Bloed en bloedvormende organen
Erythrocyten afwijkingen
Studiemateriaal
Small Animal Internal Medicine, blz 1201-1218
Definitie
Anemie = afname van de rode bloed cel (RBC) massa
Afname van de verpak cel volume (PCV)
Afname van hematocriet (HCT)
Afname van hemaglobine (Hb) concentratie
Aantal RBC onder referentie interval (RI) voor de soort
Soms anemie als HCT afneemt over tijd maar nog wel binnen referentie waarden blijft. Dit is bij bepaalde rassen die
nauwelijks onder de referentie waarden komt.
De RI zegt iets over 95% van de populatie.
Anemie is geen primaire diagnose oorzaak moet achterhaalt worden.
Klinisch en klinisch-pathologische evaluatie
Interpreteren van HCT, Hb concentratie of RBC moet je altijd bedenken dat in sommige situaties de waarden hoger zijn
(windhonden) of lager zijn (tijdens puppytijd of zwangerschap) dan de RI voor de soort.
HCT, Hb concentratie en RBC leveren dezelfde informatie een toename of afname in aantal RBC
CBC = compleet bloedbeeld
Klinische symptomen van kat en hond zijn:
Bleke of geelzuchtige slijmvliezen
Lusteloosheid
Intolerantie
Pica (in katten)
Afname algehele activiteit
Vragen aan eigenaar met hond of kat met anemie:
1. Krijgt het dier medicatie?
a. Sommige medicatie kunnen hemolyse, GI bloedverlies of beenmerg hypoplasie veroorzaken
2. Hebben de eigenaren bloed verlies of donkere (teerachtige) ontlasting waargenomen?
a. GI bloeding door tumor of maagzweer kan leiden tot ijzer deficiëntie anemie (IDA)
3. Hebben de eigenaren vlooien ontdekt?
a. Veel vlooien kan IDA veroorzaken
4. Is de kat recent getest op feline leukemia (FeLV) of feline immunodeficiency virus (FIV) infecties
a. Retrovirussen kan beenmerg hyperplasie, myelodysplasie of leukemie veroorzaken
5. Heeft de eigenaar teken ontdekt op de hond?
a. Ehrlichiosis kan beenmerg hypoplasie veroorzaken en babesiosis kan hemolysis veroorzaken
6. Heeft de hong gevochten met een pitbull?
a. Babesia gibsoni lijkt op anemie maar komt door pitbull bijtwond
7. Is het dier recent gevaccineerd?
a. Levende vaccins kunnen bloedingen veroorzaken
8. Heeft de hond enkele shots gekregen voor mismating?
a. Estrogen afgeleiden kan beenmerg aplasie of hypoplasie veroorzaken.
Patient met bleekheid bepalen veroorzaakt door hypoperfusion of anemie
Bepalen door onderzoeken HCT en capillar refill tijd (CRT)
Patient met cardiovasculaire ziekte en hypoperfusion hebben normale HCT waarden, terwijl anemie patienten hebben lage
HCT.
CRT lastig te bepalen in anemie patiënten door geen contrast vanwege bleekheid.
Bepalen of bloedverlies in lichaam door deficiëntie in bloedklontering.
Bij hemolyse vaak erge symptomen omdat lichaam zich nog niet heeft kunnen aanpassen om te kunnen compenseren.
Onvolwassen RBC in de circulatie is een teken dat beenmerg goed werkt.
Reticulocyten zijn voorlopers van rode bloedcellen en zijn groter en bevatten minder Hb.
Management van de anemie patient
Eerst alle bloedtesten afnemen, als conditie erg is dan eerst stabiliseren en dan afnemen.
Regeneratieve anemie
1
BB samenvatting
,Bloedverlies anemie
Acuut bloedverlies in normale dieren zorgt voor regeneratie van erythrocyten in 48 tot 96 uur. Daarom hebben dieren kort
na veel bloedverlies een anemie. Bron van bloeding moet worden onderzocht en gestopt. Soms IV therapie met crystalloids
of colloids of bloedtransfusie nodig.
Hemolytische anemie
Patient met veel reticulocyten, bilirubin concentratie verhoogd of hemaglobinuria/bilirubinuria dan hemolyse. Hemolyse
kan extravaculair (RBC kapot door fagocyten) of intravasculair (RBC kapot door complement, medicijnen, toxinen).
Bij extravasculaire hemolyse worden RBC gefagocyteerd door mononucleair fagocytisch systee (MPS) in milt, lever en
beenmerg.
Spherocyten zijn overblijfselen van RBC.
Ig bedekte RBC betekent immuun gemedieerde hemolyse
Nonregeneratieve anemie
Katten vaak nonregeneratieve anemie, honden vaan regeratieve anemie
Meeste zijn chronisch, waardoor aanpassing door lichaam gemaakt.
Anemie door chronische ziekte (ACD)
Beenmerg afwijkingen
Neoplasie, hypoplasie of dysplasie van beenmerg kan anemie veroorzaken. De ziekte is chronisch
Anemie door nierziekte
Nier maakt EPO dat stimuleert erythropoëse.
