Samenvatting
Samenvatting Abdomen-1, uitwerking vignetten
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Samenwerking met de uitwerking van de vignetten (casussen) per week met ook toepassing op de casus.
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 101 pagina's
Voorbeeld 8 van de 101 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
SAMENVATTING ABDOMEN –VIGNETTEN
Inhoud
Week 1: Pijn............................................................................................................................................. 2
Vignet 1 Angina abdominalis ............................................................................................................... 2
Vignet 2 Niersteenkoliek ..................................................................................................................... 4
Vignet 3 Prostatitis .............................................................................................................................. 5
Vignet 4 Galsteenkoliek ....................................................................................................................... 7
Vignet 5 Appendicitis........................................................................................................................... 9
Week 2: Zuur ......................................................................................................................................... 12
Vignet 1 Obstruerend slokdarmcarcinoom ....................................................................................... 12
Vignet 2 Hernia diafragmatica met reflux oesofagitis....................................................................... 13
Vignet 3 Ulcus ventriculi .................................................................................................................... 15
Vignet 4 Ulcus duodeni ..................................................................................................................... 17
Vignet 5 Misselijkheid en braken als gevolg van autonome neuropathie ........................................ 19
Week 3: Diarree..................................................................................................................................... 20
Vignet 1 Lactasedeficiëntie ............................................................................................................... 20
Vignet 2 Steatorroe bij CF.................................................................................................................. 22
Vignet 3 Colitis ulcerosa .................................................................................................................... 23
Vignet 4 Virale gastro-enteritis ......................................................................................................... 25
Vignet 5 Bacteriële gastro-enteritis................................................................................................... 27
Week 4: Geelzucht ................................................................................................................................ 29
Vignet 1 Icterus op basis van hepatitis door geneesmiddelen gebruik ............................................ 29
Vignet 2 Galsteen icterus .................................................................................................................. 31
Vignet 3 Icterus bij hepatitis-B infectie ............................................................................................. 33
Vignet 4 Icterus neonatorum ............................................................................................................ 35
Vignet 5 Icterus bij een pancreaskopcarcinoom ............................................................................... 37
Week 5: Gewicht ................................................................................................................................... 38
Vignet 1 Anorexia nervosa ................................................................................................................ 38
Vignet 2 Hyperthyreoïdie .................................................................................................................. 44
Vignet 3 Kwashiorkor ........................................................................................................................ 46
, Vignet 4 Gemetastaseerd ovariumcarcinoom................................................................................... 48
Vignet 5 Morbide adipositas ............................................................................................................. 51
Week 6 bloed......................................................................................................................................... 53
Vignet 1 Buikwandhematoom na val bij patiënte met doorgeschoten antistolling ......................... 53
Vignet 2 Slokdarmvarices .................................................................................................................. 56
Vignet 3 Haematurie ......................................................................................................................... 57
Vignet 4 Vermoeidheid als gevolg van anemie op basis van caecum carcinoom ............................. 59
Vignet 5 Morbus Crohn met macrocytaire anaemie als gevolg van vit. B12 deficiëntie .................. 62
Week 7 continentie en incontinentie .................................................................................................... 63
Vignet 1 Chronische obstipatie ......................................................................................................... 63
Vignet 2 Stress incontinentie ............................................................................................................ 65
Vignet 3 LUTS klachten bij prostaathypertrofie ................................................................................ 67
Vignet 4 Dwarslaesie met secundair urge incontinentie, obstipatie en faecale impactie ................ 69
Vignet 5 Encopresis bij obstipatie op basis van fissura ani ............................................................... 71
Week 8 menstruatiestoornissen ........................................................................................................... 74
Vignet 1 Primaire amenorrhoea ........................................................................................................ 74
Vignet 2 Atrofische doorbraakbloeding ............................................................................................ 76
Vignet 3 Menorrhagie op basis van hyperplastisch climacterium of uterus myomatosus ............... 77
Vignet 4 Postmenopausaal bloedverlies op basis van atrofie........................................................... 79
Vignet 5 contactbloedingen op basis van chlamydia cervicitis of op basis van cervixdysplasie ....... 83
Week 9 als het niet lukt ......................................................................................................................... 88
Vignet 1 Primaire subfertiliteit op basis van een azoospermie......................................................... 88
Vignet 2 Primaire subfertiliteit op basis van een tubaire factor ....................................................... 90
Vignet 3 Primaire subfertiliteit op basis van een ovulatiestoornis ................................................... 91
Vignet 4 Primaire subfertiliteit zonder oorzaak ................................................................................ 93
Vignet 5 Habituele abortus ............................................................................................................... 96
,Week 1: Pijn
Vignet 1 Angina abdominalis
Casus:
Anamnese: 45-jarige vrouw sedert een jaar op en neer golvende scherpe pijn in de buik bij een al
jaren bestaande constante zeurende buik.
