Dit document bevat alle aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak Mapping 1.0 in het Nederlands. Tevens worden de artikelen die je ter voorbereiding moet lezen, kort samengevat. Alle informatie wordt zo duidelijk en puntgewijs mogelijk weergegeven en ook zijn er veel plaatjes ter verduidelijk...
Hoorcollege 1 – 31 januari 2023 – Introductie + Geschiedenis van Cartografie
– Henk van Houtum, Linda Carton, Kevin Raaphorst
Tweedimensionale kaart zorgt al voor missende informatie. Ideale model maken is niet mogelijk,
want je wil een bol in een platte kaart weergeven.
Map komt van Mappa “doek, kleed”(waarop kaarten werden getekend), het werkwoord “to map”
werd voor het eerst in de 16 eeuw gebruikt; iets onder de aandacht brengen, in kaart brengen.
Cartografie: Carte (Grieks: stuk papier) + grafie (Grieks: schrijven)
Tijdsoverzicht cartografie
Vroegste kaarten waren figuratief, ceremonieel, artistiek
1e eeuw: Grieken ontwikkelen concept van geometrie
13e eeuw: ‘church maps’
14e eeuw: Renaissance: meer wereldkennis en reizen
15e-16e eeuw: ‘ontdekkings’ reizen
17e eeuw: Verlichting: ‘Westerse wetenschap’
19e eeuw: Natiestaten: thematische kaarten, niet neutraal
1950+: cartografisch modelleren en PC technologie
1990+ : Critical/radical cartography
Eerst alles op papier, inmiddels vrijwel alles technologie. Te technisch? Weinig creativiteit.
Cartografie belangrijk in politiek spel. Welk volk was waar eerst? Wat waren vroegere landsgrenzen?
Niet alles is vanzelfsprekend.
Enkele voorbeelden:
Peutinger kaart: kopie Romeinse reiskaart (4e eeuw)
Al-Idrisi’s map (1456) zuiden boven
Tripartite T-O wereldkaart (15e eeuw)
Mappa Mundi, Fra Mauro (1459)
Anagodisme = terugdenken in de tijd alsof vroeger dingen hetzelfde waren (zoals NL bestond al)
Vroeger veel kaarten op de kop met het Midden-Oosten centraal. Europa klein, aan rand van de
kaart.
1492: Martin Behaim’s Globe eerste wereldbol, grote doorbraak
voeding kolonialisme: we kunnen de wereld in handen krijgen!
Cartograaf Gerardus Mercator (Gerard de Kremer):
1569: mercatorprojectie (enorme vertekening)
1595: introductie Atlas (draagt het heelal als straf, nu gezien als ‘hij draagt de wereld’) oftewel
kosmografische overwegingen over de schepping van de wereld en vorm van het geschapene.
Zee-navigatiekaart voeding kolonialisme.
1570: cartograaf Abraham Ortelius: eerste atlas, Theatrum Orbis Terrarum (theater van de wereld)
met 53 kaarten
Ca. 1590: Fool’s cap map: kritische cartografie t.o.v. globalisering, kolonialisme
1594: Pieter Platevoet: kaart met kolonialisme erin terug
1539: Olaus Magnus: zeekaart met zeemonsters
1866: kaart Britse Rijk met alle koloniën
Gall-Peters projectie: oppervlakte klopt veel meer, afstanden kloppen minder.
Idee van navigatie is heel oud.
Wat doet een kaartmaker?
Richten van de aandacht op de ruimte: het verhaal
Verzamelen en selecteren van data voor het modelleren en visualiseren van het ‘verhaal’
Classificatie, simplificatie, overdrijving, symbolisering, manipulatie en generalisatie van de
data voor de kaart
Ontwerpen en construeren van de kaart: projectie
Lezen en interpreteren van de kaart, het grafisch vertellen van het verhaal
Kaart verhaalt / communiceert:
Locatie, oriëntatie, distantie (waar en waarheen: GPS)
Attributie (wat en soms wie)
Schaal (hoeveel)
Soms: tijd (wanneer)
, Symboliek (hoe belangrijk)
Relatie (met wat verbonden/verschillend)
Maar niet: waarom.
Plus: Er is een vertellersafhankelijkheid.
Cartographic cleansing: leegmaken van kaarten voor hoger politiek doel (bijv. sloppenwijken in Rio de
Janeiro tijdens het WK weghalen op Google Maps)
Kaarten zijn nooit neutraal. Ze zijn verhalend en bevatten leugens.
Hoorcollege 2 – 7 februari 2023 – Introductie in GIS: Wat is het en hoe werkt
het: coördinatenstelsels, vector- en rasterdata, ruimtelijke analyse met GIS -
Linda Carton
Basis elementen ‘GIS’ methode karteren, intro grafisch je verhaal vertellen
Methoden: een kaart maken door ‘mappable data’ te analyseren en te verwerken. Ingedeeld in 8
stappen (John Krygier en Denis Wood)
1. Fenomenen en data
2. Datalagen
3. Data verkijgen
4. Dataorganisatie
5. Data kwantificeren
6. Data transformeren
7. Data accuraatheid
8. Digitale data en GIS
Je moet ook kijken naar gradiënten en dynamiek in tijd.
1. Schaal en abstractieniveau: map generalization
Waarop letten bij het maken van kaarten
(ver)schalen en generalisatie
Verschillende abstractieniveaus
Welke aspecten worden dominanter door
uitvergroting en welke aspecten worden
gemarginaliseerd/weggelaten?
2. Kaarttypen:
Thematische kaarten:
Choropleetkaart: verdeling in vlakken, gaat uit van
grenzen, relatieve kaart.
- Relatieve percentages in een choropleetkaart
- Zeggen niets over absolute aantallen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rebeccavis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