Acute en peracute bloed verlies of hemolyse
Beenmerg heeft 48 tot 96 uur nodig om genoeg reticulocyten te maken.
Semiregeneratieve anemie
Ijzer deficiëntie anemie (IDA)
Bloed verlies door bvb neoplasie in GI of parasieten in GI.
Transfusie therapie
Transfusie van heel bloed of bloed componenten. Heel bloed of pRBC wordt gegeven als zuurstof-dragende capaciteit moet
hergenereren.
Katten hebben bloedgroep A, B en AB.
Honden hebben bloedgroep 1.1, 1.2 en 3 tot 8
Veterinary Medicine, Hfst 11 blz. 728-740.
Thrombose (hypercoagulability)
Abnormale vorming van thrombi is vaak een consequentie van verminderde concentraties of activiteit van anticoagulante
factoren. Thrombotische ziekte is vaak een consequentie van een primaire ziekte. Primair defect in eiwit C acitviteit zorgt
voor nierfalen.
Verstoring van rode bloed cel aantal of functie
Anemie
Etiologie (=deficiëntie van circulerende erythrocyten geassocieerd met bloeding en verhoogde vernietiging of de
inefficiënte productie van erythrocyten)
Anemie:
Hemorrhagic anemie
Hemolytic anemie
Anemie door verminderde productie van erythrocyten
Anemie kan ook verdeelt worden in herstellende en niet herstellende anemie.
Hemorrhagic anemie
Normovolemische anemie komt door chronische verlies van bloed, meestal door verlies in GI.
Hemolytic anemie
Anemie door minder productie van erythrocyten of Hb (nietherstellende anemie)
Voedingdeficiëntie chronische ondervoeding, te weinig kobalt, koper, ijzer, natrium en pyridoxine
Chronische ziekte chronische ontsteking veroorzaakt anemie, de ijzervoorraad voor hematopoëse is minder ondanks
genoeg ijzer in lichaam, verminderde erythrocyten levenstijd en vermindere respons van beenmerg op anemie.
Rode bloedcel aplasie
Myelophthisic anemie
2
BB samenvatting
,Beenmergholten worden bezet door neoplastisch weefsel.
pathogenese
anemic hypoxia
De minder Hb concentratie en zuurstofdragende capaciteit van bloed veroorzaakt hypoxemia.
Zuurstof levering = cardiac output x arteriovenous zuurstof content difference
Zuurstof levering is dus de snelheid waarmee zuurstof wordt afgeleverd in het weefsel.
Cardiac output wordt bepaald door hartsnelheid en slagvolume
Arteriovenous difference in blood oxygen content is bepaald door de hemoglobine concentratie, hemoglobine verzadiging
met zuurstof en extractieverhouding.
Extractieverhouding is deel van zuurstof dat wordt verwijderd tijdens dat het bloed door weefsel gaat.
Als zuurstofdragende capaciteit verminderd dan gaat de bloedstroom naar weefsels of/en extractieratio omhoog.
Hartsnelheid verhoogt om meer cardiac output en daardoor meer bloed aan weefsel. Extractieratio gaat omhoog waardoor
verlaging van veneus bloed Hb verzadiging.
Als anemie nog erger wordt, gaat op een punt het weefsel niet meer voldoende zuurstof krijgen doordat het lichaam niet
meer kan compenseren.
Arterie pH en lactaat concentratie wordt gehandhaafd totdat de anemie zo erg is dat er niet meer gecompenseerd kan
worden door verhoging cardiac output en extractieratio.
Bloed lactaat concentratie neemt toe en bloed pH neemt toe en base neemt af.
Chronische anemie kan het lichaam zich veel beter aanpassen dan bij een acute anemie. De Hb affiniteit voor zuurstof
veranderd.
Weefsel hypoxia ontstaat als er minder zuurstof wordt aangeleverd dan eigenlijk nodig is. Het weefsel gaat aan anaerobe
metabolisme doen een korte tijd en daarna verminderd de functie.
Anemie veroorzaakt verhoging van plasma erythropoietin concentratie wat stimuleert erythropoëse in beenmerg.
Autoimmuun hemolytic anemie
Dit wordt veroorzaakt door antilichamen tegen oppervlakte antigenen van erythrocyten door een verandering van het
erythrocyt membraan door bacterie, virus of neoplasitische ziekte.
De rode bloedcellen worden verwijderd door hemolyse of macrofagen.
hemolyse
hemolyse komt door vernietiging van rode bloed cel membraan door beschadiging of osmotische lysis. Hb concentraties
kunnen abnormaal hoog worden in bloed doordat dit niet snel genoeg opgeruimd wordt.
Methemoglobinemia en oxidatieve schade
Methemoglobinemia komt door oxidatieve schade van Hb, dit kan dan geen zuurstof meer transporteren.
