Probleem 17
Leerdoel 1: Hoe werkt opvoedingsondersteuning bij allochtonen vs. autochtonen?
Leerdoel 2: Sluit opvoedingsondersteuning aan bij allochtonen? Wat kan beter en moet dat?
SCP (2010) Naar Hollands gebruik? (15-19, 21-38)
1 - Diversiteit in het jeugdbeleid
Migrantenjeugd in Nederland: in 2010 ruim 800.000 jeugdigen van niet-Westerse herkomst
(16% bevolking 0-24 jaar). De grootste groepen zijn Marokkanen (170.000) en Turken
(165.000). De meeste onder de 25 zijn in Nederland geboren en onderdeel van de tweede
generatie. Turkse-, Marokkaanse-, Surinaamse-Nederlandse: 90%. Voor Antilianen 70%.
Kinderen, jongeren nemen toe, dit blijft zo tot 2015. De Marokkanen groeien nog wat langer
door voordat het afneemt. Vooral het aantal Turken en Surinamers neemt af. Daarnaast zijn er
nog zo’n 280.000 overige niet-westerse migranten, deze zullen toenemen tot 330.000:
heterogeen grootste zijn Irakese, Afghaanse, Chinese afkomst. De derde generatie groeit,
maar is nog bescheiden (55.000).
Niet-Westerse jongeren krijgen beleidsmatig veel aandacht: achterstand onderwijs, hoge
jeugdwerkloosheid, hoge criminaliteitscijfers (vooral Marokkanen, Antillianen). Programma ‘alle
kansen voor alle kinderen’: iedereen moet ontwikkelingskansen krijgen, ongeacht afkomst of handicap.
6 voorwaarden: gezond opgroeien, veilig opgroeien, steentje bijdragen maatschappij, talenten
ontwikkelen, goed voorbereid zijn toekomst, plezier hebben. Culturele diversiteit veel aandacht:
migrantkinderen en ouders moeten evengoed bereikt worden door voorzieningen; problemen moeten
vroegtijdig gesignaleerd en aangepakt worden; aanpakken en interventies zijn effectief.
Monitor Diversiteit in het Jeugdbeleid: onderzoeken doel beleidsprogramma bereik
voorzieningen. 2 sporen: 1. Cijfermatig overzicht leefsituatie, voorzieningengebruik diverse
herkomstgroepen. 2. Verklaringen verschillen herkomstgroepen, mogelijk ongewenste
situatie. De 6 thema’s zijn samengevoegd in 4 thema’s:
- Opgroeien in het gezin (veilig opgroeien).
- Talenten ontwikkelen en de overgang naar werk (steentje bijdrage maatschappij, talent
ontwikkelen, goed voorbereid zijn toekomst).
- Fysieke en mentale gezondheid (gezond opgroeien).
- Vriendschappen, vrijetijdsbesteding, relaties en seksualiteit (plezier hebben).
De nulmeting bevat alle 4 terreinen, de verdiepende meting kijkt naar één type voorziening (belang,
voorkomen verschillen, beschikbare info). Er wordt gekeken naar de volgende voorzieningen:
- Formele opvoedingsondersteuning.
- Speciale onderwijsvoorzieningen.
- De huisarts.
- Voorzieningen op het gebied van seksuele gezondheid.
,Opzet en werkwijze
Oorzaken van verschillen:
Doelgroep:
- Formele opvoedingsondersteuning: ouders met opvoedvragen of -problemen.
- Speciale onderwijsvoorzieningen: leerlingen die niet kunnen meekomen in regulier onderwijs.
- De huisarts: gezondheidsproblemen.
- Voorzieningen op het gebied van seksuele gezondheid.
Als er verschillen zijn in bijvoorbeeld het voorkomen van opvoedproblemen, dan zijn die terug
te zien in opvoedingsondersteuning. Dit is gerelateerd aan de achtergrondkenmerken (armoede).
Niet iedereen voor wie de voorziening bedoeld is maakt er gebruik van, drietal factoren:
1. Achtergrondkenmerken: direct gebonden aan voorziening, indirect aan (on)toegankelijkheid.
2. Houding ten aanzien van voorziening: opleidingsniveau > kennis, houding; vertrouwen;
3. (On)toegankelijkheid: men moet in staat zijn er gebruik van te maken, passend aanbod
(belemmeringen communicatie, taal; bestaan voorzieningen; betaalbaar; cultuursensitief).
Onderzoeksgroep: autochtone, Turkse, Marokkaanse, Surinaamse, Antilliaanse Nederlanders.
Voor elk onderwerp is een literatuurstudie uitgevoerd.
2 - Formele opvoedingsondersteuning
Een opvoedkundig steuntje in de rug: de meerderheid denkt de opvoeding goed aan te kunnen.
Soms zijn er echter vragen en zorgen. Men kan dan een beroep doen op informele steun of formele
steun (leerkrachte, huisartsen, consultatiebureau). Met het Centra voor Jeugd en Gezin is alles
gebundeld: migrantouders worden minder bereikt, terwijl ze meer opvoedproblemen hebben.
Nulmeting: ¼ heeft afgelopen jaar hulp of
advies gezocht. Dit is gelijk voor
allochtonen en autochtonen. Surinamers en
Antillianen zoeken gemiddeld vaker hulp
en Marokkanen en Turken minder vaak.
, Steekproef: 1857 ouders, 84% autochtoon en 8% Westerse en niet-Westerse migranten. Alle
migranten spreken Nederlands.
Gebruik van opvoedingsondersteuning: doel optimaliseren van de positieve ontwikkeling
van kinderen. Soort instellingen:
- Eerste lijn: leerkracht, oppas, leidster peuterspeelzaal, kinderopvang/buitenschoolse
opvang, schoolmaatschappelijk werk, huisarts, consultatiebureau, schoolarts,
opvoedwinkel, maatschappelijk werker.
- Tweede lijn: medisch specialist, psycholoog/pedagoog.
Gebruik door autochtoon Nederlandse en migrantenouders: niet-westerse migrantouders
worden minder bereikt dan autochtonen. Vooral bij slechte taalbeheersing, laagopgeleid zijn.
Vooral Turken en Marokkanen minder bereikt en gebruik. Ouders met een Caribische
achtergrond lijken op de autochtonen.
1/5 afgelopen jaar advies/hulp gezocht. Dit doen westerse migranten meer dan gemiddeld. Het niet-
westerse aandeel is gelijk aan het percentage autochtonen. Het aandeel van niet-westerse migranten
had waarschijnlijk lager geweest als de niet-Nederlandssprekende waren mee gerekend.
Waar zoeken ouders hulp of advies? 71% eerstelijnszorg, vaak leerkrachten, leiders
kinderopvang. 46% gaat naar tweedelijnsvoorzieningen: Bureau Jeugdzorg, medische
specialisten, psychologen en pedagogen. Niet-westerse migrantouders gaan naar andere
plekken: meer tweedelijnsvoorzieningen. Westerse migranten tussenpositie.
Verhouding tussen het gebruik van
opvoedingsondersteuning en opvoed-
en opgroeiproblemen
Mogelijke factoren die van invloed
kunnen zijn: opvoedbeleving ouders,
psychosociale problemen, diverse
achtergrondkenmerken.
Als er met die factoren rekening wordt
gehouden zoeken Turken en Marokkanen
