Samenvatting
Samenvatting AKO-Abdomen 1 (AKO1005)
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Uitgebreide samenvatting van het blok Abdomen-1 met veel visuele/schematische uitwerkingen van anatomie en fysiologie.
[Meer zien]Voorbeeld 10 van de 355 pagina's
Voorbeeld 10 van de 355 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
SAMENVATTING ABDOMENInhoud
Embryologie............................................................................................................................................. 3
Bevruchting, innesteling en vroeg embryonale ontwikkeling (tot 12 weken) .................................... 6
Anatomie ............................................................................................................................................... 17
Algemene begrippen ......................................................................................................................... 17
Globale topografie en algemene opbouw......................................................................................... 20
Bloedvoorziening en innervatie abdomen/bekken (algemeen)........................................................ 22
Bloedvoorziening (porto-cavale systeem, anastomosen) ................................................................. 28
Algemene histologie / wandopbouw ................................................................................................ 30
Fysiologie pijn ........................................................................................................................................ 32
Soorten pijn ....................................................................................................................................... 32
Weefselschade, pijngeleiding en pijnmodulatie ............................................................................... 33
Pijnbestrijding en systematische benadering patiënt met (acute) buikpijn ..................................... 36
Mondholte, farynx en slokdarm ............................................................................................................ 38
Anatomie mondholte, farynx en slokdarm en opbouw slokdarmwand + speekselklieren............... 38
Fysiologie; samenstelling speeksel en slikreflex................................................................................ 48
Maag en duodenum .............................................................................................................................. 52
Topografie, indeling, bloedvoorziening en innervatie maag en duodenum ..................................... 52
Opbouw maagwand en maagklieren en duodenumwand ................................................................ 56
Fysiologie; anti-reflux barrière en fysiologische reflux ..................................................................... 61
Fysiologie; samenstelling maagzuur, enzymen en hormonen .......................................................... 62
Fysiologie: autonome en hormonale regulatie vertering en maaglediging ...................................... 65
Fysiologie; regulatie braakreflex ....................................................................................................... 67
Ileum, jejunum en colon........................................................................................................................ 69
Topografie, indeling, bloedvoorziening en innervatie ileum, jejunum en colon .............................. 69
Microscopische opbouw dunne en dikke darm ................................................................................ 74
Colon sigmoideum, rectum en anus...................................................................................................... 79
Anatomie: topografie, bloedvoorziening en innervatie van colon sigmoideum, rectum en anus.... 79
Fysiologie: mechanisme defeacatie en de rol van het autonome en somatische zenuwstelsel ...... 84
Blaas en urethra .................................................................................................................................... 88
Anatomie: Topografie, bloedvoorziening en innervatie van blaas en urethra ................................. 88
Fysiologie: mechanisme mictie en de rol van het autonome en somatische zenuwstelsel ............. 92
Fysiologie: continentieontwikkeling bij kinderen.............................................................................. 98
Pancreas .............................................................................................................................................. 101
, Topografie, bloedvoorziening en innervatie pancreas.................................................................... 101
Histologie pancreas ......................................................................................................................... 104
Fysiologie; exocriene functie pancreas ........................................................................................... 105
Fysiologie; endocriene functie pancreas ......................................................................................... 107
Fysiologie vertering en absorptie ........................................................................................................ 109
Primaire en secundaire peristaltiek ................................................................................................ 109
Koolhydraten (vertering en opname) .............................................................................................. 110
Eiwitten / proteïnen (vertering en opname) ................................................................................... 113
Vetten (vertering en opname)......................................................................................................... 118
Water en zout huishouding in darm ............................................................................................... 126
Absorptie micronutriënten.............................................................................................................. 129
Metabolisme en functie vet-oplosbare vitamines .......................................................................... 131
Regulatie honger- en verzadigingsgevoel ....................................................................................... 133
Lever, galwegen en milt ...................................................................................................................... 138
Topografie, bloedvoorziening en innervatie lever, galwegen en milt............................................. 138
Histologie lever, galwegen en milt .................................................................................................. 146
Fysiologie; rol van lever in metabolisme en bij eiwitsynthese ........................................................ 151
Fysiologie; samenstelling en productie van gal ............................................................................... 156
Fysiologie; afbraak hemoglobine .................................................................................................... 162
Fysiologie; vetweefsel in relatie tot metabolisme in interactie met lever en spierweefsel ........... 167
Buikwand ............................................................................................................................................. 169
Anatomie: opbouw buikwand ......................................................................................................... 169