De pijn begint ongeveer dertig minuten na de maaltijden toe te nemen en houdt dan vele uren aan.
De buikpijn neemt eveneens toe na fietsen en snel traplopen. Zij is onbedoeld in één jaar tijd 25 kilo
afgevallen. De ontlasting is brijig, met in de afgelopen week eenmaal bloederige diarree na een
hevige pijnaanval. Tevens pijn in de onderbenen bij inspanning.
Medische voorgeschiedenis: Instabiele angina pectoris waarvoor percutane transluminale coronaire
angioplastiek met stentplaatsing op 40-jarige leeftijd.
Lichamelijk onderzoek: Vitale parameters = bloeddruk RR 180/95, pols 72 regelmatig equaal.
Temperatuur: 36.9° C, gewicht 39 kg, lengte 161 cm
Hart en longen: geen afwijkingen
Abdomen
- Inspectie: geen bijzonderheden
- Auscultatie: spaarzame damperistaltiek, ruwe systolische souffle in epigastrio
- Percussie: normaal
- Palpatie: geen palpabele abdominale afwijkingen
Extremiteiten: beiderzijds zwakke lies pulsaties. Crurale pulsaties afwezig.
Doppler echografie: significante stenose van de truncus coeliacus en een occlusie van de origo van de
a. mesenterica superior. Langgerekt gestenoseerd traject in de a. iliaca communis beiderzijds en een
subtotale stenose van de a. iliaca externa links.
Uitwerking:
Angina Abdominalis = plotselinge, heftige buikpijn als gevolg van een wisselend zuurstoftekort door
stenose/vernauwing van een arterie.
Pathofysiologie:
De pathofysiologie van angina abdominalis lijkt veel op die van angina pectoris en claudicatio
intermittens. Er is sprake van vernauwing van een abdominaal bloedvat door een atherosclerotische
plaque die het lumen van het bloedvat gedeeltelijk afsluit. Hierdoor neemt de bloedtoevoer naar
bepaalde delen van het abdomen af. Als de zuurstofbehoefte stijgt van het abdomen, na bijvoorbeeld
een maaltijd (postprandiaal) en de bloedtoevoer niet toereikend is ontstaat er dus een mismatch
tussen demand and supply. Hierdoor ontstaat angina abdominalis.
Bloedvoorziening van de a. mesenterica superior (SMA): pars inferior duodenum, colon transversum,
colon ascendens, ileum, appendix en jejunum.
,Bloedvoorziening van de truncus coeliacus: lever, maag, milt en
duodenum pars superior en caput pancreas.
Risicofactoren:
- Hypertensie (RR 180/95), gecomprimeerde nierfunctie
(schrompelnier) kan ook bijdragen aan hypertensie, ACE
remmers kunnen ook tot renale schade lijden
- Hoog cholesterolgehalte
- Roken
- Familie anamnese → hart & vaat ziekten in de
familie/hypercholesterolemie
Casusverklaring;
Mevrouw heeft een stenose in de de truncus coeliacus en een occlusie van de origo van de a.
mesenterica superior (abdominaal infarct). Verder heeft zij een langgerekt gestenoseerd traject in de
a. iliaca communis beiderzijds en een subtotale stenose van de a. iliaca externa links.
