1.1 Autonomie en verbondenheid als fundamentele behoeften.
Een mens heeft behoefte tot autonomie (zorg voor jezelf) en daarnaast een grote
behoefte om verbonden te zijn (zorg voor de ander). Waar wij behoefte aan hebben, is
niet altijd hetzelfde als wat belangrijke anderen van je verwachten en/of niet hetzelfde
met wat je van jezelf verwacht. Hierdoor kan er een dilemma ontstaan:
Hoe kun je zorg dragen voor anderen zonder jezelf geweld aan te doen.
Uitleg definitie:
De behoeften worden fundamenteel genoemd als ze :
• Latent zijn: niet direct zichtbaar, maar de basis voor verschillende soorten gedrag
en ervaringen.
• Duurzaam aanwezig zijn: voortdurend aanwezig in verschillende situaties, niet
altijd als probleem maar wel als constante neiging (dispositie).
• Bij iedereen voorkomend: Hoewel uiteenlopende mensen ze op een verschillende
manier uiten, is de neiging algemeen menselijk van aard.
• Vaak onbewust zijn.
! Let op: Zorg voor jezelf en zorg voor de ander zijn moeilijk van elkaar te scheiden. Dit
omdat zorgen voor de ander ook een behoefte is vanuit jezelf. Waardoor je dus ook weer
zorgt voor jezelf als je zorgt voor een ander.
1.2 De mens als deelgeheel.
De behoefte aan autonomie is een uitdrukking van geheel zijn.
De behoefte aan verbondenheid is uitdrukking van deel zijn.
Je kunt het functioneren van de mens nooit alleen begrijpen vanuit het geheel zijn en
nooit alleen vanuit het deel zijn. De mens is een gelaagde hiërarchie van deelgehelen die
in wisselwerking met elkaar staan.
1.3. Actief en receptief bewustzijn.
We hebben tot nu toe fundamentele behoeften in tweeën gesplitst. (autonomie en
verbondenheid, geheel en deel zijn). Dit doen we ook met het bewustzijn. We splitsen op
in actief en receptief bewustzijn. Vervolgens linken we de opgedeelde behoeften aan de
opgedeelde bewustzijn.
Actief bewustzijn ( de actieve wijze) is een toestand die gericht is op het beïnvloeden van
de omgeving.
Receptief bewustzijn is een toestand die gericht is op het in zich opnemen van de
omgeving.
Extra notitie om het beter te begrijpen:
Bij de geboorte ben je voornamelijk in het receptief bewustzijn. Je bent aan het kijken en
voelen en zo neem je de omgeving in je op.
Hoe ouder je wordt, hoe meer in deze westerse samenleving van je wordt verwacht dat
je kan overleven. Om te overleven moet je voorwerpen manipuleren, dit is het actief
bewustzijn.
Beide vormen van bewustzijn zijn nodig.
Kijk maar naar het voorbeeld van een probleem oplossen:
De eerste fase bij het oplossen van een probleem doe je in het actief bewustzijn; je
verzamelt gegevens, je denkt beheerst, je onderzoekt logische verbanden.
, Dan komt de tweede fase. In de tweede fase ontspan je, krijg je afdwalende gedachten
en POEF daar is de oplossing! Je zit hier in de receptieve fase.
Hoe worden deze vormen van bewustzijn nu aan de fundamentele behoeften gekoppeld?
De actieve wijze kan worden gekoppeld aan de behoefte van autonomie. (noem het maar
het verstand, de linkerhersenhelft)
De receptieve wijze kan worden gekoppeld aan de behoefte van verbondenheid. (noem
het maar de gevoelskant, de rechterhersenhelft)
1.4 De relatie tussen de fundamentele behoeften.
In 1.1. vertelde ik over een dilemma: Hoe kun je zorg dragen voor de ander, zonder jezelf
geweld aan te doen.
Dit dilemma ontstaat omdat beide basisbehoeften soms tegenstrijdig lijken of zijn.
Wat ik wil, is niet altijd wat de ander nodig heeft. En wat de ander nodig heeft, wil ik soms
niet geven ook al heb ik het gevoel dat dit moet.
Veel mensen zijn niet in staat dit dilemma op te lossen en proberen een uitweg te vinden
door één van de behoeften op te offeren. Eerder verteld zijn beide behoeften
fundamentele behoeften en leidt het opofferen van één dus tot problemen.
Kort door de bocht zijn:
Er mensen die dus goed voor zichzelf zorgen en slecht voor anderen zorgen.
− Met zichzelf bezig
− Luisteren slecht naar anderen
− Staan niet voor anderen open
o door weinig belangstelling
o door gevoelens van bedreiging door wensen, meningen en gevoelens van
de ander
− dwingend, claimend, tiranniek gedrag
− ze verwachten dat de ander doet wat zij verlangen
Er mensen die dus slecht voor zichzelf zorgen en goed voor anderen zorgen.
− Afhankelijkheid
− Ontuitgesproken verwachting dat de ander op grond van hun offer voor hen gaat
zorgen, komt meerstal niet uit.
− Vandaar zijn ze gefrustreerd, verbitterd of teleurgesteld.
− In relaties vaak onvoldaan en machteloos gevoel
− Moeilijk op een gezonde wijze hulp vragen.
! Notitie: Conflicten ontstaan niet alleen binnen of tussen individuen, maar ook tussen
sociale groepen.
1.5 Evenwicht of integratie als fundamentele opgave
Hoe kun je ervoor zorgen dat jij niet voor zo’n dilemma komt te staan, of hoe los je zoiets
nu op?
Nu wel, als mens heb je de volgende fundamentele opgave:
Je moet binnen je ontwikkeling leren om beide behoeften te bevredigen en afwisselend na
te streven. Het komt er vooral op neer om allebei de behoeften evenwichtig te
realiseren: binnen het zorgen voor de ander ook op te komen voor je eigen belangen en
andersom.
Dit is iets waar je lang over mag doen hoor, soms je hele leven.. al dan niet het
perfectioneren ervan.
Het streven naar autonomie en verbondenheid is niet alleen een fase in de stroom van
het leven (kwantitatief aspect), maar ook als een manier hoe mensen met elkaar om
kunnen gaan (kwalitatief aspect).
1.6 Zelfbeschikking en verbinding bij mannen en vrouwen.
Als mannen en vrouwen beschikken we allebei over beide behoeften. Maar
zelfbeschikking ( autonomie) wordt als een meer mannelijke persoonlijkheidskenmerk
gezien. Daarnaast wordt verbondenheid als een meer vrouwelijke
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sllai. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.