bij
elkaar worden opgeteld om het rechtsgevolg te laten intreden. Aan zowel de ene als de andere
rechtsvoorwaarde moet dus zijn voldaan.
Rechtsvoorwaarden Rv
Rechtsgevolgen Rg
Cumulatief 1,2,3
Alternatief: a,b,c
Er bestaan ook artikelen waarin zowel cumulatieve als alternatieve rechtsvoorwaarden voorkomen.
2.3 Samenhang tussen artikelen
Een lid maakt onderdeel uit van een artikel, en een artikel maakt weer onderdeel uit van een regeling.
- Gelaagde structuur: Voor het kunnen begrijpen van bepaalde artikelen moet worden gekeken naar
de betekenis van andere artikelen. Dus een artikel moet gelezen worden in samenhang met andere
artikelen.
- Juncto: ‘In verband met’. Het ene artikel moet dus in verband met het andere artikel gelezen
worden.
2.4 Juridische betekenis van woorden en interpretatiemethoden
In sommige artikelen staan woorden die je niet letterlijk moet lezen, die woorden vragen om
interpretatie: wat wordt er verstaan onder een bepaald woord, bijv. ‘hij die’: dan bedoelen ze niet
alleen mannen maar ook vrouwen, het wordt hij moet je dus niet letterlijk nemen.
- Juridische betekenis: Elk woord of elke zinsnede waaruit een rechtsregel is opgebouwd zal
geïnterpreteerd moeten worden, pas dan zal duidelijk zijn wat de juridische betekenis van een woord
of zinsnede precies is. Dus geen enkel woord is te begrijpen zonder interpretatie van de lezer of
gebruiker.
1
, Bij de grammaticale interpretatiemethode wordt gekeken naar de betekenis die het woord in het
alledaagse spraakgebruik heeft woordenboek is een goed hulpmiddel.
- Handelingen van de Eerste en Tweede kamer: Eerst debatteren over een wetsvoorstel voor
duidelijkheid wat er over een wet is gezegd wordt alles woordelijk op papier vastgelegd de stukken
waar dit allemaal in terug te lezen is worden de handelingen van de Eerste en Tweede Kamer
genoemd.
Het is handig om de parlementaire geschiedenis over het betreffende wetsartikel te weten zodat je
het gemakkelijker kan uitleggen.
- Systematische interpretatiemethode: De betekenis van een artikel / woord wordt afgeleid uit het
systeem waarvan het onderdeel uitmaakt.
- Grammaticale interpretatiemethode: Er wordt naar de betekenis van het woord gekeken in het
alledaagse spraakgebruik.
- Theologische interpretatiemethode: Er wordt met een geheel andere bril gekeken naar een
wetsbepaling. Hier staat de letterlijke betekenis van het woord niet zozeer centraal als wel het
eigenlijke doel van de wet.
Hoofdstuk 3 Jurisprudentie zoeken en gebruiken
Vier soorten rechtsbronnen:
- De wet
- Het verdrag
- De gewoonte
- De jurisprudentie
3.1 Wat is jurisprudentie en wat heb ik eraan?
- Jurisprudentie (letterlijk): rechtsopvatting van de rechterlijke macht, zoals die blijkt uit genomen
beslissingen.
- Jurisprudentie: Rechterlijke uitspraken als bron van het recht. Men zou kunnen zeggen dat
jurisprudentie een van de kleuren is waarmee de wet wordt ingekleurd.
- Rechterlijke uitspraken zijn vaak complex geschreven teksten waar het taalgebruik niet makkelijk is.
- Je moet de organisatie van de rechterlijke macht kennen.
3.2 Organisatie van de rechterlijke macht
Zowel civiel-, bestuurs- als strafrechtelijke beslissingen behoren tot het domein van de rechterlijke
macht:
- Art. 112 GW
- Art. 113 GW
- Art. 116 GW
Art. 2 Wet op de rechterlijke organisatie wordt benoemd welke gerechten tot de rechterlijke macht
behoren:
- De rechtbanken
- De Gerechtshoven
- De Hoge Raad
- Nederland heeft 19 rechtbanken.
2
Hoofdstuk 2 Ontleden van wetsartikelen
2.1 Opbouw van een wetsartikel
- Lid: Zelfstandig stuk tekst binnen een artikel.
- Subs: Niet opzichzelfstaande stukken tekst die meestal onderdeel uitmaken van een opsomming.
- Sublid: Een sub wordt verder onderverdeeld in een sublid.
Artikelen Leden Subs Subleden
2.2 Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
- Rechtsvoorwaarden: Als wordt voldaan aan bepaalde voorwaarden, dat treedt er een bepaald
gevolg in.
