Hoofdstuk 12 – Groepsprestaties
Collectieve processen
Groep
Een groep wordt gewoonlijk omschreven als een set personen die minstens een van de volgende
karakteristieken bezitten:
Directe interacties met elkaar
Gezamenlijk behoren tot eenzelfde sociale categorie zoals geslacht, ras of etnische groep
Een gedeeld of gemeenschappelijk doel of lot
Collectief
Mensen begaan met een gemeenschappelijke activiteit maar met minimale directe interactie Wordt
de prestatie door de aanwezigheid van anderen beter? Of juist minder goed?
Sociale facilitatie: als anderen ons opwinden
Coactie
Een vorm van samenwerking waarbij de kwantiteit en kwaliteit van de individuele prestatie in
aanwezigheid van anderen duidelijk identificeerbaar en meetbaar zijn
Sociale facilitatie
Het collectieve proces waarbij een individu door de aanwezigheid van anderen eenvoudige taken
beter uitvoert, maar gehinderd wordt bij prestaties op moeilijke taken
Triplett (1897-1898)
Wielrenners alleen of per koppel reden sneller per twee dan individueel
Kinderen – vislijn oprollen werkten sneller wanneer ze de taak in aanwezigheid van
anderen uit moesten voeren
Aanwezigheid van anderen wekt het competitieve instinct op waardoor prestaties
verbeteren
Verder onderzoek: gemengde resultaten aanwezigheid van anderen leidt niet altijd tot een betere
prestatie, soms heeft de aanwezigheid van anderen een ondermijnend effect op de individuele
prestatie
Zajonc’s theorie
De loutere aanwezigheid diffuse arousal
Aanwezigheid van anderen leidt tot een verhoging van de fysiologische opwinding
Door de verhoogde opwinding wordt de prestatie op gemakkelijke, bekende en geoefende
taken verhoogd
Prestatie vermindert op moeilijke taken
Deze verhoogde arousal dominante response (= snelste reactie op een gegeven stimulus)
De kwaliteit van de prestatie is afhankelijk van het type taak
Eenvoudige taak: dominante response = juiste
Complexe taak: dominante= foutieve
Zajonc’s theorie wordt bevestigd door onderzoek resultaat werd ook teruggevonden
bij dieren
Schema van het onderzoek van sociale facilitatie bij
kakkerlakken
,Het effect van sociale facilitatie bij eenvoudige taken leidt tot meer productie, maar de kwaliteit
ervan neemt niet toe
Bij complexe taken wordt een verlies van zowel kwaliteit en kwantiteit geconstateerd
Potentiële positieve effecten van de aanwezigheid van anderen is minder belangrijk dan het
potentiële negatieve effect
Sommige auteurs stellen dat facilitatie niet ontstaat door de loutere aanwezigheid van
anderen, maar dat deze anderen gepercipieerd dienen te worden als sociale beoordelaars
Ook non-sociale stimuli kunnen een effect hebben
Drie hypothesen
Loutere aanwezigheidstheorie (Zajonc)
Alleen sociale stimuli veroorzaken het sociale facilitatie effect
Loutere aanwezigheid is een voldoende voorwaarde
Verwachte evaluatietheorie (Cottrell)
Verwachting door anderen beoordeeld te worden is essentieel
Sociale stimuli zijn noodzakelijk voor het sociale facilitatie effect; loutere aanwezigheid is niet
voldoende
Onderzoek Cottrell met geblinddoekte deelnemers geen beter prestaties indien de
toeschouwers geblinddoekt werden
Anderen moeten in staat zijn om je prestatie te beoordelen
Distractie-conflict theorie (Baron)
Aandachtsconflict ligt aan de basis van sociale facilitatie
Aanwezige andere personen leiden de aandacht af en creëren een aandachtsconflict (taak
versus sociale omgeving) dat de arousal verhoogt
Sociale stimuli zijn niet noodzakelijk (luide muziek – lichteffecten) non-sociale stimuli
Afleiding kan ervoor zorgen dat moeilijke taken helemaal niet goed afgehandeld worden
Loutere aanwezigheid is niet voldoende voor sociale facilitatie
Vergelijking van de drie verklaringen
Vermoedelijk is de ene theorie niet beter als de andere, maar dienen
we er rekening mee te houden dat de bruikbaarheid ervan afhankelijk is
van de situatie waarin ze moet worden toegepast
Sociaal lijntrekken: als anderen ons helpen
Sociale facilitatie treedt op bij coactie = wanneer de individuele prestatie identificeerbaar is
Collectieve prestaties = enkel de collectieve output is duidelijk, maar niet de individuele bijdragen
zelf
Een vermindering van individuele output voor gemakkelijke taken als gevolg van het samenvoegen
van de individuele bijdragen tot een groepsprestatie
RINGELMANN (1880): eerste die prestaties op collectieve taken bestudeert: indien er meerder
mensen
aan zo’n taak werken, stijgt dan de groepsprestatie navenant?
