Samenvatting Orthopedagogiek AP Hogeschool Bachelor Orthopedagogie jaar 1
16 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Orthopedagogiek
Instelling
Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen (Artesis)
Boek
Orthopedagogiek (tweede editie)
Mijn eigen geschreven samenvatting! Hierin heb ik veel details uit het boek verwerkt + ook de slides. Door deze samenvatting heb ik in de 1e zit meteen een 13/20!
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Orthopedagogie en maatschappij ..................................................................................................... 5
1. Inleiding ................................................................................................................................................................ 5
2. Maatschappij, mensbeeld en zorg: ...................................................................................................................... 5
2.1 De vreemde ander ............................................................................................................................................... 5
2.2 Maatschappij en beeldvorming ........................................................................................................................... 6
2.3 Mensbeeld en zorg .............................................................................................................................................. 8
3. Verleden = heden ................................................................................................................................................ 10
3.1 De prehistorie: tijd van nomaden en jagers (... -3500 V.CHR.) .......................................................................... 10
3.1.1 (Over)leven in de prehistorie..................................................................................................................... 10
3.1.2 Afwezige zorg in de prehistorie ................................................................................................................. 11
3.1.3 Van de prehistorie naar vandaag............................................................................................................... 11
3.2 De oudheid: tijd van Grieken, Romeinen en Goden (3500 V.Chr. tot 500 Na Chr. ............................................. 12
3.2.1 Leven en eliminatie in de oudheid ............................................................................................................ 12
3.2.2 Bedenkelijke zorg in de oudheid ............................................................................................................... 14
3.2.3 Van de oudheid naar vandaag ................................................................................................................... 15
3.3 De Middeleeuwen: tijd van monniken, ridders en gilden (500-1500) ................................................................ 16
3.3.1 Kloosters en stadsmuren in de middeleeuwen ......................................................................................... 16
3.3.2 Middeleeuwse zorg: Devotie, Bijgeloof en Kwakzalverij ........................................................................... 18
3.3.3 Van de middeleeuwen naar vandaag ........................................................................................................ 21
3.4 De nieuwe tijd: Tijd van Reformatie, ontdekkingsreizen en uitvindingen (1500-1800) ..................................... 22
3.4.1 Godsdienst versus wetenschap ................................................................................................................. 23
3.4.2 Opsluiting ter bescherming van de samenleving....................................................................................... 25
3.4.3 Arbeid adelt: heropvoeding of uitbuiting? ................................................................................................ 26
3.4.4 Van de nieuwe tijd naar vandaag .............................................................................................................. 27
3.5 De Verlichting: Tijd van rationalisme, positivisme en sensualisme (1780-1850) ............................................... 28
3.5.1 De Franse en industriële revolutie, de burgerij en arbeiders .................................................................... 28
3.5.2 Volksonderwijs, brailleschrift en zorg voor krankzinnigen ........................................................................ 30
3.5.3 Van de Verlichting naar vandaag ............................................................................................................... 35
3.6 Tijd van militaire conflicten en vernietiging ...................................................................................................... 37
3.6.1 Politiek, landbouw en wetenschap in crisis ............................................................................................... 37
3.6.2 Van pedagogisch pessimisme naar genadedood ....................................................................................... 41
3.6.3 Van de oorlogstijd naar vandaag ............................................................................................................... 44
3.7 Tijd van de rehabilitatie en de verzorgingsstaat ............................................................................................... 45
3.7.1 Wederopbouw, vooruitgang en welvaart.................................................................................................. 46
3.7.2 Van goedbedoelde segregatie naar vermaatschappelijking ...................................................................... 47
3.7.3 Heden = toekomst ..................................................................................................................................... 50
H2: Orthopedagogiek en wetenschap .................................................................................................................. 51
,1. Inleiding .............................................................................................................................................................. 51
2. Orthopedagogiek, What’s in a name? ............................................................................................................... 52
2.1. Euh… iets met voeten? ..................................................................................................................................... 52
2.2. Orthopedagogics of Orthopédagogie ............................................................................................................... 52
3. Relatie theorie en praktijk: it’s complicated ...................................................................................................... 52
3.1. Mens- en wereldbeelden .................................................................................................................................. 53
3.2. Van praktijkkennis naar praktijktheorie (Praktijkkennis en Praktijktheorieën) ............................................... 53
3.3. Theoretische kennis (Wetenschappelijke kennis/ theorieën) ........................................................................... 54
3.4. Van de praktijk naar de theorie en terug .................................................................................................... 55
3.5. Bronnen van wetenschappelijke kennis............................................................................................................ 55
4. Een wetenschapsdomein op eigen benen .......................................................................................................... 56
4.1. in de schoot van de wetenschappelijke pedagogiek......................................................................................... 56
4.2 De zoektocht naar het ‘ding’ van de orthopedagogiek ..................................................................................... 58
4.3. Fundamenten van de orthopedagogiek ........................................................................................................... 59
4.3.1. De opvoeding van het afwijkende en gehandicapte kind ........................................................................ 59
4.3.3 De opvoeding van kinderen met gedrags- en psychosociale problemen .................................................. 59
