Stefan Paas – Vreemdelingen en priesters samenvatting
Inleiding
‘Apatheïsme’ = geen moeite nemen om een standpunt over God in te nemen (bij atheïsme kies je er
bewust voor niet te geloven)
‘’Pas wanneer je echt een minderheid wordt, ga je merken hoezeer je geloof verweven is met je
context, hoezeer het afhankelijk is van een omgeving die dit geloof bevestigt.’’
de Bijbel is geschreven door minderheden.
‘’Secularisatie heeft de neiging alle secundaire discussies weg te branden en mensen te beperken tot
de kern.’’ (p.12)
‘’Ik denk dat we pas goed begrijpen wat secularisatie is, als we tot het inzicht komen dat ook
geloofsopvoeding evangelisatie is.’’ (p.13)
Steeds meer christenen leven in een geseculariseerde wereld, waar ze moeten leren van God te
zingen in een vreemd land. Bij wie het geloof niet van binnen landt, zal het uiteindelijk afslijten.
Bij zending gaat het om beïnvloeding. Wat gebeurt er met missionaire idealen als de wereld zo snel
verandert? Hoe kun je een positieve christelijke identiteit bewaren terwijl je tegelijk weet dat de
meerderheid van de mensen om je heen die identiteit niet deelt of ooit zal delen?
Ons denken over zending en evangelisatie is gestempeld door de verbinding van het christelijk geloof
en culturele macht. Die verbinding moeten we kritisch analyseren en we moeten op zoek gaan naar
nieuwe modellen.
Het is mogelijk een inspirerende missionaire visie te hebben, terwijl je weet dat de meerderheid van
de mensen niet overtuigd zal raken.
Dit boek voor kleine gemeenten in een overwegend seculiere omgeving, waarin de kerk niet bij
machte is veel te veranderen.
Centrale vraag: wat betekent het om als kerk en als christenen gezonden te zijn in deze wereld?
Hoofdstuk 1: overzicht van de stand van zaken in de missiologie
Hoofdstuk 2: historische blik op zending in Europa
Europa gekenmerkt door voortdurende pogingen iedereen te bekeren, nooit echt gelukt
Hoofdstuk 3: Zes missionaire modellen die van invloed zijn op zending in het westen
Hoofdstuk 4: Bijbelse ballingschapstradities
welke bronnen kunnen we gebruiken voor een nieuw model?
Hoofdstuk 5: toespitsing eerste brief van Petrus
vreemdelingen en priesters: aanzet nieuwe missionaire verhouding tussen kerk en wereld
Hoofdstuk 6: koninkrijk van priesters
verhouding individu en gemeenschap
Hoofdstuk 7: overzicht van conclusies
de missionaire winst van deze benadering
,Hoofdstuk 1 – Missionair in seculier Nederland
1.1 – De verwarring rond het woord ‘missionair’
In Europa missionaire wind: Engeland, Duitsland, Nederland beseffen kerken meer dat ze naar buiten
moeten keren. Stormachtige ontwikkeling
ontstaat verwarring, weerstand tegen het woord missionair uit alle hoeken en ook door mensen
die zelf in feite missionair zijn.
Verkeerd begrijpen van het woord missionair: het is egocentrisch, oppervlakkig en activistisch.
Egocentrisch – de kerk centraal in plaats van de wereld en medemenselijkheid
Oppervlakkig – onverantwoord je boodschap aanpassen aan wat mensen willen horen
Activistisch – in strijd met theologische en spirituele diepgang. Het pleegt verraad aan de kerk.
Progressieve kant van de kerk: de missionairen hebben te veel zelfvertrouwen, arrogante houding en
superieur neerkijken op een verloren wereld.
Conservatieve kant van de kerk: de missionairen hebben te weinig zelfvertrouwen en zoekt
krampachtig naar gunsten van de wereld. Gelooft niet langer in eigen bronnen en versimpelt de
boodschap.
= tegenstrijdig beeld, hoewel er voorbeelden van te vinden zijn.
i.i.g. kan ‘missionair’ niet meer onbevangen worden gebruikt, hoewel het christelijk geloof
onmiskenbaar missionair van aard is.
We moeten op zoek naar een nieuwe en tegelijk herkenbare invulling van missionair kerkzijn en
christenzijn in een postchristelijke samenleving.
Dit hoofdstuk: missionaire grondstructuur van het christelijk geloof en recente ontwikkelingen in het
vakgebied van de missiologie.
