Een begrippenlijst van alle belangrijke begrippen die aan bod zijn gekomen tijdens de hoorcolleges van het vak 'Theoretische Verklaringsmodellen van het Speciaal Leren'.
Theoretische Verklaringsmodellen van het Speciaal Leren
Begrippen
Begrip Definitie
Hoorcollege 1 | Theoretische Verklaringsmodellen
Speciale leerbehoefte Een bijkomend taak-werkhoudingsprobleem of een probleem in de
sociale interactie bovenop een leerprobleem.
Leren Kenmerken van leren:
1. Verandering in gedrag op basis van ervaring
2. Proces van vergaren van nieuwe informatie
(informatieverwerking)
3. Systematische uitbreiding van kennis en vaardigheid
Is niet waarneembaar: leren concludeer je op basis van
gedragsverandering
Didactische 1. Spelling
leerdomeinen 2. Technisch lezen
3. Begrijpend lezen
4. Rekenen
Leerprobleem Een probleem die plaatsvindt op het niveau van de groep (PO) of klas
(VO) en wordt vastgesteld door de leerkracht (PO) of de
docent/mentor (VO). Minder ernstig dan een leerstoornis.
Bijvoorbeeld leesprobleem. Een leerprobleem is vaak te wijten aan
externe factoren (ziekte of slechte didactiek van de leerkracht).
Leerstoornis Een leerstoornis vindt plaats op het bovenschoolse niveau en wordt
vastgesteld door een specialist. Een leerstoornis is vaak te wijten aan
interne factoren. Bij een stoornis is er geen sprake van vooruitgang,
wat je ook doet met het kind qua remediërende maatregelen.
Remediëren Vaardigheid verbeteren door regelmatig te oefenen
Compenseren Belemmering verminderen, maar wel verwachten dat de leerling de
taak uitvoert (bijvoorbeeld grotere teksten of extra tijd)
Dispenseren Leerling vrijstelling verlenen, de taak hoeft niet meer te worden
uitgevoerd. Bijvoorbeeld dispensatie voor een vreemde taal als er
dyslexie is vastgesteld.
Stoornisdenken Visie op gedrag:
Welke stoornis
Etiket/diagnose
De cliënt heeft een probleem
(externe) hulp
Zelfvervullend
Wat heeft de cliënt?
Behoeftedenken Visie op gedrag:
Waarom? Beïnvloeding?
Verklaring?
De cliënt heeft een behoefte; hierop inspelen
De cliënt blijft verantwoordelijk
Bij behoeftedenken wordt gekeken naar ‘waardoor wordt het
probleemgedrag veroorzaakt en hoe kunnen we dit in de behandeling
aanpakken’. Het causaal model kan behulpzaam zijn, hier kan je
namelijk geen leerstoornis inzetten dus ga je automatisch denken
vanuit behoeften (sterkten/zwakten).
, Waarom doet de cliënt zo?
Synthetiseren Klanken aan elkaar kunnen vastplakken
Kwantitatieve informatie Testscores
Kwalitatieve informatie Onderliggende vaardigheden van de te meten vaardigheid zelf. Hoe
wordt er gelezen? Welke deelvaardigheden zijn wel en niet voldoende
ontwikkeld?
Homotypische Aanverwante problematiek binnen eenzelfde stoornisgroep,
comorbiditeit bijvoorbeeld een lees- en rekenprobleem (dyslexie en dyscalculie)
Heterotypsiche Aanverwante problematiek met een andere stoornisgroep,
comorbiditeit bijvoorbeeld een leesprobleem en een ernstig taak-
werkhoudingprobleem (dyslexie en ADHD)
Domeinspecifieke Verklaringen die specifiek van toepassing zijn op een bepaalde type
voorspellers/verklaringe probleemgedrag. Bij technisch lezen kan bijvoorbeeld letterkennis een
n relevante verklaring zijn, terwijl bij taak/werkhoudingsproblematiek
vaak wordt gedacht aan inhibitie.
Domeingenerieke Voorspeller die beide problemen kan verklaren. Bijvoorbeeld
verklaringen werkgeheugen bij een technisch leesprobleem en een
taakwerhoudingsprobleem.
Causaal model – Dit is wat je concreet kunt zien. Informatie uit de probleemanalyse
gedragsniveau van de diagnostiek. Bijvoorbeeld leesproblemen, rekenproblemen,
taakwerkhoudingsproblemen, etc.
Causaal model – cognitief Hier worden verklaringen gezocht voor de problemen op
niveau gedragsniveau. Bijvoorbeeld tekorten in het werkgeheugen. De
doelwitten voor een orthopedagoog bevinden zich vooral in de
cognitie en de context.
Causaal model – Bijvoorbeeld dysfuncties in het brein of tekorten in de frontaalkwab.
biologisch niveau
Causaal model – Kan protectieve factor of een belemmering zijn. De doelwitten voor
omgeving een orthopedagoog bevinden zich vooral in de cognitie en de context.
Koude cognitie Na warme informatieverwerking. Vaardigheden die nodig zijn om
(noncognitie) kennis in de praktijk te brengen, bijvoorbeeld werkgeheugen,
aandacht, inhibitie.
Warme cognitie Vaardigheden gebaseerd op emotie, bijvoorbeeld faalangst. Deze
verdienen prioriteit.
Belangrijke componenten 1. Zelfbeeld/coping
van emotie voor de 2. Motivatie
informatieverwerking 3. Faalangst
In begin vaak bi-directioneel.
Begrip Definitie
Hoorcollege 2 | Causale modellen van technisch lezen en spelling
4 bouwstenen van taal 1. Fonologie
2. Grammatica
3. Semantiek
4. Pragmatiek
Fonologie Klankleer. Foneem, fonologisch bewustzijn/woorddecoderen
Foneem Klank met betekenisvolle onderscheidende functie
Fonoogisch Vermogen om klanken op een actieve manier te kunnen manipuleren:
bewustzijn - Rijmen (groep 1/2)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukbroekman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