Bekkenbodem...................................................................................................................................... 177
Anatomie: opbouw bekkenbodem.................................................................................................. 177
Schildklier ............................................................................................................................................ 189
Topografie, opbouw en histologie schildklier (+ bloedvoorziening en innervatie) ......................... 189
Fysiologie; functie schildklierhormoon en effecten op lichaam ..................................................... 193
Mannelijke geslachtsorganen.............................................................................................................. 201
Anatomie: topografie, bloedvoorziening en innervatie mannelijke geslachtsorganen .................. 201
Anatomie: opbouw en inhoud lieskanaal........................................................................................ 208
Anatomie: microscopische anatomie van mannelijke en vrouwelijke gonaden............................. 212
Fysiologie: spermatogenese meiose/mitose spermacel ................................................................. 217
Vrouwelijke geslachtsorganen ............................................................................................................ 226
Anatomie: topografie, bloedvoorziening en innervatie vrouwelijke geslachtsorganen ................. 226
Fysiologie: endocriene regulatie van menstruele cyclus................................................................. 234
Fysiologie: vormen en mechanismen van tussentijds bloedverlies ................................................ 243
Fysiologie: mechanisme van orale anticonceptia + risico’s............................................................. 244
Fysiologie: climacterium en menopauze ......................................................................................... 247
, Fysiologie: Oögenese meiose/mitose eicel ..................................................................................... 254
Overige anatomie ................................................................................................................................ 261
Opbouw en histologie peritoneum ................................................................................................. 261
Globale kennis opbouw lymfesysteem ........................................................................................... 265
Bloed(cellen) en processen ................................................................................................................. 268
Fysiologie: samenstelling van bloed en aanmaak van bloedcellen ................................................. 268
Fysiologie: hemostase en stollingsproces ....................................................................................... 277
Fysiologie: fibrinolyse ...................................................................................................................... 286
Fysiologie: pathofysiologische consequentes en hemodynamische consequenties van levercirrose
......................................................................................................................................................... 288
Pathofysiologie (overkoepelend) ........................................................................................................ 290
IBD ................................................................................................................................................... 290
Metabool syndroom ........................................................................................................................ 291
Icterus .............................................................................................................................................. 291
Ulcus ................................................................................................................................................ 292
NAFLD .............................................................................................................................................. 293
Algemene immunologie en microbiologie .......................................................................................... 295
Algemene kenmerken van ontsteking............................................................................................. 295
Niet-specifieke (aangeboren) afweer .............................................................................................. 297
Aangeboren en verworven immuniteit (tractus digestivus) ........................................................... 301
Immunologische tolerantie (centraal en perifeer) .......................................................................... 308
Opbouw virus en algemeen mechanisme virale replicatie ............................................................. 313
Mechanismen bij ontstaan van door micro-organisme geïnduceerde diarree............................... 321
Immuunrespons tegen bacteriën .................................................................................................... 323
Immuunrespons tegen virussen ...................................................................................................... 324
Verschillen immuniteit kinderen en volwassen .............................................................................. 328
Immuun surveillance en immune-evasion bij tumoren .................................................................. 330
Specifieke immunologie ...................................................................................................................... 335
Maag specifieke afweer + beschermingsmechanismen maagwand tegen zuur ............................. 335
Specifieke immuniteit colon (MALT) + rol en functie darmbacteriën ............................................. 336
Rol van lever in innate immuniteit .................................................................................................. 341
Rol vetweefsel en immuunsysteem in ontstaan insuline resistentie .............................................. 344
Aangeboren beschermingsmechanismen vrouwelijke genitaliën .................................................. 348
Overige informatie / practica en colleges etc. .................................................................................... 351
, Embryologie
Kiemlagen ectoderm, mesoderm en endoderm.
Hechtsteel = onderdeel van de navelstreng, bevat de bloedvaten.
Navelstreng = alles wat erin en eruit gaat, bevat de hechtsteel.
Primitieve darm voordarm, middendarm en einddarm
- Voordarm = van oesophagus tot precies halverwege duodenum
- Middendarm = van halverwege duodenum tot halverwege colon transversum
- Einddarm = van halverwege duodenum tot (bovenste deel) rectum
Gedeelte Organen Arterie
Voordarm Craniaal: pharynx en gedeelte oesophagus Truncus coeliacus
Caudal:
Gaster
Hepar
½ duodenum
Galblaas + galwegen
Pancreas
milt
Middendarm ½ duodenum a. mesenterica superior
Jejunum
Ileum
Caecum en appendix veriformis
Colon ascendens
2/3 colon transversum
Einddarm 1/3 colon transversum a. mesenterica inferior
Colon descendens
Colon sigmoïd
Rectum
,A = 17 dagen
B = 19 dagen
C = 20 dagen
D = 21 dagen
A = 21 dagen
B = 27- 28 dagen
,Maag-darmkanaal en aansluitende organen (lever / pancreas) ontwikkelen zich uit het endoderm.