1.2 Wat bedoelen we met ‘missionair’?
‘Missionair’ heeft alles te maken met het besef van een missie hebben en gezonden zijn. Dit is niet
per se christelijk of religieus het basisprincipe is universeel: als een individu of samenleving denkt
iets te weten of te kunnen of te hebben dat meer mensen zouden moeten weten, komt een vorm
van ‘zending’ op gang. Er is sprake van een vorm van overdracht: de een probeert de ander wat te
leren of te overtuigen.
Vaak zijn de motieven daarachter verantwoordelijkheidsgevoel of enthousiasme – iets wat bijna
iedereen kent.
Het menselijk leven is onuitroeibaar missionair van aard – iedereen evangeliseert.
In het Nieuwe Testament is dit besef van missie verbonden met de ervaring van Jezus en wat God
door Hem heeft gedaan – een roeping voor zending was met die ervaring onlosmakelijk verbonden.
Motieven uit de Bijbel en latere christelijke literatuur voor zending:
- het besef een groot voorrecht te hebben ontvangen en dat schept verplichtingen
- liefde voor en medelijden met mensen die verloren zijn
- blijdschap: er niet over kunnen zwijgen
- het besef inzage gekregen te hebben in een waarheid die grote veranderingen zal brengen
- de overtuiging deel uit te maken van een superieure cultuur die aan de hele wereld gegund moet
worden.
, Qua structuur zijn deze motieven niet specifiek religieus, qua inhoud wel. Waarom is er dan zo veel
verzet tegen het woord missionair? Er is natuurlijk veel mis gegaan, maar het missionaire is intrinsiek
verweven met de christelijke kern.
Wie uit eigen ervaring enthousiast is over Jezus, wie overtuigd is dat er een unieke waarheid te
vinden is in Jezus en wie van mening is dat Jezus iets kan betekenen voor mensen in concrete nood,
kan onmogelijk altijd kritiek hebben op de zending.
1.3 Op zoek naar een interculturele missiologie
Zending heeft dus alles te maken met beïnvloeding en overdracht, maar daar moet je ook mee
oppassen. Het is bijvoorbeeld makkelijker om mensen te beïnvloeden als ze afhankelijk van je zijn,
maar in de realiteit gebeurt dit vaak wel. Is het hele begrip ‘zending’ niet verweven met ongelijke
verhoudingen? Het wordt immers vaak geassocieerd met de koloniale tijd, en dus is er een tijdje
gezocht naar een beter begrip.
Maar waar blijft het accent op geloofsoverdracht in de nieuwe begrippen? Is het woord zending zo
verdacht geworden? Maar waarom mag iedere instelling e.d. wel zendeling zijn, behalve de kerk?
We moeten op zoek naar interculturele missiologie, waar evangelisering het hart van de zending is.
World Christianity = ‘the movement of Christianity as it takes form and shape in societies that
previously were not Christian, societies that had no bureaucratic tradition with which to domesticate
the gospel’
Global Christianity = ‘the faithful replication of Christian forms and patterns developed in Europe
Zending van overal naar overal = het Christendom is overal thuis, zending is niet langer 1-richting
In deze nieuwe wereld is ook Europa zendingsveld. Het christendom is een wereldreligie en zending
beweegt zich kriskras over de wereld heen.
het vakgebied van de missiologie kan niet langer enkel eenzijdig worden ingevuld door enkel
westerse theologen.
Waarlijk interculturele theologie zou ons ertoe moeten brengen ‘zending’ als transcultureel
getuigenis, verkondiging en overtuiging serieus te nemen. Het christendom is niet onderweg
multicultureel geworden, dat was het al vanaf het begin! Juist vanwege het missionaire karakter. De
interculturaliteit meer gewicht geven, mag dan dus ook echt niet leiden tot het verwaarlozen van de
zending. Elk mens heeft recht om het te weten en niemand is daarvoor te dom.
1.4 – Evangelisatie als hart van de zending
Interculturele missiologie: centraal stellen van de geloofsgetuigenis / evangelisering.
Vanaf jaren 70 hernieuwde aandacht voor evangelisering. Overal is sprake van een hervinden van het
hart van de christelijke zending.
Drie stellingen:
1. Zending is een ruimere categorie dan evangelisatie
a. Zending als deelname in de zending, als bevrijdende dienst, als proclamatie
b. Proclamatie, nieuwe gelovigen vormen, dienstbetoon, werken aan gerechtigheid,
zorg voor de schepping
