Leesvragen Hoofdzaken van het bestuursrecht – Prof mr. Drs. F.C.M.A. Michiels
Week 40 - Michiels hoofdstuk 1 & 2
1. Algemene wet bestuursrecht = de centrale wet van het bestuursrecht
waarin een heleboel regels zijn opgenomen die gaan over het
bestuursrecht.
a. Maak voor jezelf een globale inventarisatie van de hoofdstukken van
de Algemene wet bestuursrecht. Geef per hoofdstuk of afdeling aan
wat de wetgever beoogd heeft te regelen met de verschillende
onderdelen van de Awb.
Algemeen hoofdstuk 3 gaat over alle typen besluiten die genomen kunnen worden
Bij bijzonder hoofdstuk 4 gaat het over bepaalde typen besluiten die genomen
worden bij bijvoorbeeld subsidiebeschikking of beleidsregels.
Hoofdstuk 6, 7, 8 verhouden zich tot elkaar door, hoofdstuk 6 zijn algemene
bepalingen die gelden voor zowel bezwaar als beroep, hoofdstuk 7 bezwaar en
hoofdstuk 8 verdere uitwerkingen van beroep. Een klacht heeft een heel andere
juridische status (bijv. uitspraak van Ombudsman die je heeft geholpen is een
uitspraak en niet juridisch bindend).
b. Wat is de zogenaamde gelaagde structuur van de Awb?
De gelaagdheid in de structuur is dat het van algemeen naar bijzonder gaat. Dat
geldt eerst voor hoofdstukken, en dat geldt ook weer over wat er in het bijzondere
deel geregeld is. Het bouwt op elkaar voort, het begint breed en later worden er
specifieke bepalingen aan toegevoegd maar dat is extra, dus het is gelaagd
opgebouwd. Dat betekent dat je op meerdere plekken moet kijken.
2. Wetsartikelen
a. Zoek het wetsartikel dat het begrip belanghebbende definieert en
noteer dat op de juiste manier.
In hoofdstuk 1 bij definities: artikel 1:2 lid 1 Awb.
b. Welk artikel van de Wet Openbaarheid van Bestuur geeft aan wie een
verzoek om informatie kan indienen?
Artikel 3 lid 1 WOB (verderop in het boekje)
c.Wie is het hoofd van een gemeente? Geef de bijbehorende bepaling.
Art. 125 lid 1 Grondwet
d. Van welk artikel uit de Grondwet is de Gemeentewet de zogenaamde
uitwerking?
Art. 132 Grondwet
1
, 3. Besluit in de zin van de Awb
a. Zoek in de Awb de definitie van het begrip ‘besluit’ op. In welk artikel
staat dat?
Art 1:3 lid 1 Awb. Onder besluit wordt verstaan een: een schriftelijke beslissing van
en bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling.
b. Waarom is dit een belangrijk begrip in de Awb?
Dit is echt een sleutelbegrip in de Awb omdat, de meeste bepalingen (kijk naar
hoofdstuk 3,4,5), alles wat te maken heeft met beroep en bezwaar gaat alleen maar
om besluiten, je kunt alleen maar tegen besluiten bezwaar indienen. Als iets niet
een besluit is, is meteen het grootste deel van de Awb niet van toepassing. Daarom
is het zo’n belangrijk begrip.
c. Uit welke elementen bestaat de definitie van ‘besluit’ in de Awb? Leg voor
elk van de elementen uit wat ermee wordt bedoeld.
1.Schriftelijke: als het weergegeven is doormiddel van schrifttekens (een email is
ook schriftelijk).
2.(Beslissing); als iets een rechtshandeling is, dan is het automatisch ook een
beslissing. Je hebt er dus uiteindelijk vier, de andere vier.
3.Van een bestuursorgaan: dit is te vinden in art. 1:1 lid 1 Awb. Een orgaan (bijv.
gemeenteraad, college van B&W) van een rechtspersoon (handelt zelfstandig in
het rechtsverkeer, verenigingen etc.) die krachtens publiekrecht is ingesteld
(bijvoorbeeld de gemeente, ZBO’s, waterschap), of een ander persoon of college,
met enig openbaar gezag bekleed (private partijen die niet met publiekrecht zijn
ingesteld, bijvoorbeeld een bv alleen wanneer hij bestuursorgaan is bijvoorbeeld
een garagehouder die en APK afgeeft.
4.Publiekrechtelijk: iets is een publiekrechtelijke rechtshandeling is, wanneer het op
basis van een bestuursrechtelijke wet of een andere regeling tot stand komt. Dus
bijvoorbeeld als de gemeente op basis van de omgevingswet een vergunning
verleent, dat is publiekrechtelijk.
5.Rechtshandeling: is een handeling die erop gericht is iets in het recht te
veranderen, rechten en plichten te veranderen. Een voorbeeld van een privaat
rechterlijke rechtshandeling is dat je een kamer huurt, wat je hebt ondertekend in
het contract, je hebt de plicht om de kamer te betalen en het recht om de kamer
te huren. Een feitelijke handeling is een handeling die wel juridische
consequenties kan hebben, maar die geen rechten en plichten veranderd.
Er moet aan al van deze elementen voldaan worden wil er sprake zijn van een
besluit.
In Utrecht wordt op Koningsdag in het centrum altijd een vrijmarkt
gehouden. De burgemeester van de Gemeente Utrecht stelt, op basis van
een bevoegdheid die hij in het artikel 5:13a APV Utrecht heeft, een
2
,regeling vast waarin wordt bepaald in welke straten de vrijmarkt wordt
gehouden. Bovendien bepaalt de regeling dat in de omgeving van de
vrijmarkt niet mag worden geparkeerd en dat kraampjes pas mogen
worden opengesteld op Koningsdag vanaf acht uur ’s ochtends.
d. Is de regeling van het College van B&W een besluit in de zin van de
Awb?
