In deze samenvatting wordt alles heel kort samengevat. Waardoor je makkelijk kan leren voor jouw tentamen! Alleen de kern van het vak wordt besproken, zowel de stof uit de hoorcolleges, werkgroepen en de literatuur!
Samenvatting – Tentamen
Preventie & Straffen
Week 1 – Rechtvaardiging & Doelen van straf
Straf =
• 1) Leed (iets onaangenaams voor de ontvanger)
• 2) Overtreding rechtsregel
• 3) Opzettelijk als straf bedoeld
• 4) Door mensen opgelegd die het formele recht hebben dat te doen
Straf = Problematisch
• Straf = Bedoelde leedtoevoeging
o Direct of indirect
▪ → Daarom een fundamentele en coherente morele rechtvaardiging nodig
• Dreiging van straf
o → Rechtvaardiging vereist
▪ Dreiging van straf = Bijzonder manier van leedtoevoeging
H.L.A. Hart – 2 vragen
• 1) Algemene rechtvaardiging (= General justification)
o Waarom straf en niet iets anders?
• 2) Uitvoering van de straf (= Rules of allocation)
o Wie krijgt straf? Wat voor en hoeveel?
Retributivisme
• = Vergeldingstheorie / Absolute theorie / Just Desert / Deontologische theorie
o Straf
▪ = Verdiend leed
• (Deontologisch) → Intrinsiek goed
▪ = Retrospectief
• Vergelding op basis van
o Ernst van het delict
o Verwijtbaarheid van de dader
o Kern
▪ Gelijkheid van straffen
▪ Proportionaliteit
• 2 varianten – Retributivisme
o 1) Negatief retributivisme Straf MAG
▪ Straf moet niet, maar bij straffen dan…
• Alleen schuldigen
• Proportioneel
▪ Géén algemene rechtvaardiging
• Alleen limiterende werking (= negatief retributivisme)
o → Proportionele vergelding
, o 2) Positief retributivisme Straf MOET
▪ Categorisch imperatief – Kant
• Straf heeft een intrinsieke morele waarde
o → Straf moet
▪ Het is een plicht voor de samenleving om mensen
aan te spreken op hun moraliteit
• Blijvende invloed – Kant
o 1) Mens = Rationeel, moreel wezen → Moreel begrip
o 2) Mens mag nooit als middel worden gebruikt voor
toekomstig (collectief) doel
▪ Géén algemene rechtvaardiging
• Géén reden waarom nou per se straffen
• Algemene rechtvaardiging – Retributivisme
o 1) Intuïtionisme
▪ Mensen hebben de intuïtie om te straffen bij regelovertreding, daarom is
straffen goed
• → Wat is het verschil met wraak?
• → Wat is de bron van het gevoel?
o 2) Verstoorde balans herstellen
▪ Morele balans herstellen door met straf deze breuk te annuleren
• → Waarom moet dit met straf/leedtoevoeging?
• Just Desert – Von Hirsch
o Waarom straf i.p.v. de balans herstellen met iets anders zonder het morele stigma?
▪ Nieuw retributivisme
• 1) Waarom straf (leedtoevoeging)? – 1e vraag H.L.A. Hart
o Straf = Verdiende loon
▪ 1) Afkeurende boodschap = Retributivisme
• Straf is afkeuring aan rationele wezens
o → Moral agents
▪ 2) + Leedtoevoeging = Utilitarisme
• Afkeurende boodschap komt alleen aan met
leedtoevoeging
o → Gevolg = Generale preventie
• 2) Hoeveel straf?
o Proportionaliteit
▪ → Garantie dat de rechten van de gestrafte niet
worden geofferd voor het collectieve welzijn
• Ernst van het delict
• Verwijtbaarheid van dader
o Géén proportionaliteit?
▪ → Afkeurende boodschap komt niet goed aan
, • Proportionaliteit
o 1) Ordinale proportionaliteit
▪ Gelijkwaardigheid
• Soortgelijke misdrijven = Soortgelijke straffen
▪ Rangorde
• Misdaad A erger dan misdaad B → Straf A > Straf B
▪ Onderlinge verhoudingen
• Misdaad A veel erger dan B + B iets erger dan C
o → Straf A stuk hoger dan B en B iets hoger dan C
o 2) Cardinale proportionaliteit
▪ = Ordinale proportionaliteit + …
• Numerieke verankering schaaluiteinden
• Exact vaststellen van punten op de schaal
• Hoeveel verschil verdient misdrijf X en hoeveel meer dan Y?
▪ Voorbeeld – Wetboek van Strafrecht
• Retributivisme & Hard straffen
o Vergelding is niet gelijk aan hard straffen
▪ 1) Proportionaliteit
• Ernst van het delict + Verwijtbaarheid van de dader
▪ 2) Drowning out
• Te zware straffen niet de juiste morele boodschap
Utilitarisme
• = Nutstheorie / Relatieve theorie / Instrumentalisme / Consequentionalisme / Teleologisch
o Economische blik op straffen
▪ → Vergroten van maatschappelijk welzijn (nut)
• Baten straf > Kosten straf
o 2) Hoeveel straffen?
▪ Niet meer dan nodig om nut te bereiken → Nutsmaximalisatie
• Utilitaristische variant – Proportionaliteit
o Baten samenleving > Kosten van straffen
▪ Doen! → Preventie & Reductie > Strafleed
• Achilleshiel – Utilitarisme
o Extreem zwaar straffen
o Onschuldigen opofferen voor generale preventie
o Onzekerheid van effect/nut
o → Oplossing = Verenigingstheorie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AC98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
