,Thema 1: bouw genitaal tractus
Hoorcollege 2: het mannelijk geslachtsapparaat
- Castratie
- Cryptorchidie: waar kan het testikel zich bevinden?
- Hoe ontstaat een teratoom?
- Wat is een kween (freemartin)?
- Waarom is rust bij een dekking zo belangrijk?
- Onvruchtbaarheid
- Mictieproblemen
Embryonale ontwikkeling:
Bij de bevruchting staat het genetische geslacht vast, maar fenotypisch geen verschil aan de
gonaden (= indifferente gonade).
Genitale lijst ontwikkelt zich op de oernier (mesonephros) en vormt de geslachtsklier en
gonaden. Eerst bevat de genitale lijst nog geen geslachtscellen, deze bevinden zich eerst in
de dooierzak tot de genitale lijst klaar is anders zouden ze mee ontwikkelen (moeten
pluripotent blijven). De primordiale kiemcellen migreren actief naar de genitale lijsten (bij
vogels via bloedbaan en bij zoogdieren via oerdarm). De kiemcellen die naar de verkeerde
plek migreren gaan in apoptose en wanneer dit niet gebeurt, ontstaat er een teratoom (=
neoplasie van pluripotente kiemcellen). Tijdens de migratie mitose, bij mannen meiose pas
in puberteit en bij vrouwen meiose al in embryo.
Primordiale kiemcellen stimuleren proliferatie van coeloomepitheel en mesenchymale
cellen. Genitale lijst ontwikkelt zich tot testes en kiemcellen ontwikkelen tot spermacellen.
Vorming van primitieve strengen in de genitale lijst met daarin de primordiale kiemcellen.
Afvoergang mesonephricus is ductus mesonephricus en daarnaast vormt ook een ductus
paramesonephricus. Ductus mesonephricus gaat bij het mannelijk dier de zaadleider vormen
en de ductus paramesonephricus gaat bij het vrouwelijk dier de afvoergang vormen en gaat
bij het mannelijk dier in regressie. Dus vanaf hier geslachtsdifferentiatie.
Differentiatie is onder invloed van het Sry gen (hebben alleen mannelijke dieren),
transcriptiefactor zet SF1 aan en die is belangrijk voor ontwikkeling Sertoli (ontwikkeling
spermacellen) en Leydig cellen (testosteron productie). Sertoli cellen produceren AMH, zorgt
dat ductus paramesonephricus in regressie gaat. AMH zie je alleen in mannelijk embryo,
maar na de embryonale fase kunnen vrouwelijke dieren ook AMH produceren (door andere
cellen wel).
Actieve groei vanuit ductus mesonephricus (ductus deferens) richting de testis stengen
(tubuli seminiferi), verbinding hiertussen = rete testis. Als je gaat kijken naar de tubuli
seminiferi zie je centraal primitieve kiemcellen, perifeer sertoli cellen en in het interstitium
zie je cellen van Leydig.
, In tubuli seminiferi ontwikkelen zich spermacellen en die
worden afgevoerd via de rete testis, die sluit weer aan op de
ductuli efferentes die het afvoert naar de ductus epididymidis
(bijbal) en via daar worden ze afgevoerd via de ductus
deferens, dan via urethra naar buitenwereld.
Gonade ontstaat vanuit mesonephros met eerst
ongedifferentieerde periode. Gepaarde d. mesonephricus en
paramesonephricus. Daarna onder invloed van AMH regressie ductus paramesonephricus bij
mannelijk dier. Testosteron zorgt dat ductus mesonephricus blijft bestaan en ontwikkelt tot
afvoersysteem testes en zorgt voor ontwikkeling van externe geslachtsorganen.
Een vrouwelijk embryo kan aan testosteron en AMH worden blootgesteld bij tweelingen
waarbij de placenta van beide dieren met elkaar versmelt, dit noem je een kween. Dit komt
vooral voor bij herkauwers, omdat zij een multifocale placenta hebben. Inwendige
geslachtsorganen zullen dan niet goed ontwikkelen en externa geslachtsorganen zullen we
anders uit gaan zien.
Descensus testis (afdaling testikels):
Bij een lagere temperatuur heb je optimale spermatogenese dus misschien daarom. Meeste
landzoogdieren hebben scrotum, maar niet bij alle diersoorten (niet bij mol, egel, tapir,
neushoorn, luiaard, olifant). Bij vogels en vissen intra-abdominaal. Blauw scrotum bij apen
om aan te geven hoe veel testosteron en hoe sterk de aap is.
Drie stadia:
1) groei testis door androgenen (testosteron), ligamentum suspensorium (ophangband
gonaden) gaat in regressie
2) trans abdominaal verplaatsing, embryo groeit waardoor testes
relatief dichter bij lieskanaal komt te liggen
3) migratie door lieskanaal, gubernaculum is hiervoor nodig (wordt
later ligamentum caudae epidydimis), androgeen gebonden. Vlak
voor of vlak na geboorte.
Arteria testicularis gaat met het testikel mee. Cavum vaginale gaat
ook mee naar het scrotum en vormt verbinding met de buikholte dus
sluiten met castratie.
Stel dat ligamentum suspensorium niet in regressie gaat of dat het gubernaculum niet goed
inkort, dan krijg je een cryptorchidie. Dit kan uni- of bilateraal en is intra-abdominaal of
inguinaal (in lieskanaal). Verminderde spermatogenese door hogere temperatuur, maar
testosteronproductie blijft onveranderd. Verhoogde kans op tumoreuze ontaarding.
Bouw en functie mannelijk geslachtsapparaat:
Positie scrotum verschilt per diersoort, kan naast de anus of juist meer tussen de benen.
Scrotum bestaat uit verschillende lagen die je goed moet kennen.
Tunica dartos is glad spierweefsel, daaronder voortzetting externe schuine buikspier en
daarna voortzetting interne schuine buikspier. Tunica vaginalis parietalis is een voortzetting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annereniers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.