Dit is een uitgebreide samenvatting van het vak Inleiding Staats en Bestuursrecht (oftewel ISBR). Deze samenvatting is geschreven in 2023 en zal dus aan bod komen in het jaar 2023/2024. Het is uitgebreid, duidelijk en overzichtelijk en geheel in de Nederlandse taal geschreven.
Inleiding Staats en Bestuursrecht Samenvatting
I. Inleiding tot het Staats- en Bestuursrecht
Het Staats- en Bestuursrecht is een tak van het recht die zich richt op de organisatie en werking van
de overheid, evenals de verhoudingen tussen de overheid en de burgers. Deze samenvatting
behandelt de belangrijkste concepten, principes en rechtsgebieden binnen dit vakgebied.
II. Grondslagen van het Staats- en Bestuursrecht
Rechtsbronnen en hiërarchie:
Grondwet: Fundamentele rechtsnormen voor de staat.
Verdragen: Internationale overeenkomsten die nationale wetten kunnen overrulen.
Wetgeving: Algemene en bijzondere wetten die regels voor de samenleving vaststellen.
Jurisprudentie: Uitspraken van rechters die het recht interpreteren.
Gewoonte: Praktijken die rechtskracht krijgen door herhaling.
Rechtsstaat en democratie:
De overheid is gebonden aan de wet en beperkt in haar bevoegdheden.
Scheiding der machten (trias politica): Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.
Parlementaire democratie: Volkssoevereiniteit en vertegenwoordiging.
III. Organisatie van de Staat
De Nederlandse Staat:
Monarchie: Koning(in) als staatshoofd.
Parlement: Staten-Generaal (Eerste en Tweede Kamer).
Regering: Uitvoerende macht onder leiding van de premier.
Decentrale overheden:
Provincies, gemeenten en waterschappen.
Autonomie en eigen bevoegdheden.
IV. Bestuursrechtelijke Organisatie
Bestuursorganen:
Overheidsinstanties met uitvoerende bevoegdheden.
Onderscheid tussen centrale en decentrale bestuursorganen.
Publiekrechtelijke en privaatrechtelijke rechtspersonen:
Publiekrechtelijke rechtspersonen, zoals gemeenten, hebben een bijzondere relatie met de
overheid.
Privaatrechtelijke rechtspersonen, zoals stichtingen, hebben een meer zelfstandige positie.
Besluiten:
Juridische handelingen van bestuursorganen.
Kenmerken, rechtsgevolgen en bezwaar- en beroepsmogelijkheden.
V. Bestuursrechtelijke Procedures
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur:
Legaliteitsbeginsel, zorgvuldigheidsbeginsel, motiveringsbeginsel, vertrouwensbeginsel,
gelijkheidsbeginsel.
Bestuursrechtelijke handhaving:
Toezicht, handhaving en sancties.
Rechtsbescherming:
Bezwaar en beroep bij administratieve rechters.
Voorlopige voorzieningen bij spoedeisende zaken.
Omgevingsrecht:
Samenvoeging van verschillende vergunningen en procedures in één wet.
Omgevingsvergunning:
Eén vergunning voor bouwen, milieu, ruimtelijke ordening, enz.
Procedurele vereisten:
Inspraak, zienswijzen, advies van bestuursorganen.
VII. Rechtsbescherming in het Bestuursrecht
Administratieve rechtspraak:
Bestuursrechter als onafhankelijke rechter.
Beroep bij de bestuursrechter:
Toetsing van besluiten aan de wet en algemene beginselen.
Hoger beroep en cassatie:
Mogelijkheden voor partijen om in hoger beroep te gaan.
Voorlopige voorzieningen:
Spoedeisende zaken bij de voorzieningenrechter.
VIII. Bijzondere Bestuursrechtelijke Onderwerpen
Openbaar bestuur en privaatrecht:
Bestuursrechtelijke versus privaatrechtelijke handhaving.
Subsidies en overheidsopdrachten:
Regulering van financiële ondersteuning door de overheid.
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur in de praktijk:
Concrete toepassingen en voorbeelden.
Handhaving en handhavingsbeleid:
Bestuursrechtelijke sancties en boetes.
IX. Internationaal en Europees Bestuursrecht
Internationaal recht:
Verdragen en mensenrechtenverdragen.
Extraterritoriale bevoegdheden van staten.
Europees recht:
Europese Unie en haar instellingen.
Invloed op nationaal bestuursrecht.
X. Toekomstige Ontwikkelingen en Slotbeschouwing
Digitalisering en informatiemaatschappij:
Impact op bestuurlijke processen en rechtsbescherming.
Bestuurlijke transparantie en accountability:
Belang van verantwoording en openheid.
Actuele vraagstukken in het Staats- en Bestuursrecht:
Milieurecht, migratie, terrorismebestrijding.
Slotbeschouwing en samenvatting van kernpunten.
, I. Inleiding tot het Staats- en Bestuursrecht
Het Staats- en Bestuursrecht is een tak van het recht die zich richt op de organisatie en werking van
de overheid, evenals de verhoudingen tussen de overheid en de burgers. Deze samenvatting
behandelt de belangrijkste concepten, principes en rechtsgebieden binnen dit vakgebied.
II. Grondslagen van het Staats- en Bestuursrecht
Rechtsbronnen en Hiërarchie
Het eerste punt van de samenvatting behandelt de rechtsbronnen en hun hiërarchie in het Staats-
en Bestuursrecht. Rechtsbronnen zijn de bronnen waaruit het recht voortvloeit en waarop rechters
en juristen zich baseren bij het vormen en interpreteren van regels en beslissingen.
Grondwet
- De Grondwet is de hoogste rechtsbron in Nederland. Het bevat de fundamentele
rechtsnormen die de basis vormen voor de staatsinrichting en de grondrechten van burgers.
- De Grondwet kan alleen gewijzigd worden met een bijzondere procedure
(grondwetswijziging).
Verdragen
- Verdragen zijn internationale overeenkomsten tussen staten. Ze kunnen de nationale
wetten overrulen wanneer er een conflict ontstaat.
- Nederland heeft talloze verdragen gesloten, waaronder mensenrechtenverdragen en
handelsverdragen.
Wetgeving
- Wetten zijn geschreven regels die door het parlement (Staten-Generaal) worden
vastgesteld. Ze hebben algemene gelding en reguleren allerlei aspecten van de samenleving.
- Wetten worden aangenomen via een wettelijke procedure waarin zowel de Eerste Kamer als
de Tweede Kamer een rol spelen.
Jurisprudentie
- Jurisprudentie omvat uitspraken en beslissingen van rechters in individuele zaken. Deze
uitspraken vormen een belangrijke bron van rechtsinterpretatie.
- Hogere rechtsinstanties, zoals de Hoge Raad, formuleren bindende jurisprudentie voor
lagere rechters.
Gewoonte
- Gewoonte ontstaat uit herhaalde en algemeen aanvaarde praktijken binnen een bepaalde
groep of gemeenschap.
- Het kan juridische betekenis krijgen en deel uitmaken van het ongeschreven recht
(ongeschreven gewoonterecht).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SamenvattingUitgebreid. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
