Samenvatting van alle examenstof voor KUA 2023 Vwo. Zelfgemaakt en veel gedeeld met andere leerlingen toen ter tijd. Over hoofdstukken 3, 5, 8 en 9 uit de Bespiegeling. Heeft velen enorm geholpen die Kunst moeilijk vinden te begrijpen. Uit het boek Bespiegeling waar bijna het hele boek in is meegen...
Hoofdstuk 3: vroegrenaissance vijftiende eeuw
Belangrijk in deze tijd is het humanisme: bestuderen van handgeschreven boeken uit de
Klassieke Oudheid (wedergeboorte). Kennis is macht is belangrijk in deze tijd. Italië
(Florence) is het begin van de kunst, met als machtsblok het Bourgondische Rijk (Noord-
Frankrijk, Vlaanderen). Kerken zijn vaak gebouwd in de vorm van een kruis, met een
middenschip (lange zijdes) en dwarsschip (korte zijdes). Vitruvius beschrijft in boeken
over ideale verhoudingen voor deze architectuur. Brunelleschi is de eerste architect en
ontwikkelt het tekenen in lijnperspectief. De vormen cirkel en vierkant zijn veelgebruikte
vormen (bol en kubus ook door symmetrie). Centraalbouw: gericht op het middelpunt
met aan alle kanten symmetrie. Alles steekt logisch en wiskundig in elkaar, dit zorgt voor
evenwicht.
Gent streeft naar een zelfstandig positie binnen het
Bourgondische Rijk. De intocht van Filips de Goede heeft een
politiek doel: er moet duidelijk zijn dat hij in Gent de macht
in handen heeft. Tableaux vivants: bewegingloze
voorstellingen waarin mensen als levende standbeelden een
verhaal of gebeurtenis uitbeelden. Jan van Eyck werkt aan
het hof van de Bourgondiërs, maar neemt ook opdrachten
aan van bijvoorbeeld de Kerk. Hoven zijn belangrijke opdrachtgevers voor componisten.
Guillaume Dufay wordt gezien als de grondlegger van de Vlaamse polyfonie,
kenmerkend met haar cantus firmus: hoofdmelodie die uitgangspunt is in meerstemmige
compositietechniek. Dit kun je ook zien aan een ingewikkelde vervlechting van
verschillende stemmen die zorgen voor een hechte structuur.
Dans is belangrijk voor hoffeesten. De basse danse: grote variatie van passen, buigingen
en wendingen, statige dans waarbij de voeten laag over de grond schuiven en de
dansparen raken elkaar amper aan. De mode beperkt de bewegingsvrijheid (lange slepen
en kousenbroeken met puntschoenen). De tourdion is dan weer een snellere en
losbandigere dans. Nog sneller is de moresque: met hoge sprongen, stampende voeten en
pantomime (overdreven gebaren) verwijzen dansers naar de strijd tussen christenen en
Moren (islam).
De familie De’ Medici is rijk geworden door wolhandel en bankieren. De Palazzo Medici
Riccardi is een van de eerste renaissancegebouwen: met haar rustica (ruwe blokken
beneden verdieping) dat ontleend is uit Romeinse voorbeelden. Bescheidenheid is
typerend aan de vijftiende eeuw. David van Donatello is het eerste naaktbeeld sinds de
Klassieke Oudheid en symboliseert strijdvaardigheid en zelfbewustzijn (daarom had De’
Medici dit beeld op de binnenplaats staan. Fresco’s: schildering aangebracht op natte
kalklaag waardoor pigmenten bij droging in muur trekken. Botticelli maakt een groot
schilderij voor het huwelijk van De’ Medici, hiervoor was het ondenkbaar dat zo’n groot
, schilderij gemaakt zou worden voor niet-religieuze doeleinden. Alle figuren komen uit de
klassieke mythologie. Symboliek is hier erg belangrijk: Venus --> vruchtbaarheid.
In het begin zoeken humanisten bewijzen uit christelijke leer. Humanisten zien de mens
als Gods evenbeeld. Mensen moeten hun eigen toekomst maken en daarvoor is kennis
nodig. Machthebbers zorgen voor handschriften --> humanisten leren hun de kennis.
Hoofdstuk 4: hofcultuur zestiende en zeventiende eeuw
De belangrijkste kunst in deze periode ontstaat aan de hoven in opdracht van vorsten en
machthebbers. In de periode vindt ook de Reformatie plaats, waar protestanten de
Katholieke Kerk te pracht en praal vindt. Door middel van de Contrareformatie probeert
men dit terug te dringen. Barok is opkomend: groots en meeslepende kunst die het
publiek wil overdonderen en verleiden. Renaissancehoven in Italië, Pauselijke hof in
Rome en Vorstenhoven in de rest van Europa.
Door de boekdrukkunst in de zestiende eeuw versnelt het verspreiden van dit.
Michelangelo Buonarroti is een schoolvoorbeeld van een homo universalis (ideale/
veelzijdige mens), hij werkt voor De’ Medici. Er is nu sprake van de renaissance. De Kerk
vraagt aan Michelangelo of hij het beeld David wil maken, het beeld lijkt op een
godenbeeld uit de Griekse tijd. Anatomie speelt ook een belangrijke
rol, de studie naar verhoudingen, spieren, bewegingen en
ingewanden van het menselijk lichaam. Men moest een perfecte
hoveling zijn: sprezzatura: alles moet je doen met nonchalance, ook
moeilijke dingen. Giorgio Vasari
omschrijft wat goede kunst is en
hoe het van de middeleeuwen
opkrabbelt door regels uit Klassieke
Oudheid na te doen (imitatio) en
uiteindelijk te overtreffen
(aemulatio). Leonardo da Vinci doet uitvindingen en
tekent de homo universalis (Vitruviaanse man). De
mens zou met gestrekte armen en benen in een
vierkant passen, en met gespreide armen en benen in een cirkel.
De architectuur is bij elkaar gezochte klassieke stijlcitaten in een nieuw verband. Andrea
Palladio bouwt bijvoorbeeld twee etages achter kolossale zuilen. Het lijkt op een
Romeinse tempel. Palladio bouwt vaak zomerverblijven buiten de stad, ogend op
klassieke gebouwen, door vierkante portalen en centrale koepel. De tuinen zijn
geometrisch met paden langs antieke beelden, vijvers, fonteinen, etc. Er zijn vaak ook
amfitheaters in zo’n tuin voor feesten en theatervoorstellingen. Het Uffizi museum is een
oud kunstmuseum in Florence. De intermedi van Florence spelen een belangrijke rol in
het ontstaan van de opera. Palladio bouwt het Teatro Olimpico, reconstructie van
theaters uit Klassieke Oudheid met coulissen. Bij tragedie past klassiek stadgezicht met
statige gevels. Komedie een combi van renaissance-architectuur en gotiek. Voor de satire
een natuurlijke omgeving. Dit theater is in principe bedoeld voor tragedies. Er zijn ook
lijsttheaters: opening toneel omlijst, een schilderij idee waardoor er een scheiding komt
tussen zaal en wereld op het podium. Op straat is de commedia dell’arte populair: volkse
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nerdvwo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