Symptomen:
● Pijn:
○ 1 jaar op en neer golvende scherpe pijn in de buik → door aanhoudende/chronische
ischemie kan het zijn dat bepaalde delen van darm (bijv. mucosa) al beschadigt zijn,
bij darmbewegingen kunnen deze plekken pijn uitstralen
○ jaren bestaande constante zeurende buikpijn → inflammatie van de darmwand door
aanhoudende ischemie/tekort aan bloedtoevoer
○ pijn begint ongeveer dertig minuten na de maaltijden toe te nemen en houdt dan vele
uren aan → in de postprandiale fase wordt er normaal gesproken 25-30% van de CO
na de darmen toe gestuurd, omdat de zuurstofbehoefte niet vervuld wordt ontstaat
de pijn
○ pijn in de onderbenen bij inspanning. → bij inspanning gaat zuurstofbehoefte van de
spieren (in dit geval vooral de benen) omhoog. Door vernauwing in de a. Iliaca
communis beiderzijds & a. Iliaca externa links ontstaat een zuurstoftekort wat de pijn
verklaart.
○ buikpijn neemt eveneens toe na fietsen en snel traplopen → Zodra de inspanning
eindigt zal het lichaam in een ‘rest and digest’ staat terecht komen, waardoor de
zuurstofbehoefte van de darmen weer stijgt en mevrouw weer last krijgt van buikpijn.
● Gewichtsverlies: 25 kg afgevallen → “fear of eating” & malabsorptie: Het gewichtsverlies is
bij deze ziekte steeds het gevolg van minder voedselinname. Meestal komt dat, doordat er
minder wordt gegeten uit angst voor de pijnklachten. Ook klagen patiënten regelmatig over
misselijkheid, soms al na een paar happen eten. Mensen passen hierdoor hun eetpatroon aan.
Ze eten minder vaak en beperken zich tot heel magere voeding. Daarnaast kunnen er
problemen zijn met afbreken van voeding door verminderde peristaltiek en zuurstoftekort van
de maag, pancreas die betrokken zijn bij de spijsvertering als gevolg van de stenosering in de
arteriën.
● Brijige ontlasting → vertering verloopt minder goed in de duodenum en het overblijvende
voedsel trekt meer water naar binnen (vooral in de colon)
● afgelopen week eenmaal bloederige diarree na een hevige pijnaanval --> necrosis/ tijdelijke
acute intestinal ischemia?
● Spaarzame darmperistaltiek → door minder zuurstof zullen de darmspieren ook minder actief
zijn (energietekort)
,Vignet 2 Niersteenkoliek
Casus
Anamnese: 25-jarige man geruime tijd last van zeurende pijn in de rug. Naar huisartsenpost in
verband met heftig krampende pijn in rug uitstralend naar lies en linker testikel.
Patiënt is een zeer actieve sporter, hij doet aan triatlons. Bij navraag heeft patiënt de laatste tijd
relatief weinig gedronken behoudens veel koffie.
Medische voorgeschiedenis en medicatie: blanco
Intoxicatie: rookt niet, alcohol in weekend tot 10 eenheden
Lichamelijk onderzoek: Vitale parameters bloeddruk RR 110/75, pols 68 regelmatig equaal
Temperatuur 37.8 °C, gewicht 75 kg, lengte 180cm. Normale sclerae en huid
Hart en longen geen afwijkingen
Abdomen
- Inspectie: geen afwijkingen
- Auscultatie: normale peristaltiek
- Percussie: wisselende tympanie
- Palpatie: geen afwijkingen
- Slagpijn nierloge links
Echo bovenbuik/nieren: Galblaas, lever, milt zonder afwijkingen. Gedilateerd pyelocalicieel stelsel
links met verdenking niersteen bovenpool
Uitwerking
Nierstenen ontstaat wanneer er teveel aan zouten in de urine zitten en dit niet
meer kan oplossen. Hierdoor klonteren deze kristallen samen en vormen ze een
niersteen (vaak in pelvis). Dit kan verschillende typen nierstenen opleveren;
- Calciumhoudende stenen (75-80%) en bestaan grotendeels uit
calciumoxalaat.
- Infectiestenen (10-20%)
- Urinezuurstenen (5%)
- Cystinestenen (<1%)
Niersteenkoliek mechanisme Wanneer een niersteen uit een kelk schiet en in
de urineleider blijft steken ontstaat een niersteenaanval (koliek): er kan geen of
maar een beetje urine langs de steen. De nier raakt hierdoor steeds verder gevuld
met urine, waardoor er stuwing ontstaat (zeurende pijn). Het lichaam probeert
middels peristaltische bewegingen de occlusie te verwijderen en dit zorgt voor
de periodieke koliekpijn.