Klinische bevindingen
Klinische bevindingen hangen af van de ernst van anemie. Minder gewichtstoename, minder activiteit, depressie.
Langzaam opkomende anemie, lichaam kan zich aanpassen, zorgt voor lage hematocriet met minder klinische signalen dan
dieren met acute anemie van zelfde afname.
Bleekheid van mucosa en conjuctiva kan anemie aanduiden maar soms geen verandering van kleur.
Hartfrequentie neemt toe, puls heeft hogere amplitude en intensiteit van harttoon neem toe.
Klinische pathologie
Hematology
Anemie wordt gediagnostiseerd door meten van rode bloedcel index en lage hematocriet, rode bloed cel aantal en Hb
concentratie.
Rode bloed cel morfologie abnormaalheden in vorm, grootte en samenstelling:
Rode bloed cel grootte
o Anisocytose = rode bloedcellen van abnormale grote
o Macrocytose = hoge MCV (mean corpuscular volume), geeft een herstellende reactie aan
o Microcytose = lage MCV
Rode bloed cel vorm
o Spherocytose = in ziekten die membraan kapot maken
o Schistocyten = kleine, irregular vorm cellen of fragmenten
o Echinocyten = normale grootte maar uniform membraan projections
o Eccentrocyten = cellen waarin Hb kapot is en accumuleerd in midden van cel, dit veroorzaakt variatie in
kleur van de cel
Rode bloedcel samenstelling
o Polychromasia = erythrocyten van verschillende intensiteit kleuringen
3
BB samenvatting
, o Hypochromia = minder kleuring intensiteit door afname van Hb concentratie
o MHC (mean corpuscular hemoglobin) neemt toe als veel reticulocyten
o Rode bloedcellen met kern kan in periferie bloed in herkauwers als erge anemie
o Reticulocytosis = onvolwassen bloedcellen afgegeven door beenmerg
Agglutinatie is klompen van cellen die bij elkaar blijven.
Coombs testing kan immuun-gemedieerde hemolytische anemie aantonen
Beenmerg
Verkrijgen van beenmerg kan door biopsie.
Bloed-gas analyse, oximetry en lactaat
Arterie bloed-gas analyse
Arterie bloed zuurstof spanning in dieren met anemie is bijna altijd in goede normale waarden. Anemie heeft geen invloed
op diffussie van zuurstof van aveolus naar bloed. Echter het arterie zuurstof aantal is verlaagt omdat de arterie bloed Hb
ook verlaagt is.
Veneus bloed-gas analyse Meting van spanning, pH, base en Hb verzadiging zijn hadig om het effect van anemie te
bepalen.
Methemoglobinemia
Lactaat Lactaat concentratie neemt toe in bloed als compensatie mechanisme
Serum biochemistry Serum abnormaalheden kan komen door schade aan organen door anemie.
Andere evaluaties
Feces kan worden onderzocht op parasieten en bloed.
Urine kan worden onderzocht op rode bloedcellen en bepaalde eiwitten
Serum erythropoeitin concentratie
Behandeling behandeling zorgt voor zuurstoftransport naar weefsels, voorkomen van erge effecten en behandeling van
de ziekte
correctie van anemie
bloedtransfusie kan zorgen dat voor een korte tijd de zuurstof voorziening weer op een niveau zit dat niet schadelijk is voor
de organen.
Hoorcollege 2
E-module hoofdstuk pathofysiologie van anemie
Anemie
Bleke slijmvliezen kunnen ontstaan door slechte doorbloeding van perifere weefsel of door bloedarmoede.
- Slechtere doorbloeding komt door meer of minder gevorderde shock door hypovolemie of onvoldoende
pompfunctie van het hart
Onderscheid maken bij algemeen lichamelijk onderzoek
Shock:
Door hypovolemie (vermindering van vocht dat zich in bloedvaten bevindt)
Door onvoldoende pompfunctie van het hart
Door veranderingen in distributie van het bloed
Anemie:
Door bloedverlies
Door gestoorde erytropoëse
Door verhoogde afbraak van erytrocyten (hemolyse)
Anemie = subnormale hoeveelheid rode bloedcellen of te geringe hoeveelheid hemoglobine in de circulatie (deze definitie
is niet helemaal correct door volgende verschijnselen:)
Milt kan erytrocyten opslaan. In rust kan de erytrocytenfractie van een volume-eenheid bloed (de hematocrietwaarde = Ht)
in dit orgaan wel 0,90 (90%) bedragen. Onder invloed van het sympathisch zenuwstelsel, bijvoorbeeld tijdens inspanning,
contraheert de milt waardoor het aantal erytrocyten (dus ook Ht en Hb) van het perifere bloed toeneemt.
Ook in de periferie is de samenstelling van bloed niet overal gelijk. Door stromingseffecten kan het aantal erytrocyten per
volume eenheid veneus, arterieel en capillair bloed aanzienlijk van elkaar verschillen.
Pathofysiologie van anemie
4
BB samenvatting
