Warren / History and / 1
Warren, J. (1999). History and the Historians. Londen: Hodder Murray. De Historiën zijn waarschijnlijk gedurende of net na de
Peloponnesische Oorlog geschreven.
H1 De geboorte van historiografie en de klassieke historici Herodotus maakte zich zorgen over militaire conflicten.
- Hij keek naar de ongemakkelijke relaties tussen de Grieken en
1 Beoordelen van historici de niet-Grieken (in het bijzonder de Perzen) vanaf het midden
Beoordeling altijd aan de hand van criteria. van de zesde eeuw.
Elk criterium dat wij kiezen reflecteren onze tijd en wat onze eigen Probleem: wat bedoelde Herodotus met het woord ‘historiën’?
samenleving belangrijk vindt. - Dankzij hem is de betekenis ‘rationeel onderzoek naar het
Criteria (Warren): verleden’ vastgesteld.
1. Wat voor type geschiedenis is er geschreven? Er waren geen onderzoeks- of verspreidingsmethoden voor
2. Welke historische technieken zijn er gebruikt? dergelijk onderzoek.
3. Taal en stijl? Herodotus had geen toegang tot geschreven archieven of werken
4. Wat ziet de historicus als het doel van geschiedenis? van eerdere historici. Ook beschikte hij niet over een drukpers om
5. Welke impact heeft de historicus gehad op de historiografie? zijn werk in boekvorm te verspreiden.
We moeten voorzichtig zijn met het in zijn eigen tijd plaatsen van - Zijn belangrijkste bronnen waren mondelinge bronnen.
de historicus: de tijd waarvan hij een product was. - De Historiën moesten hardop voor een publiek worden
voorgelezen.
2 Herodotus van Halicarnassus (ca. 484-430 v.C.)
a. Politieke context 4 Herodotus en zijn mondelinge bronnen
Halicarnassus lag net binnen de grenzen van Perzische Rijk. Herodotus verwijst naar zijn reizen en zijn dataverzamelingen.
Benadrukte graag dat hij Grieks was. - Hij noemt de plaatsen die hij heeft bezocht.
Grieks: geen verenigd land, maar een volk met een - Soms verwijst hij naar de individuen als bron van zijn
identificeerbare en een gedeelde cultuur, taal, religieus systeem en informatie.
gewoonten. Het eerste deel van de Historiën gaat over het verre verleden, dus
hij verzamelde informatie in de vorm van de lokale mondelinge
b. Perzische Oorlogen (490-479 v.C.) en Peloponnesische Oorlog traditie, in plaats van ooggetuige verslagen.
(431-404 v.C.) Als Herodotus twijfelde aan informatie, zocht hij andere
479 v.C.: Perzen verslagen. invalshoeken. Daarna stelde hij een hypothese op. Hij maakte ook
- Griekse stadstaten gedwongen tot eenheid. onderscheid tussen mythe en legendes en feiten over het
Rivaliteit tussen Athene en Sparta versterkt door opkomende verleden.
macht Athene. Er is een mogelijkheid dat Herodotus zijn getuigen overhaalde om
Peloponnesische Oorlog: Sparta begint een preventieve aanval en een verhaal te ondersteunen dat hij had gehoord, waar hij van
sluit een bondgenootschap met Perzië. Athene wordt verslagen, genoot en wat hij graag als waarheid wilde presenteren aan zijn
maar de stad wordt gespaard. publiek.
3 Herodotus en zijn Historiën
, Warren / History and / 2
Als we Herodotus beoordelen, moeten we onszelf aan de context Herodotus wilde de herinnering aan daden van belangrijke
waarin hij werkte herinneren en moeten we hem niet veroordelen, personen behouden.
omdat wij in een geheel andere context werken. Dit doel en de aard van zijn bronnen zorgden ervoor dat thema’s
Herodotus gebruikte toespraken, omdat deze drama en tempo als plicht en wraak zijn werk onderbouwen.
toevoegden. Ook bood het een levendige methode om de Herodotus’ nieuwsgierigheid leidde tot lange uitweidingen over de
motieven van een persoon te verlevendigen. gewoonten, religieuze praktijken en de houding van niet-Grieken.
Herodotus schreef vanuit de mondelinge tradities van twee Herodotus deed meer dan omgaan met politieke en militaire actie.
hoofdgroepen: vooraanstaande families en priesters. Hij biedt ons een levendig inzicht in de mentaliteit van een Griek
Herodotus selecteerde mensen van dezelfde sociale groep als van zijn klasse, door beschrijvingen over manieren, gewoonten,
waar hij over schreef: misschien afstammelingen van degenen die mythes en geografie.
de gebeurtenis hadden meegemaakt. Herodotus probeerde in zijn werk geen politieke of morele lessen
- Dit kan onregelmatigheden verklaren. te geven.
- Dit betekent dat wij een geschiedenis van Griekenland en Zijn doel was om de herinnering aan grote daden vast te leggen,
buurlanden krijgen, die tot op zekere hoogte is benaderd voor zijn en toekomstige generaties.
vanuit het perspectief van de Griekse elite uit de vijfde eeuw.