Is het schriftelijk: ja. Is het van een bestuursorgaan: ja, want B&W is een
bestuursorgaan, want orgaan van de gemeente en de gemeente is een
rechtspersoon volgens het publiekrecht. Is het een publiekrechtelijke handeling die
wordt uitgevoerd: ja, want het is volgens de APV Utrecht die tot stand is gekomen
volgens de gemeentewet en dat is publiekrecht. Is het een rechtshandeling: ja, het
veranderd de rechten en plichten. Iets wat voorheen niet verboden was, wordt nu
wel verboden. Het is dus een besluit in de zin van de Awb.
Om inwoners van Utrecht te informeren over de regeling laat de
Burgemeester een flyer drukken die voorafgaand aan Koningsdag huis aan
huis wordt verspreid. In de flyer wordt uitgelegd wat de regeling inhoudt.
e. Is de flyer een besluit in de zin van de Awb?
Schriftelijk: ja. Afkomstig van een bestuursorgaan: ja van de burgemeester. Is het
een rechtshandeling: nee, want het is informerend en de rechten en plichten worden
niet veranderd, mensen worden geïnformeerd over de rechten en plichten die er al
zijn. De flyer is dus geen besluit.
In de regeling is de mogelijkheid opgenomen een ontheffing van het
parkeerverbod te verlenen aan bewoners met een
gehandicaptenparkeerkaart. De ontheffing kan worden aangevraagd bij de
Burgemeester.
Omdat hij voor een ontheffing in aanmerking wil komen, belt dhr. De Vries
met de Dienst Parkeren om te informeren naar de mogelijkheden. Na diens
gegevens te hebben gecontroleerd op de computer, vertelt mw. Pieterse,
ambtenaar van de Dienst Parkeren, door de telefoon dat dhr. De Vries aan
alle voorwaarden voldoet en voor een ontheffing in aanmerking komt.
f. Is de mededeling van mw. Pieterse een besluit in de zin van de Awb?
Het is niet schriftelijk, want het is mondeling meegedeeld, dus het is daarom al geen
besluit. Daarnaast is de ambtenaar die het mededeelt geen bestuursorgaan van de
gemeente. Er zijn namelijk drie bestuursorganen in de gemeente: de gemeenteraad,
college van B&W of de Burgemeester alleen.
De heer de Vries dient een aanvraag in voor de ontheffing. Een week later
krijgt dhr. De Vries een brief namens de Burgemeester thuisgestuurd met
de ontheffing.
g. Is deze brief een besluit in de zin van de Awb?
3
, Schriftelijk: ja. Bestuursorgaan: ja. Rechtshandeling: ja, de ontheffing veranderd
meneer de Vries rechten en plichten, eerst mocht hij niet parkeren op basis van de
regeling, maar door de ontheffing mag hij wel parkeren. Publiekrechtelijk: het is
gebaseerd op regeling van de APV, in die regeling moet staan dat er ontheffingen
mogelijk zijn, de APV is gebaseerd op de gemeentewet, dus publiekrecht.
h. Verandert je antwoord als de ontheffing per e-mail wordt
toegestuurd?
Er verandert niets. Alles blijft hetzelfde (email geldt ook als schriftelijk).
Legaliteitsbeginsel: Het bestuur heeft voor vele handelingen een
grondslag nodig in een democratisch tot stand gekomen wet. Voorts dient
het bestuur waar het handelingen verricht dit conform de wet te doen.
Specialiteitsbeginsel: houdt in dat het bestuur bij de uitvoering van een
bepaalde wettelijke regeling slechts die belangen mag behartigen ter
bescherming waarvan de betrokken regeling in het leven is geroepen.
Week 41 - Michiels paragraaf 3.3 en 3.4 + hoofdstuk 4
1. Monsters in de binnenstad
Smaakvoller Brood Receptuur b.v. (SBR), een producent die de broodmarkt in
Nederland wil veroveren, vindt dat er geen betere reclame is voor hun producten
dan het aanbieden van proefmonsters. De directie beslist op zaterdag 7 november
2015 in de binnenstad van Utrecht met tien medewerkers deze proefmonsters te
gaan aanbieden aan het winkelend publiek. Met die reden dient SBR dan ook per
brief op 5 maart 2015 een verzoek tot ontheffing in de zin van artikel 2:7 lid 4 APV
Utrecht in bij het college van B&W van de gemeente Utrecht.
SBR hoort, na een ontvangstbevestiging te hebben ontvangen op 10 maart 2015,
vervolgens niets van het college. Na tien weken belt het hoofd van de afdeling
marketing van SBR met de gemeente om te informeren. Daar hoort zij dat dhr.
Fransen, die de aanvragen voor dit soort ontheffingen namens het college afhandelt,
net terug is van ziekteverlof en dat SBR binnen een week uitsluitsel kan verwachten.
Op 25 mei 2015 ontvangt SBR van dhr. Fransen een afwijzing van het verzoek tot
ontheffing. Als onderbouwing staat in de brief dat in overeenstemming met de
beleidsregel van het college voor een zaterdag nooit een dergelijke ontheffing
verleent omdat er dan te veel winkelend publiek op de been is en het uitdelen van
monsters daarmee de veiligheid in gevaar brengt.
Leg voor elk van onderstaande zaken uit of het een besluit in de zin van de
Awb betreft.
A. De ontvangstbevestiging van 10 maart 2015
Het is geen besluit, omdat een ontvangstbevestiging informerend is en daardoor
geen rechtshandeling betreft. Het veranderd niets in iemands rechten en/of plichten.
B. De brief van 25 mei 2015 van dhr. Fransen
4
