AANRADER OM GEGARANDEERD TE SLAGEN!!! 16/20 !!!!
Samenvatting arbeidsrecht
Door Prof. Alexander De Becker
Slides + lesnotities
Zeer gedetailleerd!!!
Meer dan voldoende om te slagen, ik behaalde hiermee 16/20
Alles wordt zeer goed uitgelegd
ARBEIDSRECHT VOOR ZORGORGANISATIES
Arbeidsrecht Les 1: 28/09/2022
• Examen
✓ Open vragen (12 punten), gevallenstudie: casus: hoe zou je dat juridisch oplossen (6 punten)
en actualiteitsvraag: krantenkop juist of niet? (2 punten), MC of invuloefening (2)
• Sociaal recht bestaat uit 3 delen:
✓ Arbeidsrecht
o Wijze van verloning
✓ Socialezekerheidsrecht
o Biedt bescherming die gebaseerd is op arbeidsrechtelijke verhoudingen
o Bv: ziekte van een werknemer
❖ Als je als werknemers bent en je valt ziek => dan wordt gedurende periode van 30
dagen loon nog uitbetaald
❖ Als je langer dan 30 dagen ziek bent, dan val je op ziekte uitkering
❖ = maatschappij beschermt de betrokkene die ziek is
❖ Als je werknemer bent, heb je die bescherming zelfstandigen moeten zelf voor
oplossing zorgen als ze ziek worden (sluiten meestal verzekering voor zeker
inkomen als ze ziek vallen)
o Op cheques zoals ecocheques etc. wordt geen socialezekerheidsbijdrage betaald, op
loon wel
❖ Als je op pensioen gaat, wordt u pensioen berekent op u loon in geld cheques
en andere aanvullende soorten verloning worden niet meegenomen in de
pensioenberekening
✓ Welzijnsrecht
o Welzijn op het werk Bv: ongewenste intimidaties op het werk etc.
o Proberen zo goed mogelijk voor mensen te zorgen die het nodig hebben
• Zorgorganisaties: complexe, juridische structuur bv:
✓ V.z.w = Vereniging zonder winstoogmerk
o Heeft niet als doel winst te maken
o Wijze waarop je personeel inzet en waarop je personeel zal moeten evalueren, zal geen
verband houden met hoeveel geld je opbrengt of hoe rendabel je bent voor de
onderneming
✓ NV
o Komt weinig voor in de gezondheidssector bv: farmasector (veel zijn NV)
o Ze gaan personeel evalueren a.d.h.v. hoeveel je opbrengt voor de onderneming
o Arbeid zal meer gericht zijn op rendabiliteit
❖ Bij die bedrijven moet je echt gaan bijdragen aan hun winstontwikkeling
❖ Wijze waarop arbeidsovereenkomst opgesteld wordt, is meer gericht op
rendabiliteit
✓ Publieke sector (!)
o Zijn van een gemeente, stad of provincie of van een universiteit Bv: ZH of WZC
o Werknemers hebben een ambtenarenstatuut (andere tewerkstellingsvorm dan een AO:
arbeidsovereenkomst)
❖ In theorie ga je met ambtenaren geen overeenkomst sluiten en worden ze
benoemd (arbeidsvoorwaarden staan in de benoemingswet in theorie)
❖ In praktijk is het benoemingsbesluit vergelijkbaar met de arbeidsovereenkomst
▪ Bij benoemingsbesluit kan je moeilijker ontslagen worden en hoger pensioen
krijgen
✓ ➔ dat maakt verschil voor de arbeidsverhoudingen
Pagina 1 van 119
,I. INLEIDING
1. HISTORIEK
• 1830-1886
✓ Het was niet toegestaan om collectieve actie te voeren
o Katoennijverheid in Gent (slechte arbeidsomstandigheden)
✓ Gevolg van de Franse revolutie: liberté, égalité en fraternité
o Wij hebben deze situatie geërfd van Frankrijk
o Die vrijheid werd fel doorgetrokken: doe wat je wil, vrijheid om te ondernemen, richt
bedrijven op
o Gevolg: Die bedrijven gingen mensen in huren om voor hen te werken (MAAR er was
geen wetgeving rond) => ze lieten de mensen werken zolang ze wilden (elke dag)
✓ Wij zijn HET land geweest rond 1860 van de industriële revolutie in Europa
o Er werden veel grote fabrieken gebouwd (bv: katoennijverheid)
o Er werd aan de fabriekspoort gekozen wie men die dag nodig had (ze betaalden wat ze
wouden)
o Dit was ook de gedachte van Leopold II in Congo (Je doet met de mensen wat je wil)
o Als je aan de macht komt, dan moet je ervoor zorgen dat je bevolking nog iets te
verliezen heeft, anders kom je in de problemen
❖ Hiermee heeft men onvoldoende rekening gehouden in de 19e Eeuw
❖ Men vaardigde stakingsverboden en coalitieverboden uit, mensen en kinderen