- Rechtsgevolgen: De gevolgen die voortvloeien uit de rechtsvoorwaarden. Er moet wel iets
voorafgaan voordat er een gevolg ontstaat.
- Alternatieve rechtsvoorwaarden: Er is een keuze. Als er in een rechtsregel een alternatief wordt
geboden waarbij aan de ene of de andere voorwaarde moet worden voldaan.
- Cumulatieve rechtsvoorwaarden: Samenvoegend, ophopen. De rechtsvoorwaarden moeten bij
elkaar worden opgeteld om het rechtsgevolg te laten intreden. Aan zowel de ene als de andere
rechtsvoorwaarde moet dus zijn voldaan.
Rechtsvoorwaarden Rv
Rechtsgevolgen Rg
Cumulatief 1,2,3
Alternatief: a,b,c
Er bestaan ook artikelen waarin zowel cumulatieve als alternatieve rechtsvoorwaarden voorkomen.
2.3 Samenhang tussen artikelen
Een lid maakt onderdeel uit van een artikel, en een artikel maakt weer onderdeel uit van een regeling.
- Gelaagde structuur: Voor het kunnen begrijpen van bepaalde artikelen moet worden gekeken naar
de betekenis van andere artikelen. Dus een artikel moet gelezen worden in samenhang met andere
artikelen.
- Juncto: ‘In verband met’. Het ene artikel moet dus in verband met het andere artikel gelezen
worden.
2.4 Juridische betekenis van woorden en interpretatiemethoden
In sommige artikelen staan woorden die je niet letterlijk moet lezen, die woorden vragen om
interpretatie: wat wordt er verstaan onder een bepaald woord, bijv. ‘hij die’: dan bedoelen ze niet
alleen mannen maar ook vrouwen, het wordt hij moet je dus niet letterlijk nemen.
- Juridische betekenis: Elk woord of elke zinsnede waaruit een rechtsregel is opgebouwd zal
geïnterpreteerd moeten worden, pas dan zal duidelijk zijn wat de juridische betekenis van een woord
of zinsnede precies is. Dus geen enkel woord is te begrijpen zonder interpretatie van de lezer of
gebruiker.
1
, Bij de grammaticale interpretatiemethode wordt gekeken naar de betekenis die het woord in het
alledaagse spraakgebruik heeft woordenboek is een goed hulpmiddel.
- Handelingen van de Eerste en Tweede kamer: Eerst debatteren over een wetsvoorstel voor
duidelijkheid wat er over een wet is gezegd wordt alles woordelijk op papier vastgelegd de stukken
waar dit allemaal in terug te lezen is worden de handelingen van de Eerste en Tweede Kamer
genoemd.
Het is handig om de parlementaire geschiedenis over het betreffende wetsartikel te weten zodat je
het gemakkelijker kan uitleggen.
- Systematische interpretatiemethode: De betekenis van een artikel / woord wordt afgeleid uit het
systeem waarvan het onderdeel uitmaakt.
- Grammaticale interpretatiemethode: Er wordt naar de betekenis van het woord gekeken in het
alledaagse spraakgebruik.
- Theologische interpretatiemethode: Er wordt met een geheel andere bril gekeken naar een
wetsbepaling. Hier staat de letterlijke betekenis van het woord niet zozeer centraal als wel het
eigenlijke doel van de wet.
Hoofdstuk 3 Jurisprudentie zoeken en gebruiken
Vier soorten rechtsbronnen:
- De wet
- Het verdrag
- De gewoonte
- De jurisprudentie
3.1 Wat is jurisprudentie en wat heb ik eraan?
- Jurisprudentie (letterlijk): rechtsopvatting van de rechterlijke macht, zoals die blijkt uit genomen
beslissingen.
- Jurisprudentie: Rechterlijke uitspraken als bron van het recht. Men zou kunnen zeggen dat
jurisprudentie een van de kleuren is waarmee de wet wordt ingekleurd.
- Rechterlijke uitspraken zijn vaak complex geschreven teksten waar het taalgebruik niet makkelijk is.
- Je moet de organisatie van de rechterlijke macht kennen.
3.2 Organisatie van de rechterlijke macht
Zowel civiel-, bestuurs- als strafrechtelijke beslissingen behoren tot het domein van de rechterlijke
macht:
- Art. 112 GW
- Art. 113 GW
- Art. 116 GW
Art. 2 Wet op de rechterlijke organisatie wordt benoemd welke gerechten tot de rechterlijke macht
behoren:
- De rechtbanken
- De Gerechtshoven
- De Hoge Raad
- Nederland heeft 19 rechtbanken.
2
