Samenvatting van het boek Recht & Interpretatie door mr. O.A.P. van der Roest (tweede druk). De samenvatting beslaat alle hoofdstukken met uitzondering van hoofdstuk 5, omdat dit hoofdstuk voornamelijk bestaat uit voorbeelden.
Dit boek is voorgeschreven bij het van rechtsvinding en rechtsvorming i...
Recht & Interpretatie
Hoofdstuk 1 - Rechtshistorie in een notendop 2
Recht in Rome 2
De middeleeuwen 3
Recht in Nederland 4
Hoofdstuk 2 - Goddelijk recht en natuurrecht 5
Ius divinum 5
Ius naturale 6
Hoofdstuk 3 - Ethische aspecten 7
De deugdethiek van Aristoteles (384-322 v.Chr.) 7
De plichtsethiek van Kant (1724-1804) 7
De gevolgethiek van Mill (1806-1873) 7
De godsdienstige ethiek van Paul Scholten (1875-1946) 7
Grens van het geldende recht 8
Hoofdstuk 4 - De theorie van John Austin 9
De zes criteria 9
Hoofdstuk 5 - Taalkundige interpretatie 11
Hoofdstuk 6 - Rechtstoepassing 12
Legisme 12
Overgang naar rechtsvinding 12
Hoofdstuk 7 - Rechtsvinding 13
Verschillende interpretatiemethoden 13
Keuze interpretatiemethode 14
Redeneervormen 14
Drie voorrangsregels 14
Verschillende werkingen van nieuw recht 15
Resultaten van interpreteren en redeneren 15
Hoofdstuk 8 - Rechtsvorming door rechters 16
Verschil rechtsvinding en rechtsvorming 16
De burgerlijke rechter 16
De bestuursrechter 17
De strafrechter 17
Hoofdstuk 9 - Legitimiteit 18
Legaliteitsvraagstuk 18
Legitimiteitsvraagstuk 18
Stappen bij het oplossen van rechtsvraagstukken 18
Stappen bij een kwalitatief onderzoek 19
Pagina !1 van !19
, Hoofdstuk 1 - Rechtshistorie in een notendop
Recht in Rome
Rome als koninkrijk
• Koning De absolute macht, imperium, lag bij hem
Gekozen door de volksvergadering, comitia
Bevoegd om wettelijke maatregelen uit te vaardigen, edictum / edicta
Ook voorzitter van de volksvergadering, comitia
• Comitia Bevoegd om op voorstel van de koning wetten vast te stellen, lex / leges
• Senaat Adviesraad van de koning waar de hoofden van de Romeinse families zaten,
patres familias of patriciërs
• 509 v.Chr. Laatste koning van Rome (Tarquinius Superbus) werd verdreven door het
volk nadat zijn zoon (Sextus) de voorname Lucretia had verkracht
Rome als republiek
• 510 v.Chr. Begin van de Romeinse republiek. Eindigde in 27 v.Chr. met Augustus
• Consuls Twee consuls deelden het imperium dat eerder van de koning was
Gekozen voor 1 jaar door de comitia
Bevoegd om edicta op te stellen, wettelijke maatregelen
• Comitia Bevoegd om wetten vast te stellen, lex / leges
Wetten hadden voorrang op edicten
• Patriciërs Bleven lid van de senaat
• Plebejers Het gewone volk. In de republiek kreeg het volk steeds meer invloed.
Ze werden vertegenwoordigt door een volkstribuun
• Volkstribuun Had het recht van veto (‘ik verbied’) bij besluiten van de patriciërs (de
senaat)
• Patricische priesters Belast met het berechten van plebejers op grond van ongeschreven
recht. Plebejers kenden die rechten vaak niet, grote mate van
rechtsonzekerheid
• Codificatie Onder druk van de plebejers werd de wet gecodificeerd, om een nieuwe
opstand te voorkomen (zoals na de verkrachting van Lucretia)
• 450 v.Chr. Wet van de Twaalf Tafelen (lex duodecim tabularum), geplaatst op de markt
(Forum) zodat iedereen het kon lezen
• Interpretatio De uitleg van de geschreven wet door patricische priesters. Deze juridische
uitleg van de regels werd door deze priesters geheim gehouden
• 304 v.Chr. Ganeus Flavius, de secretaris van een patriciër, maakte de juridische uitleg
bekend
Rome als keizerrijk
• 44 v.Chr. Moord op Gaius Julius Caesar
• 27 v.Chr. Octavianus (Augustus) trok het imperium en het vetorecht naar zich toe
• 180 n. Chr. Dood van Marcus Aurelius, het einde van de Pax Romana (Romeinse Vrede)
• 395 n. Chr. Dood van Theodosius de Grote. Het Romeinse Rijk werd in twee delen
verdeeld onder zijn zoons, een oostelijk deel en een westelijk deel
• Codex Justinianus Een wetboek met het privaatrecht, gecodificeerd door keizer Justinianus
Vier delen: 1. Codex Justinianus (privaatrecht)
2. Digesten (werken van klassieke Romeinse juristen)
Pagina !2 van !19
, 3. Instituten (leerboek voor eerstejaarsstudenten)
4. Novellen (nieuwe keizerlijke wetten)
• 565 n. Chr. Dood van Justinianus
West-Romeinse Rijk viel uiteen. Het Oost-Romeinse Rijk bleef bestaan tot
1453
De middeleeuwen
• De receptie In Bologna (Italië) werd in 1090 n. Chr. les gegeven in Romeins recht
Bijzonder, omdat dit recht niet werd toegepast, voornamelijk oud
gewoonterecht. Hierdoor werd veel van het Romeinse recht opgenomen in
het eigen rechtsstelsel (vooral in het buitenland, in Nederland pas na de
middeleeuwen)
• Gewoonterecht Er was alleen gewoonterecht in de middeleeuwen, verschilde per stad
(er was dus geen rechtseenheid)
• Statenbond Hier was wel rechtseenheid voor toepassing Romeins recht indien het lokale
recht geen uitweg bood. Denk aan de Republiek der Zeven Verenigde
Nederlanden.
• Rechters Omdat rechters in hun studie vooral te maken hadden met het Romeins
recht, legde ze de lokale wet vaak beperkt uit (restrictief) in plaats van ruim
(extensief). Ze maakten dus sneller gebruik van het Romeinse recht.
Pagina !3 van !19
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper borispdv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