Renale nociceptoren zijn gespecialiseerde vrije zenuwuiteinden (mechano- en chemoreceptoren) in
het peri-pelvische renale kapsel en de proximale ureters. Deze laatste nociceptoren veroorzaken de
koliekpijn en worden geprikkeld door:
● Irritatie van nociceptoren op Aδ (gemyeliniseerde) en C (niet-gemyeliniseerde) vezels door
ureterale hyperperistalsis = door de spasmen ontstaat er een verlengde isotonische contractie
die leidt tot activatie van een inflammatoire cascade en ischemie van het spierweefsel.
,Casusverklaring:
Geruime tijd zeurende pijn in de rug = De niersteen zit vast in de linker nier en zorgt voor
opwaartse stuwing in de nierkelken en nier pelvis → mechanische prikkel nociceptoren
nierkapsel.
Heftig krampende pijn in rug met uitstraling naar de lies en linker testikel
- Door de niersteen die losschiet naar de ureter en de daarop volgende peristaltische
bewegingen krijg je koliekpijn
- De dermatoom prikkeling komt door de bijeenkomst van somatoviscerale informatie
in het ruggenmerg. Renale pijn wordt gevoeld in elk orgaan dat dezelfde innervatie
heeft als de urinaire tractus! Er is geen discriminatie mogelijk tussen afferente
renale/ureterale nociceptieve zenuwvezels en cutane zenuw vezels afkomstig van de
n. iliohypogastricus, n. ilioinguinalis en n. genitofemoralis
Weinig gedronken, wel veel koffie
- Dit zorgt voor dehydratie → hogere osmolariteit van de urine → vergroot de kans op
kristallisatie process → niersteen
- Koffie zorgt voor een verhoogde excretie van calcium. Grote hoeveelheden calcium
zijn minder goed oplosbaar en slaan neer als urinekristallen.
Gedilateerd pyelocaliceel stelsel links met verdenking niersteen bovenpool = De niersteen is
doorgeschoten in de ureter en hierdoor is er hier obstructie. Deze obstructie leidt tot
stuwing (zwelling) in de ureter en het pyelocalicieel systeem (nierkelk & nierpelvis).
Slagpijn nierloge links doet pijn bij gedilateerde nier
Wisselende tympanie door dilatatie nier (vochtophoping) krijg je demping
Vignet 3 Prostatitis
Casus
Anamnese: 55-jarige man heeft sinds 1 maand continue zeurende pijn onder in de buik, uitstralend in
de basis van de penis. Heeft moeite en pijn bij het plassen en druppelt soms lang na. Heeft soms ook
plots urineverlies. Frequentere mictie met wel een normaal aspect van de urine. Klaagt over pijn
tijdens ejaculatie. Is weduwnaar en heeft het laatste jaar wisselende seksuele contacten
Medische voorgeschiedenis: appendectomie 12-jarige leeftijd
Medicatie: geen intoxicatie: 15 sigaretten p/dag en 2 – 5 eenheden alcohol p/dag
Lichamelijk onderzoek: Vitale parameters: bloeddruk RR 140/85, pols 72 regelmatig equaal.
Temperatuur 37.8° C, gewicht 80 kg, lengte 175cm.
Hart en longen geen afwijkingen
Abdomen: geen afwijkingen
Rectaal toucher: asymmetrische prostaat, verstreken sulcus, gevoelig bij palpatie
Urine sediment: leucocytose
Uitwerking
Een prostaatontsteking (prostatitis) is een acute of chronische ontsteking van de prostaat,
een klier direct onder de blaas, om de urinebuis heen.
In de prostaat wordt zaadvocht gemaakt om zaadcellen in leven te houden na de zaadlozing.
,Prostatitis kan ingedeeld worden in vier categorieën:
Acute bacteriële prostatitis 2-5%, wordt veroorzaakt door organismen die ook
andere acute urineweginfecties kunnen veroorzaken.
Chronische bacteriële prostatitis 2-5% ook veroorzaakt door veel voorkomende
uropathogenen.
Chronisch non bacteriële prostatitis of chronisch pelvic pain syndroom (90-95%)
waar geen uropathogenen geïdentificeerd worden maar lokale symptomen wel
aanwezig zijn.