werden uitgebuit
❖ Dit leidde in 1885-1886 tot gigantische stakingen en opstanden
• 1886 – 1921
✓ Na de opstanden kwam er in 1886 wetgeving om werknemers minimaal te gaan
beschermen bv: wet die vrouw- en kinderarbeid verbiedt, wet die nachtarbeid verbiedt, wet
die zondagsrust voorschrijft,…
✓ 1893: Algemeen meervoudig stemrecht (eigenlijk alleen de mannen en je kon meer
stemmen uitbrengen als je meer geld had)
• 1921 – 1944
✓ 1921: men slaagt erin een wet op de vakbondsvrijheid erdoor te krijgen => je zal over
arbeidsvoorwaarden, loonvoorwaarden en arbeidsomstandigheden moeten onderhandelen
met de vertegenwoordigers van de werknemers (niet meer vrij om te doen wat je wil)
✓ Er werd geleidelijk aan een gewoonte uitgebouwd om een collectief overleg te hebben (om
gesprekken tussen werknemers- en werkgeversorganisaties te organiseren)
✓ Er waren in de jaren ’30 veel gepolariseerde verkiezingen (sterk extreem links en sterk
extreem rechts)
o Sterk rechts = enorm TEGEN de vakbonden
o Sterk links = enorm VOOR de vakbonden
• > 1944
✓ Na WO II was er een uitgang van het extremisme
✓ Na 1944 hebben we de invulling van onze maatschappij verandert
✓ Wetgeving op maatschappelijke zekerheid (= ervoor zorgen dat we voor onze mensen
blijven zorgen, ook als ze oud/ziek/invalide zijn, of zorgverlof of palliatief verlof of
moederschapsverlof nodig hebben) = vormen van maatschappelijke zekerheid
✓ Sinds 1944: Arbeidsrecht probeert combinatie te maken tussen de zeer belangrijke rol van
werk in onze samenleving EN het privéleven, het leven naast het werk
Pagina 2 van 119
,2. TOEPASSINGSGEBIED RATIONE PERSONAE
• Zorgorganisaties hebben zeer complexe structuren
✓ Vroeger was je als zorgorganisatie OF particuliere sector OF publieke sector
o Je was het OCMW ziekenhuis (publiek) OF het katholiek ziekenhuis (particulier)
✓ Nu ben je particuliere zorg EN publieke sector
o Bv: ziekenhuizen die samengebracht worden uit zowel de publieke als de particuliere
sector (OCMW ziekenhuis EN katholiek ziekenhuis) ➔ ze werken samen dus je probeert
1 grote regeling te maken voor hen beiden
o Voordien ambtenaar dan blijven ze ambtenaar + voordien contractueel personeelslid
dan blijven ze nu ook contractueel personeelslid
o Bv: ziekenhuisnetwerk Antwerpen
o ➔ zorgt voor moeilijke regelgeving omwille van de verschillende statuten
❖ Bij problemen teruggrijpen naar oorspronkelijke statuut
2.1. Delen van het Arbeidsrecht
• Arbeidsrecht
✓ Individueel arbeidsrecht
o De afspraken met de werkgever, het contract dat je tekent
✓ Collectief arbeidsrecht
o Er worden onderhandelingen gevoerd tussen vakbonden en werkgevers of
werkgeversorganisaties
o Collectieve onderhandelingen over arbeidsvoorwaarden
✓ Arbeidsreglementering
o Als werkgever moet je een Arbeidsreglement maken voor al je werknemers (vooral
uurroosters erin: wie werkt wanneer)
o Thuiswerken wordt bekeken als voordeel dat je zelf u werk kan organiseren MAAR
heeft nadeel dat de arbeidsduur (die vastgelegd is) door werkgever niet meer zo goed
gecontroleerd kan worden (respecteren nodig voor sociale inspectie)
✓ Sociaal handhavingsrecht
o Wat doe je met werkgevers (of eventueel WN) die zich niet aan de regels houden
o Bv: zwart werk in Antwerpse haven
❖ Dit recht gaat regelen wat er moet gebeuren met die WG => gaat boetes opleggen
en potentieel gevangenisstraffen opleggen
✓ Sociaal procesrecht
o Hoe verloopt een procedure voor een arbeidsrechtbank
Pagina 3 van 119
,3. INTERNATIONALE RECHTSBRONNEN
• Internationale rechtsbronnen (waar vind ik de regelgeving)
✓ Er zijn in het arbeidsrecht heel wat internationale rechtsbronnen bij verschillende
internationale organisaties
✓ VN (Verenigde Naties)
o Iedereen lid behalve Zwitserland
✓ ILO (International labour organization)
o Internationale arbeidsorganisatie
✓ RvE (Raad van Europa)
o Belangrijk omwille van het mensenrechtenverdrag (ze komen op voor de rechten van
de mens)
