Colleges Brein, functioneren en gedrag
College 1 (praktijk)
Stappen in het neuropsychologisch onderzoek:
1) Aanvraag
2) Informatie vooraf
3) Anamnese
4) Vraagstelling en hypothese vorming
5) Testselectie en testafname/ observatie
6) Scoring en interpretatie
Wanneer doe je neuropsychologisch onderzoek?
- Registratie van beginsituatie
- Verklaring van gedrag
- Voorspelling van toekomstig gedrag
- Onderkenning van klachten
- Indicatie (bv. bij leerproblemen)
- Evaluatie na behandeling
Het onderzoek is meer dan het afnemen van neuropsychologische tests.
Neuropsychologische evaluatie waarbij problemen gedefinieerd en vragen
geformuleerd en beantwoord worden. Proces van hypothesevorming en
toetsing met constante bijstelling, afhankelijk van de uitkomsten van het
onderzoek.
Wij zijn ons brein – Dick Swaab
Vrolik museum amsterdam
Nemo amsterdam
Dolhuys museum haarlem
Boerhave museum leiden
Naturalis leiden
Bodyworld rokin amsterdam
College 1
Wat is bewustzijn? Lastig te definieren (cirkelredenering, David Chalmers).
Een toestand waar je in verkeerd? Dan ben je bij bewustzijn. Een
eigenschapp van bepaalde mentale processen? Je bent je ergens van
bewust.
De soorten:
Primair bewustzijn= Het simpele perceptuele besef van interne en
externe stimuli van het lichaam.
Reflectief bewustzijn= Gedachten over de interpretatie van dergelijke
bewuste ervaringen.
Wanneer onstaat bewustzijn?
Continuüm= Ondoorbroken lijn of reeks.
Het beinvloed denken dmv taal.
Bewustzijn en het zelfbewustzijn, jonge kinderen hebben nog geen
zelfbewustzijn, dat valt te merken door iets op een gezicht te plakken en
,hem/haar in de spiegel te laten kijken en te zien of ze merken dat er iets op
hun gezicht zit.
Wat is aandacht?
‘Everyone knows what attention is. It is the taking possession by the mind, in
clear and vivid form, of one out of what seem several simultaneously possible
objects or trains of thoughts. Focalization, concentration of consciousness are
of its essence. It implies withdrawal from some things in order to deal
effectively with other, and is a condition which has a real opposite in the
confused, dazed, scatterbrained state which in French is called distracion and
Zerstreutheit in German.’ (William James, 1890)
Aandacht & executieve functies
Controle (executieve functie); VB. Iemand met ADHD kan zich niet langer dan
1,5 min. concentreren.
Plannen
Initiëren
Reguleren
Doelgericht taakgedrag. Aandacht hangt samen met executieve functie.
Aandacht kun je verplaatsen, zodat er focus is voor de opdracht. Aandacht
hangt samen met informatie verwerking (cognitie). (kalat, 2016)
Soorten aandacht regulatie (van zomeren en brouwer, 1994)
Twee dimensies:
- Intensiteit (mate van aandacht)
Alerted (arousal): Mate van bewustzijn- ontvankelijkheid.
Fasische fluctuaties (omgeving) zoals vb. Alarm, acties.
Tonische fluctuaties (biologisch) zoals vb. Honger, slaap te kort.
Vigilantie / volgehouden aandacht (intensiteit)
Volgehouden aandacht (vasthouden voor een bepaald moment.
Low event rate dat is te meten met time on task effect)
- Selectiviteit (waarop is de aandacht gericht)
Gerichte aandacht:
Beperkte capaciteit: selectie is noodzakelijk.
Gericht op 1 bron (soort stimulus, taakaspect). Geselecteerde
informatie krijgt voorrang, door andere informatie te
onderdrukken.
Verdeelde aandacht:
Beperkte capaciteit: verdelen is noodzakelijk. Gericht op
meerdere bronnen (taakaspecten). Geen mulltitasking maar snel
verleggen van de aandacht. Het verdelen van de capaciteit per
taak.
Superviserend aandachtssysteem (executive)
Hoe wordt aandacht opgeroepen?
- Extern/ exogeen/ bottum up. Getriggerd door de omgeving/ stimulus.
Automatisch, onvrijwillig/ passief, onbewust.
- Intern/ endogeen/ top-down. Doelgericht, vrijwillig, bewust motivatie
en interesse.
, Shiffrin & Schneider (1977)
Automatische verwerking Gecontroleerde verwerking
Snel process Traag process
Niet gehinderd door beperkte Wel gehinderd door beperkte
capaciteit capaciteit
Geen bewuste aandacht nodig Bewuste aandacht nodig
Paralelle processen Seriële processen
Routinematig door oefening/ training Bewust, geen routine
Bottleneck theorie= Alle informatie komt in een sensorisch register waar het
gefilterd of geslecteerd wordt en daar wordt bepaald of het wel of geen
aandacht krijgt. Vroeg in het process: Op perceptueel niveau. Laat in het
process: Op verwerkingsniveau. Zo is er alleen geselecteerde informatie die
door komt in het bewustzijn en lange-termijn geheugen.
Kritiek op vroege selectiemodellen (broadbent)
Geheugen voor het niet-relevente oor is afhankelijk van de bekendheid of het
belang.
Herkenning naam
Cocktailparty effect
Impliciet geheugen voor het niet-relevante oor.
Attenuatie model (treisman)
Filterverzwakkings (attenuation) model: volgen van boodschap bij
verplaatsing oor in dichotische luistertaak, breakthrough of the unattendend.
Vroege selectie= Stimulus wordt niet compleet waargenomen, niet gecodeerd
en geanalyseerd voor deze verder verwerkt wordt.
Late selectie= Stimulus waar aandacht aan besteed en die genegeerd wordt,
worden beiden verwerkt door het perceptuele systeem en semantisch
