PSYCHOLOGIE EN WETENSCHAP
HOOFDSTUK 2
Het logisch positivisme is een filosofische stroming. Deze stroming is bedacht door de Wiener Kreis. LP
geloofden dat kennis gebaseerd moest zijn op verifieerbare feiten die verkregen werden door middel van
zintuigelijke waarneming (empirisch) OF logisch redenering. Wetenschap zou volgens LP bestaan uit een
combinatie van feiten en theorieën. Deze feiten worden verkregen door observaties, terwijl de theorieën
worden afgeleid uit de feiten. Met feiten zou je generalisaties kunnen maken en hypothesen formuleren die
getest kan worden. Als een uitspraak niet empirisch verifieerbaar is, dan zou het volgens het LP betekenisloos
zijn
LP maakt dus ook gebruik van logica om kennis te verweren, twee vormen van redeneren zijn inductie &
deductie:
- Bij inductie wordt er een algemene conclusie afgeleid op basis van een specifieke observatie. Je kan
deze algemene conclusie weer in andere situatie gebruiken. Bijv. je ziet meerdere witte zwanen
(specifiek geval), dus je concludeert dat alle zwanen wit zijn (algemene regel). Kritiek popper;
zekerheid bij inductie kan alleen worden gegeven als ALLE gevallen zijn waargenomen, dus om zeker
te weten dat alle zwanen wit zijn, moet je daadwerkelijk alle zwanen hebben gezien. Dit is een
probleem, want het is praktisch onmogelijk. Om dit probleem aan te pakken, introduceerde Carnap
het concept van confirmatie in plaats van verificatie. Verificatie houdt in dat een theorie waar is als
deze in overeenstemming is met observaties. Confirmatie daarentegen betekent dat een theorie
bevestigd wordt als deze in overeenstemming is met observaties, maar het biedt nog steeds geen
sluitend bewijs voor de waarheid van de theorie. Het inductieprobleem blijft dus bestaan, en daarmee
is nu ook het probleem dat er is geen absolute logische zekerheid meer.
- Bij deductie wordt er een specifieke conclusie afgeleid op basis van een algemene regel. Bijv. je weet
dat alle mensen sterfelijk zijn (algemene regel), jouw oma is ook een mens, dus jouw oma is ook
sterfelijk (specifiek). Deductie wordt gebruikt om hypothesen te testen d.m.v. verificatie.
Als je hypothese niet aansluit aan je conclusie, dan is er sprake van falsificatie.
Het positivisme legt veel nadruk op observatie als basis van kennis. Deze observaties moesten door iedereen
herhaald kunnen worden, wat de observatie objectief maakt. Introspectie, iets waar we veel gebruik van
maken in de psychologie, zou dus volgens het positivisme niet betrouwbaar zijn.
HOOFDSTUK 3
Popper: verificatie is niet gebaseerd op logica. Popper vindt dat onderzoekers zich moeten richten op het
falsificeren, want door het actief zoeken naar weerleggingen en deze te testen, kan de kennis worden
verbeterd en verfijnd. Objectief onderzoek doen is door kritisch te zijn tot het onderzoek en een anti
dogmatische houding aan te nemen, dus je moet open staan voor nieuwe ideeën en open staan tot het leren
van je fouten. Een theorie die niet gefalsificeerd kan worden heeft geen empirische waarde volgens Popper.
Hij stelde voor dat theorieën kunnen worden vergeleken op basis van hun falsificeerbaarheid en de mate
, waarin ze al zijn getest. Een wetenschappelijke theorie is sterker en betrouwbaarder als deze meer
weerlegbare claims bevat en als deze herhaaldelijk is onderworpen aan testen en pogingen tot falsificatie, maar
nog steeds overeind blijft.
Het doel van Popper is dus om een theorie te ontwikkelen die falsificeerbaar is. Als de theorie wordt weerlegd,
moet deze worden aangepast of verworpen. Om een theorie te falsificeren, moet er een nieuwe voorspelling
worden afgeleid uit de aangepaste hypothese. Dus als we zeggen dat alle ganzen wit zijn, we zien vervolgens
een zwarte kan, dan is dit niet een echte falsificatie, omdat het mogelijk is dat het een andere soort vogel is. we
maken een nieuwe hypothese met daarin: niet alle ganzen zijn wit, maar de meeste wel. Als we deze dan
testen en deze komt overeen met de werkelijkheid, kan de oude theorie worden verworpen.
Kritiek op Popper door:
1. Duhem-quine stelling:
- Je zou geen wetenschappelijke hypothesen afzonderlijk kunnen toetsen, omdat een hypothese altijd
deel uitmaakt van een bredere theoretische structuur en afhankelijk is van andere hypothesen.
Hypothesen zijn dus altijd gebaseerd op toegevoegde eerdere hypothesen.
- Falsificatie van een hypothese kan daarom op verschillende manieren worden geïnterpreteerd,
waardoor het moeilijk is om te bepalen welk deel van de theoretische structuur moet worden
aangepast of verworpen. De theorie of een van de toegevoegde hypothesen?
Deze kritiek is ook van toepassing op LP:
- Elke waarheidsgetrouwe observatie is gelijk aan werkelijke kennis/feiten zegt LP
- DQ: nee, feiten en observaties zijn niet neutraal en objectief, maar worden gevormd door theorieën
en hypothesen die ons begrip van de wereld vormen.
2. Post positivisme. Zij stellen dat een theorie niet altijd volledig gebaseerd kan zijn op observaties. Zij
stelde dat een theorie niet verworpen hoefde te worden na falsificatie, maar ook juist verder
ontwikkeld kon worden,
3. Geavanceerde falsificatie, Falsificatie wordt als te strikt beschouwd omdat het geen rekening houdt
met de achtergrond van een theorie. Het stellen van een hypothese zonder rekening te houden met
achtergrondkennis kan leiden tot het over het hoofd zien van de betekenis en implicaties ervan.
Verschillende hypothesen roepen verschillende reacties op, afhankelijk van iemands
achtergrondkennis en perspectief. Daarom is het belangrijk om de bredere context en mogelijke
consequenties van falsificatie in overweging te nemen voordat conclusies worden getrokken.
HOOFDSTUK 6
Een vorm van deductie is syllogismen. Syllogismen zijn logische redeneringen waarbij een algemene conclusie
wordt afgeleid uit twee specifieke proposities, gebaseerd op het principe van deductie. Een veronderstelling
bestaat uit drie delen: het predicaat/major term (het belangrijkste deel), minor term (het specifiekere deel
warover de conclusie wordt gemaakt) en de middle term (niet zo belangrijk voor de conclusie, maar wel van
belang voor begrijpen van de veronderstelling). BIJV.
Premisse 1: alle mensen met een depressie hebben slaapproblemen
Premisse 2: sommige schrijvers hebben een depressie (middle term)
Conclusie: sommige schrijvers hebben slaapproblemen
Een venn diagram bestaat uit overlappende cirkels, waarbij iedere cirkel staat voor een categorie van een
syllogisme. In iedere cirkel is een element. Alle mogelijkheden van elementen die kunnen overlappen,
overlappen in een ven diagram. Het invullen van de cirkels helpt bij het beoordelen van de juistheid van de
