Algemene uitleg over vaatlijden, een aantal van de kopjes bevatten de volgende onderwerpen ( er is dus nog meer):
- risicofactoren
- Gedragsverandering --> sociale invloed, houding en eigen effectiviteit
- Medicatie
- Veel voorkomende Co-morbiditeiten
- Centrale en perifere trainingseffecten
Sa...
Algemene pathologie en risicofactoren vaat problemen
Hyperlipidemie een algemene term voor de verhoging van lipiden in het bloed. Onder lipiden valt
cholesterol dit is een belangrijk onderdeel van de celmembranen, cholesterol word vervoerd in de
bloedbaan door transporteiwitten ( de lipoproteïnen ). Low Density lipoprotein (LDL) is een slecht
cholesterol. Deze zet zich af aan de vaatwand waardoor Atherosclerotische plaques ontstaan die de
arteriën vernauwen.
Bij artherosclerose kunnen er drie soorten afwijkingen optreden
- Fatty Streaks ( vetstrepen ) sprake van vetstapeling in de binnenste laag van de vaatwand. Zijn het
begin van artherosclerose. Kindertijd neemt toe, vanaf je 20e zou constant moeten blijven
- Artherosclerotische plaques: begin stadium, intracellulaire en extracellulaire ophoping van lipiden
in de vaatwand en de vorming van littekenweefsel. Leid tot vernauwing bloedvaten later kunnen er
bloedingen, ulceraties en littekenvorming ontstaan.
- plaquerupturen
De aandoening kan leiden tot abnormale elektrische activiteit van het hart. Een CT-scan brengt de
coronair arteriën rechtstreeks in beeld waardoor de mate van kalkafzetting in de arteriën gemeten
kan worden.
Volledige afsluiting van een bloedvat is het gevolg van trombose, waarbij een trombus in het gebied
van de plaque ontstaat door turbelentie van het bloed. Van een trombus kan een emoblie loskomen
en deze kan richting het hart of longen gaan
Hypercholesterolemie heeft verdeling tussen primaire en secundaire. Bij primaire staat de afwijking
op zichzelf bij secundaire hangt het hoge cholesterolgehalte samen met andere ziekten zoals diabetes
Risicofactoren
- Roken:
o Nicotine jaagt het lichaam op, versnelt de hartslag,
vernauwt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk.
o Koolmonoxide verdringt zuurstofmoleculen en veroorzaakt
een zuurstoftekort.
o Diverse tabaksdeeltjes beschadigen de vaatwand en laten
het bloed sneller stollen.
o Continue inflammatie zorgt voor verslechtering elastine in
de vaten waardoor stugger , waardoor hogere bloeddruk
Als iemand langere tijd rookt kan de voortdurende
aanwezigheid van koolmonxide in het bloed hart en
vaatziekten veroorzaken omdat er meer kalk en vetafzettingen en stolseltjes
komen. Ook nicotine komt in het bloed terecht. Nicotine zorgt ervoor dat
bloedvaten samentrekken, met als gevolg minder doorbloeding, een hogere
bloeddruk en dus meer belasting van het hart
- Hoog cholesterol
o Verhouding tussen het totaal cholesterol en HDL. Deze ratio hoort niet hoger te zijn
dan 5.
- Hoge bloeddruk
, o Er ontstaat een druk op de bloedvaten doordat het hart het bloed met een kracht
erin pompt. Langdurige hoge bloeddruk beschadigd de wanden. Dit bevordert het
proces van slagaderverkalking -> minder elastisch en bloeddruk neemt nog meer toe.
- Overgewicht
o - een ongunstiger lipidenprofiel: overgewicht leid tot verhoging van het totaal LDL
cholesterolgehalten en een verlaging van het gunstie HDL cholesterolgehalte. Dit
hogere cholesterolgehalte zorgt weer voor een hogere bloeddruk.
o - vermindering glucosetolerantie: uit onderzoek is ook gebleken dat een toename van
lichaamsgewicht binnen enkele maanden een vermindering van de glucosetolerantie
tot gevolg heeft. Wat weer leid tot diabetes. Diabetes is daarmee ook een risicofactor
voor hart en vaatziekte omdat het het proces van artherosclerose stimuleert omdat
de glucose de cel niet in kan en dan in het bloed blijft zitten en dit beschadigt de
bloedvaten.
- Diabetes
o Bloedvaten worden dikker en stugger en raken eerder beschadigd. Bevorderd weer
aderverkalking
- Erfelijkheid
o Let op wanneer je ouders dit ontwikkelen op latere leeftijd is het geen risicofactor
- Stress
o Reactie op het lichaam bij langdurige stress is: hoge
bloeddruk, snellere hartslag, verhoogd cholesterol en
ontstekingen.
o Ook in stressperioden is de leefstijl minder gezond:
roken, eten minder gezond, alcohol, minder bewegen.
- Geslacht
o Vrouwen zijn tot de overgang beter beschermd en lopen
minder risico na de overgang is het risico gelijk.
o Mannen van 60 hebben meeste kans
- Leeftijd
o Fatty streaks ontwikken zich als sinds je 20 e dus hoe
ouder je word hoe meer kans op verstoppingen
, Gedragsverandering:
Stappen die mensen doormaken in gedragsverandering
Openstaan Kan de patiënt het probleem al onder ogen
zien , dit kan vooral direct na problemen moeilijk zijn. Hier
begin je dan met informatie geven zodat de patiënt naar
de volgende stap kan
Begrijpen de patiënt heeft inzicht in zijn eigen invloed
over het probleem en het bereiken van het doel.
Willen De motivatie om daadwerkelijke aandeel en
invloed uit te oefenen door bepaalde activiteiten uit te
voeren. Om het nieuwe gedrag werkelijk uit te voeren heeft de patiënt vaardigheden nodig, ook om
eventuele problemen die zich voor doen (barrière) op te lossen
- Vaak is het niet dat mensen het niet willen maar ervaren zij een ongebewust of
onuitgesproken een bariére, denk aan: wat zullen andere denken, ik durf eigenlijk te lopen in
onze straat etc etc, probeer de bariére te achterhalen en samen tot een oplossing te komen
- ASE model Attitude, sociale invloed en eigen effectiveit
Kunnen barriéres opheffen
Doen feitelijk uitvoeren van activiteiten
Blijven doen zelfmanagement en volhouden. Hiervoor is de intrinsieke motivatie de sleutel. Je wilt
gerag bereiken wat de patiënt kan integreren in zijn haar leven, wensen en beperkingen.
ASE
Attitude houding tegenover gewenste gedrag, denkbeeld ( wel of niet geloven ), afwegen van de
voor en nadelen ( is dit wel de moeite waard ). Niet-functionele gedachten over het gewenste gedrag
beinvloeden de motivatie
Sociale invloed
Wat vind de omgeving van de patiënt ( het nieuwe gedrag of de verandering). Sociale invloed kan
bestaan uit druk gericht op het instandhouden van het huidige gedrag of juist steun voor het
gewenste gedrag. Kan dus ook worden gebruikt als tool als je mensen hun motivatie wil versterken
( denk aan interne en externe motivatie )
Eigen effectiviteit
Eigenlijk zelfvertrouwen in het bereiken van het doel. Gaat niet om de feitelijke uitkomst maar om
hoe de patiënt zichzelf inschat Let op: dit is de belangrijkste factor (willen). Kijk goed naar de
patiënt voor je, dit kan een bariére vormen als de patiënt gelooft dat hij/zij het niet kan. Dit vinden
mensen vaak lastig om te zeggen, is soort van falen voor hun, als ik het niet probeer kan het ook niet
fout doen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiedouze. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