Peritoneum ontwikkelt zich uit het mesoderm.
Processen
Maagrotatie en het ontstaan van lever en pancreas
Ontwikkeling van pancreas en verplaatsing naar dorsale wand van peritoneale holte, achter
het peritoneum (retroperitonealisering)
Vorming van bursa omentalis
Rotatie van primaire darmlis en positionering van dunne en dikke darm
Ontwikkeling van het caecum en de appendix vermiformis
Verplaatsing van colon ascendens en descendens naar de achterse buikwand, met verkleving
van het mesocolon (retroperitonealisering)
Vorming van het omentum majus
4 stappen ontwikkeling van maag-darm kanaal
1. Asymetrische groei maag duwt duodenum en lussen andere kant op
2. Groei middendarm en fysiologische hernia
3. Opheffen van fysiologische hernia intrekkingen van uitstulpingen, as van links boven naar
rechts onder.
4. Colon (met name proximale dus ascendens en transversum) moeten netjes op de plek komen
te liggen. Flexura hepatica ontwikkelen.
Primaire intestinale loop hernieert in umbilicus
Primaire intestinale loop draait 90⁰ counter-clockwise
Dunne darm verlengt en vormt jejunale-ileale loops, het caecum en de appendix groeien en
aan het eind van week 10 gaat de primair intestinale loop terug in de abdominale holte en
draait 180⁰ counter-clockwise
Tijdens de 11e week wordt rotatie van midderndarm ervloedigt terwijl het caecum zich
positioneert onder de lever. Het caecum trekt naar beneden en vormt het colon ascendens.
Het colon descendens wordt gelijktijdig gefixeerd aan de linkerkant. Jejunum, ileum, colon
transversum en sigmoideus blijven in mesenterium.
,Bevruchting, innesteling en vroeg embryonale ontwikkeling (tot 12 weken)
capacitatie, acrosoom, hyaluronidase, zona pellucida, ZP3, SED1, GaIT, granulae corticales, zygote,
morula, blastula, gastrula, embryoblast, trofoblast, zona pellucida, primitieve dooierzak, ecto-
entomesoderm, primitieve streep, aanleg verschillende orgaansystemen van week tot week.
Bevruchting
De man ejaculeert in de vagina tijdens geslachtsgemeenschap. Hierbij worden een aantal zaadcellen
binnen 5-10 minuten omhoog gebracht; vanuit de vagina, via de uterus en eileiders naar de ampulla
van de eileider. Dit transport van sperma wordt geholpen door contracties van de uterus en eileiders
gestimuleerd door prostaglandines uit het mannelijke zaadvloeistof en oxytocine vrijgekomen uit de
hypofyse tijdens het vrouwelijk orgasmen. Van de bijna half miljard zaadcellen gedeponeerd in de
vagina, slagen ongeveer duizend spermacellen erin om de ampulla te bereiken. Bevruchting van een
eicel vindt dan ook normaal gesproken plaats in de ampulla van de eileider kort nadat zowel de
spermacel en ovum de ampullen hebben bereikt. De spermacel kan echter niet zomaar het ovum
binnendringen.
Capacitatie = collectieve veranderingen van het sperma, zodat deze wordt geactiveerd voor
fertilisatie (1-10 uur).
Spermatozoa zijn nog niet in staat om een ovum te fertilizeren wanneer ze voor het eerst in het
sperma terecht komen. Wanneer ze in contact komen met vloeistoffen van de vrouwelijke genitale
tractus, zullen verschillende veranderingen optreden waardoor het sperma wordt geactiveerd voor
fertilisatie. De volgende veranderingen vinden plaats:
Vloeistoffen uit baarmoeder en eileiders wassen de inhiberende factoren welke de sperma
onderdrukken weg.
Wanneer de spermatozoa nog in de vloeistof van de mannelijke genitale duct zit, worden
deze continu blootgesteld aan rondzwevende vesicles van de zaadleiders (seminiferous
tubuli) welke grote hoeveelheden van cholesterol bevatten. Dit cholesterol wordt continu
toegevoegd aan het cellulaire membraan dat het acrosoom (= kop spermacel) van het
sperma bedekt. Hierdoor wordt dit membraan dikker en wordt voorkomen dat enzymen
worden vrijgegeven. Na ejaculatie zal het sperma dat in de vagina terecht komt opwaarts
weg bewegen van de cholesterol vesicles richting de uterus. Gedurende de volgende uren
zullen ze steeds meer van het cholesterol verliezen. Hierdoor wordt het acrosoom van het
sperma veel zwakker.