4.3.3. Preventie (Child Quidance) ....................................................................................................................... 60
4.4. Van bijzondere pedagogiek naar orthopedagogiek ......................................................................................... 60
4.4.1. Van pedagogiek naar orthopedagogiek .................................................................................................... 60
4.4.2. Van focus op het kind naar focus op de context ...................................................................................... 61
4.4.3. Van ‘wat heeft dit kind’ naar ‘wat vraagt dit kind?’ ................................................................................. 61
4.5. Methodenstrijd binnen de orthopedagogiek .................................................................................................... 62
4.6. Theoretische niveaus binnen de orthopedagogiek ........................................................................................... 63
4.6.1 Bijzondere orthopedagogiek ..................................................................................................................... 63
4.6.2. Algemene orthopedagogiek ..................................................................................................................... 63
4.6.3. Theoretische orthopedagogiek ................................................................................................................ 64
4.6.4. Beroepsethiek ........................................................................................................................................... 64
4.7. De orthopedagogiek verruimt .......................................................................................................................... 64
4.7.1 Van het orthopedagogische naar het ortho(ped)agogische ...................................................................... 64
4.7.2. Van personen met een handicap naar personen in een handicapsituatie ............................................... 65
5. Grondleggers, wegbereiders en baanbrekers .................................................................................................... 65
5.1 De wegbereiders ................................................................................................................................................ 66
5.1.1 Wilhelmina Bladergroen ............................................................................................................................ 67
5.1.2. Verdieping Rispens ................................................................................................................................... 68
5.1.3 Stromingen in de orthopedagogiek ........................................................................................................... 69
6. De identiteit van de orthopedagogiek ............................................................................................................... 69
6.1 Een praktijkwetenschap .................................................................................................................................... 70
6.2 Een dialoog gestuurde wetenschap ................................................................................................................... 70
6.3 Een eclectische en integratieve wetenschap ..................................................................................................... 71
6.4. Een handelingswetenschap .............................................................................................................................. 72
6.5 Een reflectieve wetenschap ............................................................................................................................... 72
, 7. Orthopedagogiek in volle paradigmaverschuiving ........................................................................................... 72
7.1. Paradigma Quoi? .............................................................................................................................................. 72
7.2 De eerste paradigma’s ...................................................................................................................................... 73
7.3. Orthopedagogiek in tijden van paradigmaverschuiving .................................................................................. 74
Maak kennis met Noor & David.......................................................................................................................... 76
7.3.1 Tegenstrijdigheden en crisis binnen het (traditioneleparadigma) defectparadigma ................................ 79
7.3.2 Veranderingen in de samenleving, mens- en wereldbeeld ....................................................................... 81
7.4. Impact op zorg en orthopedagogische praktijk ................................................................................................ 81
Hoofdstuk 3: Orthopedagogische instrumenten ................................................................................................... 82
1. Inleiding .............................................................................................................................................................. 82
2. Instrumenten uit de vroege orthopedagogiek ................................................................................................... 82
2.1 Problematische opvoedingssituatie ................................................................................................................... 83
2.1.2 POS vandaag? ............................................................................................................................................ 85
2.2 De Dialogische grondvormen (Ter Horst) .......................................................................................................... 86
2.2.1 Naar de bron .............................................................................................................................................. 86
2.2.2. Dialogische grondvormen vandaag .......................................................................................................... 87
Ter Horst in een notendop ................................................................................................................................. 87
2.3 De orthopedagogische vraagstelling ................................................................................................................. 87
2.3.1 Naar de bron .............................................................................................................................................. 88
2.3.2 Orthopedagogische vraagstelling vandaag:............................................................................................... 90
2.4. Handelingsplanning (Kok) ................................................................................................................................ 90
2.4.1. Naar de bron ............................................................................................................................................. 90
2.4.2 Betekenis handelingsplan vandaag ........................................................................................................... 91
2.5 Gedragsproblemen ............................................................................................................................................ 92
2.5.1 Naar de bron .............................................................................................................................................. 92
2.5.2 Gedragsproblemen vandaag ..................................................................................................................... 95
2.6. Leerproblemen.................................................................................................................................................. 96
2.6.1 Naar de bron .............................................................................................................................................. 96
2.6.2. In de handeling krijgt taal betekenis (W. Bladergroen) ............................................................................ 96
2.6.3 Leerstoornissen ontstaan niet door, maar in het onderwijs. (J. Dumont) ................................................. 97
2.6.4 Leerproblemen/ leerstoornissen vandaag ................................................................................................ 98
2.7 Therapeutische gemeenschap – encounter ....................................................................................................... 99
2.7.1 Naar de bron .............................................................................................................................................. 99
2.7.2 Therapeutische gemeenschap vandaag .................................................................................................. 102
3. Instrumenten uit de actuele orthopedagogiek ................................................................................................ 102
3.1 Empowerment ................................................................................................................................................. 103
3.1.1 Toegelicht ................................................................................................................................................ 103
3.1.2 Doorgedacht ............................................................................................................................................ 107
3.2 Inclusie ............................................................................................................................................................. 108
3.2.1 Toegelicht ................................................................................................................................................ 108
3.3 Quality of life ................................................................................................................................................... 114
3.3.1 Toegelicht ................................................................................................................................................ 115
3.3.2 Doorgedacht ............................................................................................................................................ 119
Hoofdstuk 4: Orthopedagogie: beroep en werkterrein........................................................................................123
1. Inleiding ............................................................................................................................................................ 123
2. Het beroep ........................................................................................................................................................ 124
2.1. Het beroep in zijn context ............................................................................................................................... 124
2.1.1 Maatschappij en mensbeeld ................................................................................................................... 124
2.1.1.1 Leefgroepopvoeders ............................................................................................................................. 125
2.1.1.2 Onderwijsondersteuner ....................................................................................................................... 125
2.1.2.1 Onderzoeker van de werkelijkheid ....................................................................................................... 126
2.1.2.2 De diagnosticus van de interventie ...................................................................................................... 127
2.1.2.3 De praktijktheoreticus .......................................................................................................................... 127
2.1.2.4 De verbindende hulpverlener ............................................................................................................... 127
2.1.2.5 De persoon als instrument ................................................................................................................... 128
2.1.3 De orthopedagogische praktijk ............................................................................................................... 128
2.2 Het beroepsprofiel ........................................................................................................................................... 130
2.2.1 Het beroeps-specifieke ............................................................................................................................ 130
2.2.1.1 Expert van het dagelijkse leven ............................................................................................................ 130
2.2.1.2 Positief en krachtgericht ....................................................................................................................... 131
2.2.1.3 Relationeel dialoog-gestuurd ............................................................................................................... 131
2.2.1.4 Herstelgericht en verbindend ............................................................................................................... 131
2.2.1.5 Creatief en innovatief ........................................................................................................................... 132
2.2.1.6 Reflectief en ethisch ............................................................................................................................. 132
2.2.1.7 Integraal en generalistisch.................................................................................................................... 132
2.2.2 Verantwoordelijkheidsethiek .................................................................................................................. 132
2.2.2.1 Verantwoordelijkheid t.a.v. de zorg-of hulpvrager .............................................................................. 133
2.2.2.2 Verantwoordelijkheid t.a.v. zichzelf als hulpverlener .......................................................................... 133
2.2.2.3 verantwoordelijkheid t.a.v. een team en andere medewerkers .......................................................... 133
2.2.2.4 Verantwoordelijkheid t.a.v. het beleid ................................................................................................. 134
2.3 Te midden een spanningsveld van tegenstellingen ......................................................................................... 134
2.3.1 Hulpverlening als handicapsituatie ......................................................................................................... 135
2.3.2 Orthopedagogie als vrijetijdspraktijk ...................................................................................................... 136
2.3.3 Grootsheid of nietigheid .......................................................................................................................... 136
2.3.4 Graag zien en professionalisme, gaat dat samen? .................................................................................. 137
2.3.5 Weten of niet weten, dat is de vraag….................................................................................................... 137
2.3.6 De valkuil van de professionalisering ...................................................................................................... 138
2.3.7 Het dilemma van de orthopedagogische professional ............................................................................ 138
Hoofdstuk 5: Zorgen voor morgen .......................................................................................................................139
1. ‘Think global act local’, ‘Think local act global.’ .............................................................................................. 139
2. Het moreel gezag van het VN-verdrag ............................................................................................................ 140
2.1 Een eigen verdrag? .......................................................................................................................................... 140
3. Bouwen aan de inclusieve samenleving .......................................................................................................... 141
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willemijnhendrickx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
