Een volledige samenvatting van de rechtsstromingen die behandeld zijn inclusief vergelijkingen van stromingen die tegenover elkaar staan en welke rechtsfilosofen hieraan gekoppeld kunnen worden.
Rechtspositivisme vs Constructivisme
Hart vs Dworkin
Rechtspositivisme: grammaticale interpretatie, geldend recht staat in de klassieke
rechtsbronnen, recht en moraal zijn gescheiden (onrechtvaardig geschreven recht is ook
recht = rechtszekerheid), strikte machtenscheiding.
- Hart specifiek: gematigd extern perspectief (gematigd vanwege de sociale regels), in
hard cases wanneer recht geen uitkomst biedt gebruik maken van discretionaire
bevoegdheid (nieuw recht maken)
Constructivisme: recht is ‘’geldend recht’’ maar ook de achterliggende beginselen, geen
scheiding tussen recht en moraal maar wel tussen recht en politiek, recht is een
interpretatief fenomeen, teleologische interpretatie, rechters betrokken bij
rechtsontwikkeling, recht is afhankelijk van tijd en plaats.
- Dworkin specifiek: op zoek naar het ene juiste antwoord (via dimensional fit = best
passend bij het recht als geheel zoals het altijd is gegaan, en dimensional
justification = best het recht als geheel rechtvaardigt, dus vertolking van
achterliggende rechtsbeginselen)
Kritiek Dworkin op Hart: je bent niet intern genoeg, je kijkt nog steeds als een socioloog naar
wat het schriftelijke recht zou moeten zijn middels regels en niet naar achterliggende
beginselen.
WEEK 3
Rechtsrealisme en Critical Legal Studies (CLS)
Altman en Barak
CLS en rechtsrealisten: De wetten zijn gebaseerd op verschillende politieke ideologieën en
zal nooit een goed coherent geheel worden. En dus is het recht niet te scheiden van politiek
maar weerspiegeld dit alleen en dus is het recht fundamenteel onbepaald.
Rechter oordeelt op grond van eigen politieke voorkeur en is dus geen objectief recht.
Onbewust geven rechters de voorkeur aan beginselen waar zij achter staan. Een rechter zal
de zittende macht, de status quo, in stand houden. Dus:
- geen scheiding tussen recht en moraal en geen scheiding tussen recht en politiek.
- fundamentele onbepaaldheid van het recht (lappendeken)
- rechter zal altijd bewust of onbewust eigen politieke opvattingen meenemen
- politiek systeem anders inrichten in plaats van rechters vertellen hoe ze tot een
oordeel moeten komen
- in hard cases dus overlaten aan politiek
Verschil Barak Dworkin: Dworkin vindt dat er een juist antwoord te vinden door
interpretatieve rechtsvinding en Barak zegt dat er niet 1 juist antwoord is. Je moet gewoon
een belangenafweging doen die zo rationeel en objectief mogelijk is. Een rechter moet
hiervoor open minded zijn en rekening houden met alle perspectieven.
WEEK 4 en WEEK 5
, Liberalisme en Libertarisme vs Communitarisme
Liberalisme: voluntaristisch mensbeeld -> mens is een autonoom individu. Vrijheid als
grondslag en beperking van overheidsmacht, gemeenschap in dienst van het individu,
fundamentele rechten die beschermen tegen overheidsmacht, scheiding publieke en private
sfeer, ideaal van de neutrale staat t.o.v. visies op het goede leven.
- alomvattend/klassiek liberalisme (denk aan Mill en Okin): rol overheid in beginsel
beperkt tot bescherming van fundamentele vrijheidsrechten en politieke rechten
(negatieve vrijheid). De taak van de overheid is om ervoor te zorgen dat elk individu
een zo autonoom mogelijk leven kan leiden. Autonomie is een leidend beginsel in
smalle en brede moraal. Hieraan gekoppeld is een metafysisch mensbeeld, mens is
van nature vrij + kritiek op alles wat heteronoom is.
- politiek liberalisme (denk aan Nussbaum): In publieke sfeer geldt de norm van
wederzijds respect voor elkaar als vrije en gelijke burgers. Ieder bepaalt voor zichzelf
in onze type samenleving hoe hij of zij wil leven en dat is redelijk. Een religieuze
opvatting van het goede leven is even redelijk als een niet-religieuze. Elke individuele
conceptie van het goede leven is dan ook redelijk, wel binnen bepaalde grenzen:
Keuze voor levenswijze vrijwillig is; Men de mogelijkheid heeft van exit; Men basale
rechten ten aanzien van leven en lichaam respecteert
- sociaal-economisch/gematigd liberalisme: gaat om oog voor anderen (vooral
zwakkeren) in de samenleving.
Libertarisme: Gaat om minimale overheid, die alleen het hoogstnoodzakelijke beschermt,
veel meer hoeft de staat niet te doen. Minimale overheid beschermt privé-eigendom en
lichamelijke integriteit. De vrije markt regelt vrijwel alles.
Communitarisme: narratief mensbeeld -> De mens is een gemeenschapswezen. Kritiek op
individualisering (je verliest gemeenschappelijke normen uit het oog), rendementsdenken (je
ziet alles om je heen als middel voor je eigen doelen), globalisering (eigen cultuur komt in
verdrukking).
- Sandel: gift-ethiek, accepterende en transformerende liefde moeten in verhouding
met elkaar staan, biomedische technieken alleen inzetten voor genezen en niet
verbeteren. In geval van eugenetica kun je als staat zijnde niet neutraal zijn. Zelfs als
je alles overlaat aan de burgers neem je al een ethische keuze in, namelijk dat het
toegestaan zou moeten zijn.
- Kritiek Sandel op Liberalisme: liberalisten zijn neutraal in hun beslissingen en kijken
naar algemeen belang en dit gaat tegen gemeenschap kern is en is niet altijd
rechtvaardig.
- Kritiek Sandel op utilitarisme: het grootste geluk voor de grootste groep mensen
najagen gaat tegen gemeenschap principe in, omdat dit niet goed uitpakt voor
minderheden.
Kritiek Communitarisme op Liberalisme:
- nadruk op individualisme leidt tot egoïsme en tot een verbrokkelde samenleving
- liberalisme leidt tot een verlies aan zin
- het streven naar een neutrale staat is veelal niet haalbaar noch wenselijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper uroojkash1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