Herodotus oversteeg deze verschillen en het lukte hem om een 7 Was Herodotus de ‘Vader van de Geschiedenis’?
samenhangend verhaal te creëren, met de Perzische Oorlogen als Herodotus onderzocht de waarheid.
zijn centrale thema. Dit was een logisch thema, omdat oppositie Hij vond dat het verleden in haar eigen recht moest worden
tegen een gemeenschappelijke vijand hielp om de Grieken aan gerespecteerd: men moest onderzoeken wat er daadwerkelijk was
elkaar te binden. gebeurd.
Herodotus stelde vast dat mondelinge bronnen de best vorm van
5 Herodotus en oorzaken bewijs waren voor de historicus. Later veranderde dit in
Herodotus was in staat menselijke motieven te analyseren. ooggetuigen, in plaats van de mondelinge traditie.
Als Herodotus geloofde dat gebeurtenissen werden gevormd door Ook stelde Herodotus dat geschiedenis geen kant moest kiezen,
goden of door het lot dan is het de vraag in hoeverre zijn werk een dat zou de waarheid verdoezelen.
rationeel onderzoek naar menselijke motieven was.
Goden dwongen mensen om het lot te accepteren. Dwang was 8 Thucydides (ca. 460-400 v.C.) en de Peloponnesische Oorlog
nodig, omdat mensen over een vrije wil beschikte. Mensen zette Atheense militaire officier / generaal die schreef over een oorlog
het lot in gang, zij konden de aanmoediging door de goden die hij had meegemaakt.
negeren of verkeerd interpreteren. Maakte net als Herodotus gebruik van ooggetuigen.
Het zou verkeerd zijn om te stellen dat het werk van Herodotus Vader van de zogenaamde wetenschappelijke methode.
ernstig verstoord was door bovennatuurlijke oorzaken. De meeste - Hij nam en objectief standpunt aan en gebruikte een kritische
uitleg komt vanuit menselijk gedrag. methode ter ondersteuning.
Herodotus zocht naar verklaringen in de geschiedenis.
9 Thucydides en zijn bronnen
6 Herodotus’ onderwerpen en doel
, Warren / History and / 3
Het hart van Thucydides’ geschiedenis is het gebruik van Griekse militaire leider en staatsman.
mondeling bewijs van primaire bronnen. Reflecteerde op de afnemende macht van Griekenland en de
Thucydides beweert dat hij bronnen zocht, beoordeelde en opkomende macht van het Romeinse Rijk.
vergeleek, maar er is hiervoor geen bewijs. Polybios leefde in ballingschap in Italië, van 167 v.C.
- Er moet sprake zijn geweest van giswerk, maar er kan niet Vriend en leraar van Scipio Aemilianus.
gezegd worden hoeveel. Nam deel aan de oorlog tegen Carthago. Benutte deze kan om de
Afrikaanse kust te verkennen.
10 Thucydides en het doel van geschiedenis
Thucydides wilde de waarheid vertellen over de Peloponnesische 14 De Historiën van Polybios
Oorlog, omdat dit belangrijk was. Het werk bestaat uit 40 boeken, de laatste tien zijn waarschijnlijk
Hij voelde dat de waarheid belangrijk was, omdat hij dacht dat het geschreven aan het einde van zijn leven, toen hij was
bepaalde dingen over de menselijke natuur onthulde. teruggekeerd van zijn ballingschap.
Thucydides was erg geïnteresseerd in dingen als menselijke Doel: uitleg aan de Grieken wat de Romeinen zo succesvol
reacties in tijden van gevaar. maakte.
Thucydides maakte een patroon van gebeurtenissen op, omdat Polybios wilde de geschiedenis praktisch maken; bruikbaar in
gebeurtenissen vaak het gevolg zijn van terugkerend menselijk militaire en politieke zaken.
gedrag. Dit suggereert dat er sprake was van vervalsing van de - Twee hoofdelementen: causale verbanden en de Romeinse
kern, om tegemoet te komen aan de behoefte een patroon te constitutie.
ontdekken waarvan we kunnen leren.
15 Polybios’ onderwerpen en bronnen
11 Thucydides’ bijdrage aan de historiografie Polybios schreef vooral over zijn eigen tijd en concentreerde zich
Thucydides, niet Herodotus, had de grootste invloed op hun vooral op diplomatieke, politieke en militaire geschiedenis.
opvolgers. Belangrijkste bron: ooggetuigen.
- Herodotus hield van zijn terzijdes en verhalen (enthousiaste Polybios bood iets nieuws in de historiografie: een systematische
verbazing). uiteenzetting van de te gebruiken methoden.
- Thucydides bood een strak en gedisciplineerd verhaal (koele - Geschiedenis heeft drie bestanddelen: geschreven bronnen,
reden). geografische locaties en politieke ervaring.
In de ogen van de meeste klassieke historici, was het Thucydides, Schreef over specifieke veldtochten, persoonlijke kwaliteiten van
niet Herodotus, die ware geschiedenis schreef. generaals, het gebruik van cavalerie en vooral wat men kon leren
van de Romeinse successen.
12 Rome en het Romeinse Rijk: achtergrond
Rome was eerst een republiek, later werd het een keizerrijk (27 16 Polybios en toespraken
v.C.). Polybios deed zijn best om zijn toespraken te baseren op de
Mare nostrum: onze zee (Middellandse Zee). herinneringen van ooggetuigen.
- Dit was volgens hem de rol van de historicus.
13 Polybios (ca. 200-118 v.C.): achtergrond