, Het membraan van het sperma wordt ook meer permeabel voor calciumionen zodat calcium
het sperma binnen kan en de activiteit van het flagellum versterkt. Calciumionen zorgen ook
voor veranderingen in het cellulaire membraan dat het bovenste deel van het acrosoom
bedekt, waardoor het acrosoom enzymen makkelijk en snel kan vrijgeven wanneer het
sperma de granulosa celmassa van het ovum penetreert. Dit zelfs nog sterker wanneer het
sperma de zona pellucida van het ovum zelf probeert te penetreren
Acrosoom reactie en penetratie ovum in het acrosoom van het sperma liggen grote
hoeveelheden hyaluronidase en proteolytische enzymen opgeslagen.
- Hyaluronidase gepolymeriseerd de hyaluronzuur polymeren, welke de ovariële granulosa
cellen bij elkaar houden.
- Proteolytische enzymen verteren de proteïnes in de structurele elementen van weefselcellen
die nog aan het ovum zitten.
Wanneer het ovum wordt vrijgegeven in de eileider, draagt het nog steeds diverse lagen met
granulosa cellen met zich mee. Voordat een spermacel het ovum kan bevruchten, moet het eerst de
granulosa cellaag afbreken, om vervolgens de dikke zona pellucida die om het ovum zelf ligt de
penetreren
1. Opgeslagen enzymen in het acrosoom worden vrijgelaten. Hyaluronidase is vooral van belang
om een pad te maken tussen de granulosa cellen, zodat de zaadcel het ovum kan bereiken.
2. Wanneer de zaadcel de zona pellucida bereikt: een oppervlakkig glycoproteïne receptor (-
1,4-galactosyl-transferase I of GaIT) op het anterior membraan van de zaadcel bindt specifiek
aan een glycoproteïne molecuul in de zona van het ovarium (ZP3)
a. ZP3 = een van de drie glycoproteïne van de zona pellucida
b. Binding aan ZP3 wordt gemedieerd door het sperma surface eiwit (SED1)
3. Als resultaat van deze binding wordt het acrosoom aangezet om degeneratieve enzymen vrij
te laten die het voor de zaadcel kop mogelijk maken om de zona pellucida binnen te dringen
naar de binnenkant van het ovum (acrosoom zwelt mannelijke pronucleus)
a. Op het moment dat de zaadcel het ovum binnenkomt, deelt de oöcyt opnieuw en
vormt de gematureerde ovum een 2e polaire lichaam. Het polaire lichaam wordt
uitgestoten en vrouwelijke pronucleus wordt gevormd
4. Binnen 30 minuten fuseren het celmembraan van de spermakop en de oöcyt om samen één
cel te vormen. Op hetzelfde moment combineert het genetische materiaal van de zaadcel en
de oöcyt om een compleet nieuw cel genoom te vormen, welke evenveel chromosomen en
genen van moeder als vader heeft.
5. Vanaf hier begint het embryo met de ontwikkeling
Voorkomen van polyspermie = de fusie van eicel en zaadcel
wordt gevolgd door een reductie in de membraanpotentiaal van
de eicel, waardoor binnendringen van andere zaadcellen in
eerste instantie wordt voorkomen. Een definitieve blokkering
komt tot stand door de zonareactie: corticale (lysosoomachtige)
granula, die proteolytische enzymen bevatten, fuseren met de
wand van de eicel waarbij de inhoud van de granula naar de
zona pellucida diffundeert en de spermareceptoren door
proteolyse geïnactiveerd worden.
,
, 8 stappen:
1. De zaadcel weeft langs folliculaire cellen en bindt aan de zona pellucida
2. Een stijging van [Ca2+] in de spermacel veroorzaakt de exocytose van het acrosoom
(acrosomale reactie) dat hydrolytische enzymen bevat.
3. Hydrolytische enzymen in de acrosomale dop worden vrijgegeven. Deze enzymen lossen de
zona pellucida lokaal op. De zweepachtige actie van de staart duwt de spermakop naar het
oöcytmembraan
4. Met de kop van het sperma nu zijdelings liggend, omringen microvilli op de eicel de kop van
het sperma. De twe membranen smelten samen en de inhoud van de zaadcel gaat de eicel
binnen. Het spermacelmembraan blijft achter.
5. Een stijging van [Ca2+] in de oöcyt veroorzaakt de corticale reactie, waarbij exocytose is van
granules die eerder onmiddellijk onder het plasmamembraan lagen. De vrijgekomen
enzymen leiden tot veranderingen in de zona pellucida-eiwitten, waardoor de zona pellucida
uithardt. Hierdoor kunnen er geen andere zaadcellen meer binnendringen
6. De toename van [Ca2+] in de eicel induceert de voltooiing van de tweede meiotische deling
van de eicel en de vorming van het 2de polaire lichaam, dat meestal naast het eerste polaire
lichaam ligt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kkkayleigh07. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen