De samenvattingen zijn van sprekend verleden. De jagers en boeren tot en met de 'ismen'
Ofwel:
hoofdstuk 1. Jagers en Boeren
hoofdstuk 2. Romeinen en Grieken
hoofdstuk 3. de middeleeuwen
hoofdstuk 4. veranderingen in de nieuwe tijd
hoofdstuk 5. industrialisatie van het westen
hoofdstuk 6. de...
Hoofdstuk 3 geschiedenis: de middeleeuwen
Kenmerkende aspecten
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-
urbane samenleving.
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
15. Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht
het primaat behoorde te hebben.
17. Het begin van staatsvorming en centralisatie.
Paragraaf 9: Herleving van handel, ambachten en steden vanaf de 11e eeuw.
De handel herleeft
Rond 1000 groeit de bevolking door een toename van voedsel. Woeste gronden werden ontgonnen
en er was een verbeterde landbouwtechniek. Ook werd het drieslagstelsel toegepast.
- De kooplieden in elke stad gingen samenwerken in gilden.
- De kooplieden en stedelingen kregen soms steun van de landsheer en hoge edelen. Zij
beschermden kooplieden tegen rovers en piraten, zorgden voor verbetering van wegen en
bruggen en hielpen een einde te maken aan de tol en belastingen die de lagere adel aan de
kooplieden inlegde. Ook steunde ze de invoering van een muntstelsel voor hun geheel
graafschap, hertog of rijk.
Europese handel herleefde het eerst in Italië omdat het gunstig tussen het Midden-Oosten en de
rest van Europa lag. Kruisvaarders namen producten mee voor de handelaren.
De Hanze gaat de handel in Noord-Europa beheersen
Kooplieden uit de Hanze, een verbond van kooplieden en later Noord-Europese steden, hielpen
elkaar bij de onderlinge handel en de handel met andere gebieden. Later werd de invloed van deze
Hanze zo groot dat ze de macht in steden in handen kregen. Er werden afspraken gemaakt om
dezelfde maten, munten en gewichten te gebruiken en risico’s werden verspreid. Hanze werd in de
13e – 14e eeuw oppermachtig.
Oude steden herleven, nieuwe ontstaan
- Om handel te drijven zijn steden nodig: de stad is de beste verzamelplaats voor mensen die
goederen en producten willen kopen en verkopen.
- Steden groeiden doordat de werkgelegenheid toenam.
- Horigen die een jaar en een dag in een stad hadden geleefd konden niet meer door zijn heer
worden opgeëist.
, - Ambachten herleefden doordat stedelingen niet alles meer zelf konden vervaardigen. Er
ontstond weer een agrarisch-urbane samenleving.
- In de grote steden groeide het aantal arbeiders sterk toen handelaars ertoe overgingen
producten op grote schaal te laten maken. Soms gebeurde dit bij de knechten thuis, maar
soms werkte de arbeiders ook gezamenlijk in een bedrijf.
- De kooplieden in grote steden hadden contacten met kooplieden uit andere steden in heel
Europa.
Paragraaf 10: Zelfstandigheid van de steden neemt toe
Stedelingen krijgen stadsrechten
- In het begin hadden ook stedelingen verplichtingen tegenover grootgrondbezitter (edelman,
bisschop)
- Herendiensten niet te combineren met het handel drijven
Vraag naar een nieuw systeem waar de stad en de stedeling los gemaakt werd van het feodale
systeem en aparte rechten en stadsrechten kreeg. In ruil voor stadrechten eisten de
grootgrondbezitters erkenning als landsheer en het betalen van belastingen. Zij konden dan rekenen
op militaire hulp en financiële steun van de steden.
Stadsrechten
- Geen verplichtingen meer tegenover de grootgrondbezitter.
- Zelf bestuur en rechtspraak mogen regelen.
- Zelf mogen bepalen wie stadsburger is en wie niet.
Gilden
Vereniging van mensen met hetzelfde beroep, die samen hun belangen vertegenwoordigen
11de en 12de eeuw wisten kooplieden de hindernissen voor de handel te overwinnen:
Samenwerking in een gilden. Gilden dienen belangen van eenzelfde beroepsgroep. Ze konden
bescherming bieden op reis en kregen steun van vorsten. Zij zagen het belang van steden in (geld
verdienen), gingen bescherming bieden en gingen wegen en bruggen verbeteren
Kooplieden, ambachtslieden verenigen zich. In reglementen staat waar zij zich aan moeten houden:
gildebrief
- Economisch doel: Beperken concurrentie, prijsafspraken, werktijden vastleggen, aantal
leerlingen
- Sociaal doel zorgen voor zieken en bejaarden, zorgen voor weduwen en wezen
- Godsdienstig doel: Altaar voor beschermheilige beroep
- Militaire functie: Verdedigen van de stad
Verschillen tussen stads-en plattelandscultuur
- Het platteland produceerde voedsel en grondstoffen en de stad produceerde
nijverheidsproducten.
- Beide betaalden belastingen.
- Eerst vooral horigen van het platteland in de steden. Later werd de stad een grote bron voor
kennis en kunde. Langzaam kwam het platteland in een achterstand.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liekejanssen3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