Asymptomatische inflammatoire prostatitis (incidentie niet bekend), geassocieerd
met identificatie van leukocyten in prostaat secreties zonder uropathogenen.
Inflammatoire pijn
Bij een inflammatie komen purines, amines, cytokines, protonen, ionen en groeifactoren vrij,
(Bradykinine, prostaglandines en substantie P), deze mediatoren activeren en sensitiseren
de nociceptoren. Deze perifere sensitisatie verklaart het verschijnsel van hyperalgesie
(verlaagde pijndrempel) en allodynie (niet-nociceptieve prikkels worden als nociceptie
ervaren) bij aanhoudende weefselschade. Afhankelijk van de ernst en de duur van de schade
kunnen bovendien omliggende nocisensoren gevoelig worden als een soort kettingreactie
(‘spatial spread’).
Adequate pijnbehandeling bij weefselbeschadiging voorkomt deze perifere sensitisatie en
heeft dus ook preventieve waarde. Bij prostatitis is er ook sprake van een ontsteking van de
prostaat waardoor er pijn ontstaat.
, Casusverklaring
Zeurende pijn onder in de buik uitstralend in de basis van de penis Aangezien de
pijn een zeurend karakter heeft en niet goed te lokaliseren is duidt dit op een
viscerale pijn. De uitstraling van de pijn kan worden verklaart door referred pain.
Moeite en pijn bij het plassen Door de ontsteking zal de prostaat onder andere
zwellen, waardoor mictie al moeilijker wordt. De urethra raakt vernauwd en
daardoor moet de blaas meer kracht leveren. Daarnaast vindt er sensitisatie plaats
waardoor de pijndrempel lager is geworden. Wanneer de patiënt de patiënt mictie
heeft moet de urine door de urethra waardoor de mechanische stress in de prostaat
vergroot wordt, dit geeft door de sensitisatie een gevoel van pijn bij de patiënt.
Pijn tijdens ejaculatie Tijdens de ejaculatie geldt hetzelfde principe als bij de
mictie, echter produceert de prostaat bij de ejaculatie zelf ook nog zaadvocht
waardoor er nog extra mechanische stress is.
Soms plots urineverlies Doordat de prostaat zwelt drukt deze tegen de blaas
waardoor er vaker aandrang tot mictie ontstaat. Deze aandrang is autonoom
gestuurd, hierdoor ontstaat er ongewild urineverlies: incontinentie.
Frequente mictie (normaal aspect van urine) Doordat de prostaat zwelt drukt deze
tegen de blaas waardoor er vaker aandrang tot mictie ontstaat.
Wisselende seksuele contacten → risicofactor voor het krijgen van een bacteriële
infectie.
Vignet 4 Galsteenkoliek
Casus
Anamnese: 45-jarige vrouw klaagt over sinds enkele uren bestaande krampende pijn rechtsboven in
de buik uitstralend naar de rug en het midden van de buik. De pijn gaat op en af en heeft een
golvend karakter. Patiënte weet niet wat te doen om de pijn weg te krijgen; ze heeft sterke
bewegingsdrang.
Medische voorgeschiedenis: appendectomie op 12-jarige leeftijd, 4 zwangerschappen en 2 kinderen
Medicatie en intoxicatie: geen, rookt niet, zelden alcohol
Lichamelijk onderzoek: Vitale parameters: bloeddruk RR 130/85, pols 100 regelmatig equaal
Temperatuur 37.8 °C, gewicht 90 kg, lengte 168cm
Normale sclerae en huid
Hart en longen geen afwijkingen
Abdomen:
- Inspectie: obees, litteken rechtsonder in de buik
- Auscultatie: spaarzame peristaltiek
- Percussie: gevoelige percussie over lever, normale grootte lever, geen vergrote milt
- Palpatie: actief spierverzet bij palpatie van lever waardoor onderzoek bemoeilijkt wordt
- Rectaal toucher: normale sfincterspanning en slijmvlies, bruine faeces aan de handschoen
Uitwerking
Galstenen zelf zorgen niet voor de symptomen, maar de verstopping of ontsteking van de galwegen
(ductus cysticus of ductus choledochus). Deze verstopping kan leiden tot een galaanval (koliekpijn).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kkkayleigh07. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen