In deze samenvatting staat alle belangrijke informatie uit hoofdstuk 6 uit het boek anatomie en fysiologie. Deze informatie is zeker nog tot ruim in 2026 actueel. Na het doornemen van deze samenvatting heb je alle belangrijke informatie doorgenomen.
Inleiding
Waar levende cellen zijn, is uitwisseling van stoffen noodzakelijk.
Voedingsstoffen gaan de cel in
Afvalstoffen gaan de cel uit
- Zijn meestal giftig en moeten zo snel mogelijk uit het inwendige milieu (rondom
de cellen) verwijderd worden.
- Gebeurt dit niet of niet snel genoeg, dan raak de homeostase al gauw verstoord.
Homeostase: Het vermogen van het lichaam om de gezondheid te bewaken door constant
het inwendige of interne milieu te herstellen en in evenwicht te houden, ook wanneer de
omstandigheden veranderen.
Vanwege de transportfunctie neemt het circulatiestelsel een centrale plaats in bij het
handhaven van de homeostase.
Het circulatiestelsel bestaat uit twee buizenstelsels:
Het bloedvatenstelsel
- Hart en bloedvaten
Het lymfevatenstelsel
- Lymfevaten en het lymfatisch weefsel
- Speelt een grote rol bij de immuniteit van het lichaam.
1. Het hart
Het hart (=cor) is onmisbaar voor het leven. Het is een dikke holle spier die gedurende je
hele leven, dag in dag uit, met elke hartslag een hoeveelheid bloed in het gesloten circuit van
bloedvaten pompt.
- In rust ca. 5L bloed per minuut (bij inspanning meer)
- Gemiddeld 7200L per 24 uur
Het hart bestaat functioneel uit twee zuigperspompen:
De rechterharthelft
De linkerharthelft
Deze zuigperspompen werken tegelijkertijd. De harthelften persen het bloed aan de ene kant
weg en zuigen het bloed aan de andere kant aan. In de bloedvaten ontstaat daardoor een
drukverschil dat stroming van het bloed tot gevolg heeft.
Elke harthelft is verdeeld in twee holtes. De bovenste holte is het atrium (=boezem) en
daaronder ligt het ventrikel (=kamer). In totaal heeft het hart dus 4 holtes:
- Rechteratrium
- Rechterventrikel
- Linkeratrium
- Linkerventrikel
, H6 CIRCULATIESTELSEL
Bloedcirculatie
Het bloed circuleert in twee gescheiden systemen, die in het hart bij elkaar komen.
De lichaamscirculatie (=grote bloedsomloop)
De longcirculatie (=kleine bloedsomloop)
De route van het bloed in de lichaamscirculatie (grote bloedsomloop) is als volgt:
1. Linkerventrikel
2. Aorta
3. Slagaders
4. Organen en weefsels
5. Aders
6. Holle aders
7. Rechteratrium (rechterventrikel > aansluiting op longcirculatie)
De route van het bloed in de longcirculatie (kleine bloedsomloop) is als volgt:
1. Rechterventrikel
2. Longslagaders
3. Longen
4. Longaders
5. Linkeratrium (linkerventrikel > aansluiting op de lichaamscirculatie)
Dit dubbele circulatiesysteem noem je de dubbele bloedsomloop.
Ligging van het hart
Het hart ligt in de borstholte, direct achter het sternum (=borstbeen)
In het mediastinum.
Mediastinum: De ruimte tussen de longen, met daarin:
- Het hart
- De slokdarm
- De grote bloedvaten
- Losmazig bindweefsel
- Lymfatisch weefsel
Het hart is zo groot als een vuist en de apex (=hartpunt) wijst net een beetje naar links toe.
De ventrikels liggen linksonder, de atria rechtsboven.
De ventrale kant (=aan de buikzijde) van het hart wordt grotendeels gevormd door het
rechterventrikel, de dorsale (=aan de rugzijde) kant door het linkerventrikel.
Het hart licht weliswaar midden achter het sternum, maar doordat het linkerventrikel van
het hart een veel dikkere wand heeft dan het rechterventrikel, steekt het hart naar de
linkerkant verder uit en kun je het links van het sternum voelen kloppen.
De asymmetrische bouw van het hart gaat gepaard met een grootteverschil tussen de
longen:
De linkerlong met twee kwabben is kleiner dan de rechterlong die drie kwabben heeft
, H6 CIRCULATIESTELSEL
Bouw van het hart
Het hart is opgebouwd uit twee holle spieren, de atriumspier en de ventrikelspier. Deze
twee holle spieren zijn van elkaar gescheiden door twee bindweefselringen:
De anuli fibrosi cordis (enkelvoud: anulus fibrosus cordis)
- De anuli hebben elk twee openingen, die afsluitbaar zijn door middel van vliezige
kleppen die aan de randen vastzitten.
De linker- en rechterharthelft worden van elkaar gescheiden door
het septum cordis (=harttussenschot).
Septum interatriale cordis: Verdeelt de atriumspier in het rechter- en
linkeratrium
- Is vrij dun en bestaat uit bindweefsel
Septum interventriculare cordis: Verdeelt de ventrikelspier in het
rechter- en linkerventrikel
- Is dikker en bestaat uit hartspierweefsel
Aan het hart kun je de aansluitingen met de grote bloedvaten
onderscheiden. In het rechteratrium monden twee grote vaten uit:
v. cava superior (=bovenste holle ader)
v. cava inferior (=onderste holle ader)
- Via beide aders stroomt zuurstofarm bloed het rechter atrium in
Aan het rechterventrikel ontspringt de truncus pulmonalis, die al snel opsplitst in de linker
en rechter a. pulmonalis (=longslagader).
- Deze slagaders zuurstofarm bloed van de rechterventrikel naar de longen
Truncus pulmonalis: De longslagader vóór de splitsing naar de linker- en rechterlong
Arteria pulmonalis sinistra: Linker longslagader
Arteria pulmonalis dextra: Rechter longslagader
In het linkeratrium monden vier venae pulmonalis
(= longaders) uit, twee uit elke long, met zuurstofrijk
bloed.
Aan het linkerventrikel ontspringt de aorta (=grote
lichaamsslagader), duur zuurstofrijk bloed bevat.
Dus:
Arteriën voeren bloed van het hart weg.
Venen voeren bloed naar het hart terug.
Het septum verdeelt het hart in links en rechts.
De anuli fibrosi cordis liggen tussen de atria en de ventrikels.
Fibrosi = weefsel, Annuli = ringvormig, Cordis = hart
, H6 CIRCULATIESTELSEL
Hartkleppen
Aan de binnenranden van de twee anuli fibrosi zitten bindweefselvliezen vast. Dat zijn de
hartkleppen.
Als de hartkleppen zij gesloten zorgen ze ervoor dat het bloed niet tegen de eerdere
stroomrichting in stromen.
Atrioventriculaire kleppen: De twee hartkleppen tussen atria en ventrikels.
Tussen de kamers en de grote slagaders (aorta en longslagaders) zitten de twee arteriële
kleppen:
Bij de aorta > de aortaklep > linkerkamer
Bij de longslagaders > de pulmonalisklep > rechterkamer
a. Atrioventriculaire kleppen
Zoals ik al had gezegd zijn de atrioventriculaire kleppen de twee hartkleppen tussen de atria
en ventrikels. De atrioventriculaire klep tussen het rechteratrium en het rechterventrikel
heeft drie bindweefselslippen, en heet de:
Valva tricuspidalis (ook wel tricuspidalisklep): Drieslippige klep
- Rechts
- Drie bindweefselslippen
De atrioventriculaire klep tussen het linkeratrium en het linkerventrikel heeft
twee bindweefselslippen, en heet de:
Valva bicuspidalis: Tweeslippige klep
Valva mitralis: Mitralis klep (zelfde klep, andere benaming)
- Links
- Twee bindweefselslippen
De basis van elke atrioventriculaire klep zit vast aan het bindweefsel van de
anulus fibrosus cordis.
Aan de andere kant zijn de slippen door middel van
dunne peesdraden, de chordae tendineae,
verbonden met kleine spierbundels.
Deze spierbundeltjes steken uit in de ventrikelholte
en worden de musculi papillares (=papillaire
spieren) genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annasenna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,20. Je zit daarna nergens aan vast.
