DEEL 1: OP VERKENNINGSTOCHT NAAR DE SOCIOLOGIE ................................................................................. 6
H1: SOCIOLOGIE, EEN POGING TOT DEFINITIE ................................................................................................... 6
1 Definitie ............................................................................................................................................... 6
2 Wetenschapskennis versus ervaringskennis ! EX. !.............................................................................. 6
3 Sociale wetenschappen versus natuurwetenschappen ....................................................................... 8
4 Onderscheid tussen sociologie en andere sociale wetenschappen ................................................... 10
H2: ONTSTAAN EN GRONDLEGGERS VAN DE SOCIOLOGIE............................................................................... 12
1 Het ontstaan van de sociologie .......................................................................................................... 12
2 De grondleggers v/d sociologie.......................................................................................................... 13
DEEL 2: DE BOUWSTENEN VAN DE SOCIOLOGIE ............................................................................................ 16
H1: SOCIAAL HANDELEN, SOCIALE INTERACTIE EN COMMUNICATIE ............................................................... 16
1 Sociaal handelen ................................................................................................................................ 16
2 Sociale interactie en communicatie ................................................................................................... 19
H2: HET ROUTINEKADER VAN DE SAMENLEVING............................................................................................. 21
1 Sociale relaties ................................................................................................................................... 21
2 Sociale positie .................................................................................................................................... 22
3 Sociale rol ........................................................................................................................................... 25
H3: CULTUUR .................................................................................................................................................... 27
1 Definitie ............................................................................................................................................. 27
2 Componenten van cultuur ................................................................................................................. 27
3 Subculturen ........................................................................................................................................ 31
4 Etnocentrisme en cultureel relativisme ............................................................................................. 34
5 Institutionalisering en instituties ....................................................................................................... 35
H4: SOCIALISERING ........................................................................................................................................... 36
1 Definitie van socialisering .................................................................................................................. 36
2 Primaire, secundaire en tertitaire socialisering ................................................................................. 37
3 Differentiële socialisering .................................................................................................................. 39
4 Anticiperende socialisering ................................................................................................................ 40
5 Het collectief ritueel .......................................................................................................................... 41
H5: CONFORMISME, DEVIANT GEDRAG EN SOCIALE CONTROLE ..................................................................... 42
1 Conformisme ..................................................................................................................................... 42
2 Deviant gedrag ................................................................................................................................... 42
3 Sociale controle.................................................................................................................................. 45
H6: SOCIALE STRATIFICATIE EN SOCIALE ONGELIJKHEID .................................................................................. 48
1 Definitie en basisprincipes ................................................................................................................. 48
2 Sociale stratificatie ............................................................................................................................. 49
3 Sociale mobiliteit ............................................................................................................................... 56
4 Sociale ongelijkheid ........................................................................................................................... 58
DEEL 3: SAMENLEVINGEN IN BEWEGING ...................................................................................................... 67
H1: GLOBALISERING.......................................................................................................................................... 67
1 Definitie ............................................................................................................................................. 67
2 Demografisch gevolg van globalisering: superdiversiteit ................................................................... 69
(Vertovec; Blommaert & Geldof) ................................................................................................................. 69
H2: VAN MODERNISERING NAAR POSTMODERNISERING ................................................................................ 70
1 Modernisering.................................................................................................................................... 70
2
, 2 Op weg naar een postmoderne samenleving? .................................................................................. 77
H3: HET VRAAGSTUK VAN DE SOCIALE COHESIE .............................................................................................. 78
1 Individualisering, rationalisering en sociale cohesie: utilitair individualisme .................................... 78
2 De evolutie in de sociale cohesie volgens Emile Durkheim ............................................................... 79
3 Meer recente studies over sociale cohesie ........................................................................................ 80
4 Solidariteit in België ........................................................................................................................... 83
H4: DEMOGRAFISCHE EVOLUTIES..................................................................................................................... 85
1 Definitie demografie .......................................................................................................................... 85
2 Opbouw van een bevolking ............................................................................................................... 85
3 Beweging van een bevolking.............................................................................................................. 91
4 Demografische transities ................................................................................................................... 92
H5: GEZINNEN IN BEWEGING ........................................................................................................................... 93
1 Definitie van gezin.............................................................................................................................. 93
2 Drie gezinstijdperken ......................................................................................................................... 93
3 Tijdsbesteding .................................................................................................................................... 95
4 Van bevelshouden naar onderhandelingshuishouden ...................................................................... 97
5 Gevolgen van (echt)scheiding ............................................................................................................ 98
6 Visie van jongeren op huwelijk & scheiding..................................................................................... 101
3
, INLEIDING
• We maken deel uit v/e samenleving. Als leden van zo’n samenlevingsverbanden handelen we met
elkaar. We behoren tot een gezin, vriendengroep, studentengroep...
• Sociologie wil:
- kijken hoe mensen samenleven in deze ¹ samenlevingsverbanden
- de werkelijkheid waarnemen, beschrijven, analyseren en verklaren. Bij deze verklaring à
socioloog legt focus op de (maatschappelijke) context. Hoe we omgaan met alles, wordt
immers bepaald door de sociale context, door de cultuur en structuur van de
samenleving(sverbanden).
• Waarom sociologie in opleiding SRW? (3 doelstellingen)
1) Theoretisch belang:
- In ons handelen worden wij deels bepaald door onze omgeving à sociaal handelen
(nurture-nature)
- De mens is een sociaal wezen
- De sociale dimensie (zowel structuur als cultuur) beïnvloedt de mens
- Doel: de structurele en culturele bepaaldheid van het menselijk handelen inzien.
o begrijpen dat het handelen mede gestuurd wordt door de ruime en minder
ruime context v/h individu (in opvoeding kijken we vaak naar het
individuele kind en dat maakt net deel uit v/e gezin, klas, school...)
o m.a.w. inzien dat de mens sociaal geconditioneerd is, zonder het te
vervallen in een sociaal determinisme
è sociale beïnvloeding, maar toch ook ruimte voor persoonlijke
verantwoordelijkheid
- Sociologie = niet enkel kijken naar genen en kenmerken v/h kind, maar naar de
sociale omgeving (structuur v/d omgeving: in welke mate bepaalt die gedrag van
het kind?) è nurture
2) Praktisch belang:
- (Theoretisch belang kan overgaan in praktisch belang)
- Maatschappelijke problemen door een sociologische bril te bekijken à tot
mogelijke oplossingen komen
- Doel: hulpvragen in hun sociale context plaatsen, bekijken in bredere context. Het
individueel probleem in onderliggende noemer plaatsen.
o Kijk niet alleen naar het individuele kind, jongere, ouder maar neem zeker ook de
context v/h kind, de jongere, de ouder in oogschouw
o Vb. hoe kunnen we verklaren dat er steeds meer jongeren met eetproblemen te
maken krijgen?
o Vb. Hoe komt het dat onze slaapproblematiek aan het stijgen is in de
samenleving?
à maatschappelijk verklaren: ‘Ik heb het druk’ krijgt meer status dan
mensen die veel vrije tijd hebben, je moet hard werken om prestige te
hebben (vroeger was dit omgekeerd) à stressgehalte à
slaapproblematiek
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisvantomme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.