Dit is een samenvatting van de eerste historische context uit het boek Feniks Geschiedenis 4/5/6 VWO. De historische context heet Steden en Burgers in Lage Landen. De dikgedrukte woorden zijn begrippen die bij de methode horen. Met deze samenvatting heb je de lange teksten uit het boek nu beknopt o...
Samenvatting Steden en Burgers in de Lage Landen
Geschiedenis
Paragraaf 1 ~ opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen
KA: De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van
een agrarisch-urbane samenleving
KA: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van
steden
Guldensporenslag = slag tussen zwaar geharnaste Franse edelen tegen Vlaamse
edelen, boeren, stadsbewoners. Vlaanderen wint en ze hangen vijfhonderd
vergulde sporen van Franse ridders op in een kerk.
Ontginningen in Vlaanderen
Door langzame groei was er meer vraag naar voedsel: bossen werden gekapt,
moerassen werden drooggelegd en kustgebieden werden ingedijkt. Er kwamen
ontginningen, inpolderingen, betere ploegen, paarden ipv ossen en een
drieslagstelsel. De bevolkingsomvang steeg enorm, meer ontginningen nodig,
weer meer bevolkingsgroei. Ontginningen breiden uit naar andere plekken.
Handel en nijverheid
Deel van het volk kon zich gaan specialiseren, die ambachtslieden vestigden in
een oude stad met een regionale marktfunctie. Landbouwoverschotten
verhandeld tegen nijverheidsproducten. Er werden weer munten geslagen door
de toenemende handel. Dit was winstgevend, ook op het platteland. Afdrachten
van oogst en diensten van horigen betaald in een geldbedrag -> monetaire
economie.
Stedengroei en stadsrechten
Door handel en nijverheid van landbouwsamenleving naar landbouwstedelijke
samenleving. Horigen trokken naar steden voor betere kansen, ze werden
beschermd in de stad en heetten aspirant-poorters. Je was vrije burger als je 1 jaar
en 1 dag in de stad woonde. Dit was gunstig voor de groei van de stad en
belastinginkomsten voor de adel. Om leegloop van platteland te verminderen
werden de plichten voor horigen verminderd, hun rechtspositie beterde. Er
kwamen privileges zoals rechtspraak en eigen muren bouwen, ze werden
vastgelegd in stadsrechten, de steden groeiden.
Atrecht
Lag in Zuid-Vlaanderen in een vruchtbaar gebied met nog intacte wegen uit de
Romeinse tijd. Via de rivieren goede verbinding met Noord-Vlaanderen. Er was al
, een klooster en de monniken ontgonnen het gebied. Meer voedsel en ook wol
door de schapen. Om de stadsgemeenschap te beschermen streefden inwoners
naar de bonum commune:
- juridische bescherming
- rechtszekerheid en duidelijke regels wat betreft handel en nijverheid
- bescherming door militairen en een stadsmuur
- handhaving van orde en rust
De inwoners betaalden belasting. In ruil hiervoor moest de graaf eisen inwilligen.
Zo kwamen er schepenen die een rechtbank vormde, rechtspraak ging zo veel
snellers. Schepenen konden ook besturen en financiën beheren.
Ambachten
Boeren verkochten wol en graan op de markten in Atrecht. Ambachtslieden
maakten er lakens van en verkochten die in een groot gebied. De kwaliteit en
productiesnelheid van lakens verbeterde zoals het weefgetouw. Verschillende
soorten wol werden gecombineerd en er kwamen molens op waterkracht. In de
stad had je gilden, mensen met hetzelfde beroep werkten samen. Ze deden van
alles samen: feesten, begrafenissen en kerkbezoeken. Gilden hadden sterke regels
wat betreft de kwaliteit van producten. De gilden zorgden ook voor bonum
commune, ze bevorderen de handel en nijverheid en dus de welvaart.
Atrechtse handelaren
Handelaren in Atrecht moesten zich veilig voelen. De graaf zorgde voor strenge
rechtspraak. De Atrechtse handelaren gingen ook meedoen aan interregionale
handel zoals met Frankrijk en Italië, er was tolvrijheid. De handelaren
organiseerden zich in koopliedengilden, Verschillende koopliedengilden gingen
elkaar steunen bij de handel en de Hanze ontstond. Er kwam bescherming bij
vervoer van producten, belangen werden verdedigd en er kwam juridische hulp.
Atrecht als financieel centrum
Door contact met Noord-Italië leerden de handelaren wisselbrieven kennen. In
ruil voor goederen kreeg je een schriftelijk bewijs met een bepaald geldbedrag
erop. Die kon ingeruild worden voor geld of producten. Je hoefde niet meer met
grote hoeveelheden geld te reizen en het renteverbod van de Kerk werd omzeild.
Handelen leenden geld uit aan koningen en edelen. Atrecht had de belangrijkste
rol als financiële markt in Vlaanderen. Door leningen aan de graaf konden er
steeds meer rechten afgedwongen worden.
Sociale groepen
Je had veel sociale verschillen in de steden. Van hoog naar laag:
1) Het patriciaat (patriciërs) : rijke families door veel bezittingen en deelname
aan de handel. Ze kochten dure kleding en voedsel. Ze hielden toezicht op
de gilden en beheersten dus ook de nijverheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper db6. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.