o 47 lidstaten
❖ Sinds Maart 2022 maar 46 meer want Rusland is het opgestapt => Rusland vindt
een mensenrechtenverdrag niet meer noodzakelijk
✓ Oeso
o = Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling
o Ondersteunt Europese landen om maximale economische ontwikkeling te realiseren
✓ EU (Europese Unie)
o Het belang van EU-recht
❖ Jaren ’60 was er nog geen sprake van gelijk loon voor gelijk werk
❖ Stewardessen kregen minder geld op hun rekening gestort dan de stewards
ondanks dat het werk hetzelfde was
❖ De zaak Defrenne (Midden Jaren ’70)
▪ Eerste zaak was van een Belgische stewardess mevrouw Defrenne => ze zei
dat het in strijd was met de richtlijn van de EU dat mannen en vrouwen gelijk
betaald moesten worden (richtlijn gelijk loon voor gelijk werk)
▪ Ze kreeg gelijk => Sinds die uitspraak weet België en andere lidstaten van de
EU dat deze richtlijn door Hof van justitie gebruikt wordt om te toetsen of
vrouwen en mannen voor gelijk werk gelijk vergoed worden
Pagina 4 van 119
, 4. NATIONALE RECHTSBRONNEN
• Nationale rechtsbronnen
✓ Deze hebben een bepaalde hiërarchie:
✓ De Grondwet
o Hoogste wet in België = Absolute basisregels voor onze samenleving
o De wet begint met= “België is een federale staat + uitleg over gemeenschappen en
gewesten”
o Bv: vrijheid van meningsuiting, verbod op folteringen
o Belangrijkste want wetten mogen niet ingaan tegen de grondwet => daarvoor is het
grondwettelijk hof er (moeten nagaan of bepaalde wetten conform de grondwet zijn)
✓ De wet
o Daar zit in structuur in bv: wetten van parlement (ongeacht federaal, gemeenschap of
gewest parlement) = staan op gelijke hoogte maar ze hebben gewoon een andere naam
o In Federaal parlement noemt het wetten In deelstaatparlement noemt het decreten
In Brussels hoofdstedelijk gewest noemt men het ordonnanties
✓ Rechtspraak
o = Regelgeving die uitgevaardigd wordt door de regering
❖ Federaal niveau: koning / Vlaams niveau: Vlaamse regering / Duitstalige
gemeenschap: Duitstalige regering / Waals gewest : Waals gewest regering /
Brussels gewest: Brusselse regering
o Ze kunnen allemaal besluiten uitvaardigen
o Publiceren om een systematiek erin te krijgen (casussen op gelijke manier behandeld)
✓ Rechtsleer
o Controle op de rechtspraak gebeurt in ons land door onafhankelijke rechter (een
rechter die in staat is om te gaan kijken in een specifieke situatie welke regel erop moet
toegepast worden en op welke wijze)
o We houden rechtspraak bij om zo zicht te hebben op gelijkaardige gevallen die op een
gelijkaardige manier opgelost zijn = om zo een systematiek in het recht te proberen
krijgen (rechtsleer zorgt voor die systematiek en beïnvloedt zo de rechtspraak)
✓ Andere
o Gebruiken en gewoonten bv: als WG geef je elk jaar gedurende 7 jaar 3000€ aan 1 WN
en je verbindt er geen enkel gevolg aan dan is het een gebruikelijke gewoonte dat je dit
doet en als je het opeens niet meer doet dan kan WN dit eisen want hij heeft het elk
jaar al gekregen zonder voorwaarden.
5. ANDERE BRONNEN VAN HET RECHT
• Eigen rechtsvorming
✓ Je kan ook als partij rechtsbronnen gaan creëren
✓ Conventioneel recht
o Wat er afgesproken wordt in de arbeidsovereenkomst (hoeveel betaald en waar
werken + welk werk) = afspraken worden een recht vanaf je tekent
o Je bent contractueel verbonden dus je kan er niet vantussen
✓ Eigen rechtsvorming van reglementaire aard
o Eigen arbeidsreglementen (naast arbeidsovereenkomst) bv: in reglement staat “dit zijn
onze uurroosters of bestraffing bij misdragingen”
o Bv: hierdoor kan je iemand ontslaan op dringende reden
• De hiërarchie van de rechtsbronnen
✓ Internationale regelgeving
o EU verdrag voor rechten van de mens staan nog boven grondwet
✓ Grondwet – Wet – Rechtspraak – Rechtsleer – Andere
Pagina 5 van 119
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studX. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €26,49. Je zit daarna nergens aan vast.
