Encyclopedie der Rechtswetenschap II
Week 1, de aard van het recht
Rechtspositivisme, accent op rechtszekerheid
- Recht is wat in de rechtsbronnen staat
o Verdrag
o Wet
o Gewoonterecht
o Rechtspraak
- Met behulp van (een beperkt aantal erkende) rechtsbronnen kunnen we
identificeren wat geldend recht is.
- Lagere regels ontlenen hun gelding aan hogere regels
- Kan geldend recht onwenselijk of immoreel zijn? Ja
- Er is een conceptuele scheiding tussen recht en moraal
- De rechter moet volgens de (letter van de) wet recht spreken, niet zijn eigen
subjectieve voorkeur volgen. Indien het recht op is, heeft de rechter discretionaire
bevoegdheid
Natuurrecht, accent op rechtvaardigheid
- Recht is wat correspondeert met wat onveranderlijk goed en rechtvaardig is
- Het positief recht vormt een uitwerking van het natuurrecht naar tijd en plaats
- Natuurrecht geldt rechtstreeks, ongeacht menselijk tussenkomst
- Een onrechtvaardige (menselijke) wet is geen geldend recht
Constructivisme, accent op rechtvaardigheid
- Er is meer recht dan in de rechtsbronnen staat; ook achterliggende waarden, idealen
en beginselen behoren tot het geldende recht.
- Recht is een dynamisch fenomeen: de idealen van de samenleving ontvouwen zich in
het veranderende recht
- Rechters zijn actief betrokken bij de rechtsontwikkeling; interpreteren vanuit de
bedoeling van regels en vanuit achterliggende beginselen
- Rechters doen niet aan politieke rechtspraak, maar baseren zich op ongeschreven
beginselen en idealen die aan het rechtssysteem zelf ten grondslag liggen.
,Juridisch pragmatisme, accent op doelmatigheid
- Recht is wat je kunt voorspellen en wat rechters doen, op basis van wat zij in de
omstandigheden van het geval nuttig voor de samenleving vinden
- Rechtens juist is de beslissing die per saldo het meeste geluk oplevert en de minste
hoeveelheid pijn
- De rechter moet efficiënt beslissen, met het oog op de maatschappelijke behoeften
van de samenleving van vandaag
Case of the Speluncean Explorers (Lon Fuller)
Feiten:
- 5 grotverkenners
- Te weinig eten, kannibalisme enige kans om te overleven?
- Dobbelen wie zou worden vermoord om op te eten
o Een iemand kwam met het idee, hij kwam hier later op terug. Iemand anders
gooide voor hem, hij had er geen bezwaar tegen. Vervolgens was de gooide
tegen hem en hij werd vermoord en opgegeten.
- (contact met de buiten wereld) Advies gevraagd aan arts, jurist en geestelijke
o Arts: hoe lang overleven we zonder eten? Niet lang genoeg totdat jullie eten
krijgen
o Jurist/OM: geen oordeel
o Geestelijke: geen oordeel
- Hoe zijn ze eruit gekomen? Er waren 10 mensen omgekomen bij een reddingspoging
Mensen zijn eruit gehaald, en dan:
- Komen ze bij de rechter, 5 rechters, 5 visies op het aard van het recht
- Elk van die rechters wordt gevraagd wat er hiermee moet worden gedaan.
- Chief executive kan het gratieverzoek uitvoeren (uitvoerende macht)
,Rechter Oordeel Argument
Truepenny Veroordelen maar wilt Naar letter van de wet
gratieverzoek indienen. Dus moeten we veroordelen
uiteindelijk hoopt hij op maar we moeten een
vrijspraak. gratieverzoek indienen bij
de chief executive.
Het is belangrijk om de
letter van de wet te volgen
omdat mensen zich daaraan
moeten houden (dit is
juridisch zuiver, i.p.v. zuiver
juridisch).
Foster I Vraag is of in een toestand
waarin mensen elkaar
moeten doden de wet nog
kan worden toegepast. Dit
kan alleen wanneer we
vreedzaam met elkaar
samenleven.
Daarom sprake van
natuurrecht.
We offeren niet een mens
voor de ander op, normaal
gesproken. In dit geval zijn
er tien werkmannen bij de
reddingspoging
omgekomen, dus dat is erg
tegenstrijdig.
Foster II Vrijuit We moeten redelijk
(teleologisch) naar de wet
kijken. Als er een woordje in
de wet is vergeten, dan
moet de rechter het doen
zoals het bedoeld is.
We willen moord
afschrikken, dus preventie.
Op het moment dat je in
een hongersnood zit in de
grot, dan schrikt de wet niet
echt meer af.
(constructivisme)
, Tatting Hij heeft geen oordeel Hij doet aan
rechtsweigering.
Hij stelt kritische vragen
t.a.v. Fosters argument over
de natuurtoestand.
Daarnaast vraagt hij zich af
of zij wel bevoegd zijn om
over de natuurrecht te
bepalen nu zij rechter zijn
volgens het Newgarth.
Excuus van zelfverdediging
belachelijk.
Er is niet maar een doel
Keen Straffen grotverkenners. Juridische vraag, valt de
gedragingen van de mannen
onder die artikel (moord)?
Rechtspositivisme (scheiding
tussen recht en moraal),
gaat dus uit van de tekst van
de wet los van de morele
invulling.
Scheiding tussen rechter en
bestuur, trias politica. Van
belang omdat het in deze
casus gaat om het
gratieverzoek.
Suprematie van de
wetgevende macht.
Wet moet je grammaticaal
interpreteren.
Handy Vrijspreken Publieke opinie volgen.
Het is niet een kwestie van