Ulcus cruris veneus en arterieel
(Ulcus betekend wond, Cruris betekend scheenbeen)
Wat is een veneus ulcus cruris?
Bij een (UC) is de terugvoer van het bloed uit de benen naar het hart verstoord. Hierdoor ontstaat er
een hoge druk in de venen, en treedt er vocht uit de vaten waardoor ‘pitting oedeem’ (een
onderhuidse vochtophoping waarin putjes kunnen worden gedrukt) ontstaat en het vocht zich
uiteindelijk door de huid naar buiten werkt (ulcus/zweer). Dit ulcus manifesteert zich vaak rond de
enkel en het gebied tussen enkel en het begin van de kuitspier.
Oorzaken
Een open been kan ook ontstaan door een stoornis in het aanvoerende, slagaderlijke systeem door
een vernauwing van de slagaderen, zodat er te weinig zuurstof en voedingsstoffen in de weefsel
komen, waardoor deze afsterven. De meest voorkomende oorzaak van ulcus cruris is chronische
veneuze ziekten zoals:
- Spataders
- Post-trombotisch syndroom (PTS)
- Verminderde pompfunctie
Hoe ziet een open been eruit?
Bij een open been kunnen 1 of meerdere wonden aan het onderbeen of voet zitten. De wonden
kunnen geel, rood of zwart van kleur zijn of een combinatie van. De korsten en beslag kunnen in en
rondom de wond worden verwijderd. Vaak zijn ook andere afwijkingen aan het been te zien zoals:
bruine en witte verkleuringen, rood schilferende plekken (eczeem), spataderen, maar ook oedeem in
het onderbeen of rondom enkels en voeten.
Behandeling
Het belangrijkst is dat het oedeem uit het been gaat, als er minder vocht in het been zit, geneest de
wond meestal zelf
Leefregels
- Reinig en controleer dagelijks op wondjes tussen de tenen en voeten
- Draag ruim zittende schoenen met veters, riempjes of klittenband, voor een goede
afwikkeling van de voet en een optimale werking van het verband
- Leg het been hoog wanneer u zit
Wat is een ulcus cruris arterieel?
Bij een arterieel ulcus cruris ontstaat er een vernauwing van de aanvoerende bloedvaten, hierdoor
krijgen de weefsels te weinig zuurstof en voedingsstoffen. Dit leidt tot afsterving. De wond kan niet
genezen, maar zal geen ulcereren (zweren). Bij arterieel vaatlijden mag bijna nooit compressie
therapie plaatsvinden, dit omdat bij arteriële problemen de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen
belemmerd wordt, en dit door compressie nog meer zou worden belemmerd.
Arterieel
De toevoer van bloed, en dus het aanbod van zuurstof, naar het been en de voet is verminderd of
onderbroken. Mogelijke oorzaken hiervan zijn atherosclerose, hoge bloeddruk, diabetes, een
obstructie door een embolus of een vasculitis. Arteriële insufficiëntie kan acuut ontstaan,
bijvoorbeeld in geval van een embolus, of het resultaat zijn van een chronisch proces waarbij op een
bepaald moment de zuurstoftoevoer toch ontoereikend is en er een wond ontstaat. Bijvoorbeeld
wanneer een vaatwand langzaam dichtslibt bij arteriosclerose.
, Veneus
De terugvloei van bloed en/of lymfevocht van het been naar het hart is ernstig verminderd. Oorzaak
hiervan kunnen anatomische afwijkingen aan het bloedvatenstelsel zijn, zoals wand- en
klepafwijkingen, trombose, of functionele stoornissen zoals verlamming, hartfalen, longlijden.
Veneuze insufficiëntie is altijd een chronisch probleem.
Een ulcus is een ulcus… of toch niet? Voor een snelle genezing is de juiste diagnose essentieel: is het
een arterieel of een veneus probleem, of een combinatie? Alleen als de oorzaak bekend is, is een
goede behandeling mogelijk. Anders kan een ulcus snel en ongunstig evolueren. Te laat opsporen van
een arterieel probleem kan resulteren in een onomkeerbare situatie met mogelijk een amputatie.
Daarentegen kan een late, maar correcte opstart van compressietherapie bij een veneus ulcus wel
snel verbetering geven. Bij elke chronische wond is het een goede reflex om te denken aan arteriële
of veneuze problematiek. Waarop je als verpleegkundige moet letten, vertellen Kris Bernaerts en
Annelies de Graaf, verpleegkundig specialisten wondzorg bij het Wondzorg Support Team van de
Universitaire Ziekenhuizen in Leuven.
1. Oorzaak
Arterieel
De toevoer van bloed, en dus het aanbod van zuurstof, naar het been en de voet is verminderd of
onderbroken. Mogelijke oorzaken hiervan zijn atherosclerose, hoge bloeddruk, diabetes, een
obstructie door een embolus of een vasculitis. Arteriële insufficiëntie kan acuut ontstaan,
bijvoorbeeld in geval van een embolus, of het resultaat zijn van een chronisch proces waarbij op een
bepaald moment de zuurstoftoevoer toch ontoereikend is en er een wond ontstaat. Bijvoorbeeld
wanneer een vaatwand langzaam dichtslibt bij arteriosclerose.
Veneus
De terugvloei van bloed en/of lymfevocht van het been naar het hart is ernstig verminderd. Oorzaak
hiervan kunnen anatomische afwijkingen aan het bloedvatenstelsel zijn, zoals wand- en
klepafwijkingen, trombose, of functionele stoornissen zoals verlamming, hartfalen, longlijden.
Veneuze insufficiëntie is altijd een chronisch probleem.
Arterieel ulcus