Hoewel de teamprestatie bij grotere groepen stijgt, verminderen de individuele prestaties
o De marginaal toegevoegde waarde van een extra groepslid wordt kleiner naargelang
de groep groter wordt
Sociale facilitatie: indiv. Prestaties zijn te identificeren
Lijntrekken: samenvoegen van individuele prestaties
Ringelman: output touwtrekken vermindert in groep
, Latané: geluidsproductie in groep
De aanwezigheid van anderen reduceert de individueel geleverde bijdrage tot de
groepsprestatie
Latané (1979)
Gemiddelde individuele prestaties bij groepen van
verschillende groottes die juichen en applaudisseren
= sociale lijntrekken = de reductie van de individuele
inspanning als gevolg van het feit dat we in een groep
presteren
Komt vaak voor bij eenvoudige, motorische taken,
maar het reduceert eveneens de inspanningen bij
meer complexe prestaties
Motivatieverliezen
Ringelman formuleerde twee verklaringen voor dit fenomeen:
Coordinatieverlies = gebrek aan gelijktijdigheid van de inspanningen
Motivatieverlies = leveren van een mindere prestatie omdat ‘iedereen erop vertrouwt dat de
andere groepsleden de gewenste inspanningen zullen doen, waardoor we vlugger tevreden
zijn met de eigen bijdrage’
Gemiddelde individuele prestaties bij groepen van verschillende groottes die juichen en
applaudisseren = sociale lijntrekken = de reductie van de
individuele inspanning als gevolg van het feit dat we in
een groep presteren
Komt vaak voor bij eenvoudige, motorische taken, maar
het reduceert eveneens de inspanningen bij meer
complexe prestaties
Figuur: pseudogroepen: proefpersonen werden
geblinddoekt en kregen een hoofdtelefoon op. Ze
moesten zo hard mogelijk applaudisseren. Afhankelijk
van de conditie dachten de deelnemers alleen te
applaudisseren, of in groepen van twee tot zes personen.
In een dergelijke setting zijn enkel motivatieverliezen mogelijk want de inspanningen dienen
niet gecoördineerd te worden
Sociaal lijntrekken tegengaan
Sociaal lijntrekken vermindert of verdwijnt (eventueel kan de prestatie zelfs bevorderd worden,
waardoor het collectief een meerwaarde vormt) indien:
Taaknorm: mensen hebben een standaard beschikbaar waarmee ze hun prestatie kunnen
vergelijken dit maakt het onmogelijk om de eigen inspanning te evalueren
o Indien er wel duidelijke doelstellingen zijn, wordt de collectieve prestatie bevorderd
door een grotere inspanning, een betere planning, een betere controle en een
toegenomen engagement voor de groep.
De taak betekenisvol is voor wie ze uitvoert
Identificeerbaarheid van de individuele inspanningen
o Taken waarbij de individuele inspanningen oncontroleerbaar zijn en de teamleden
anoniem meewerken, zijn het meest vatbaar voor sociaal lijntrekken
o Gevoeligheid voor de oordelen van anderen kan tot een verhoogde inspanning en
prestatie leiden (bij gemakkelijke taken)
Aanpakken van parasieten door hen publiek terecht te wijzen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniempjexd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.