De huid
De huid bestaat uit de huid, haren, nagels en verschillende klieren. De huid is een orgaan dat
bestaat uit het uitwendige epitheel of de epidermis (opperhuid) en get daaronder gelegen
bindweefsel van de dermis (lederhuid).
Onder de dermis is de huid door het
losmazige bindweefsel van de
onderhuidse laag of hypodermis
gescheiden van de dieper gelegen
weefsels en organen.
De 5 belangrijkste functies van de huid
zijn:
1. Bescherming. De huid overdekt en
beschermt de onderliggende weefsels
en organen tegen schokken,
chemische stoffen en infecties; de huid
beperkt eveneens het verlies van
lichaamsvloeistoffen.
2. Temperatuurregeling. De huid speelt een rol bij het handhaven van de lichaamstemperatuur
door de warmte-uitwisseling met de omgeving te reguleren.
3. Vorming en opslag van voedingsstoffen. In de epidermis wordt vitamine D3 gevormd, een
bouwsteen van een hormoon dat de calciumopname bevordert. In het vetweefsel van de
hypodermis zijn grote hoeveelheden vetten opgeslagen.
4. Zintuiglijke gewaarwording. Zintuigen in de huid detecteren tast-, druk-, pijn-, en
temperatuurprikkels en zenden deze informatie naar het zenuwstelsel door.
5. Uitscheiding en afscheiding. Klieren in de huid scheiden zouten, water en organische
afvalstoffen af. Daarnaast scheiden gespecialiseerde klieren in de huid melk af.
Epidermis:
De epidermis bestaat uit een meerlagig
plaveiselepitheel met verschillende cellagen. Dikke
huid, die wordt aangetroffen op de handpalmen en
voetzolen, bevat 5 lagen. De dunne huid, die de rest
van het lichaam bedekt, bestaat slechts uit 4 lagen.
De woorden dun en dik hebben alleen betrekking op
de dikte van de epidermis, niet op de dikte van de
huid als geheel.
In de juiste volgorde vanaf de basale membraan in
de richting van het uitwendige oppervlak, zien we de
kiemlaag (stratum basale), 3 tussengelegen lagen
(het stratum spinosum, het stratum granulosum en
het stratum lucidum) en de hoornlaag (stratum
corneum.
De diepste epidermislaag wordt het stratum basale, de kiemlaag genoemd. De cellen van
deze laag zijn via hemidesmosomen stevig met de basale membraan verbonden. Het stratum
, basale vormt de epidermiskammen, die in de dermis doorlopen, waardoor het
contactoppervlak van deze 2 lagen wordt vergroot.
Omdat de epidermis geen bloedvaten bevat, moeten epidermiscellen hun voedingsstoffen
via bloedvaten in de dermis krijgen aangevoerd. Door de combinatie van kammen en papillen
wordt het diffusieoppervlak tussen dermis en epidermis vergroot.
Het uitwendige huidoppervlak volgt het patroon van de kammen, die variëren van kleine,
kegelvormige uitstulpingen (in dunne huid) tot de complexe spiralen (in dikke huid) van
handpalmen en voetzolen.
Door de oppervlakkige kammen op de handpalmen en voetzolen wordt de oppervlakte van
de huid vergroot, waardoor de huid meer wrijving ondergaat en de handen en voeten meer
houvast hebben.
De uitwendige vorm van de kammen is erfelijk bepaald; ze zijn bij elk mens uniek en blijven
gedurende het gehele leven hetzelfde. Vingerafdrukken zijn de patronen van de kammen op
de vingertoppen.
In het stratum basale zijn grote stamcellen of kiemcellen het meest talrijke celtype. Dit is de
laag waar continu nieuwe cellen worden gevormd en beginnen te groeien. Door de
voortdurende delingen van deze stamcellen worden cellen vervangen die aan het oppervlak
van het dekweefsel verloren gaan of worden afgestoten.
Het stratum basale bevat ook gespecialiseerde orgaantjes die gevoelig zijn voor tast en druk
en melanocyten die tussen de cellen en daaronder verspreid liggen. Melanocyten vormen
melanine, een bruine, geelbruine of zwarte kleurstof die de epidermis kleurt.
De cellen in de 3 tussengelegen lagen verplaatsen zich steeds verder van het stratum basale
af. Tegelijkertijd specialiseren ze zich steeds verder om uiteindelijk de buitenste,
beschermende barrière van de huid te gaan vormen.
Telkens wanneer een stamcel zich deelt, gaat een van de ontstane dochtercellen de volgende
laag binnen, het stratum spinosum (laag met stekelcellen). Daar kan deze cel zich verder
delen, waardoor het dekweefsel steeds dikker wordt.
Het stratum granulosum (korrelige laag), bestaat uit cellen die zich vanaf het stratum
spinosum hebben verplaatst. De cellen in deze korrelige laag delen zich niet langer en
beginnen grote hoeveelheden van het eiwit keratine te maken.
Keratine is buitengewoon slijtvast en waterbestendig. Bij de mens bedekt keratine niet alleen
het oppervlak van de huid, maar vormt ook de basale structuur van de haren, het eelt en de
nagels.
De buitenste laag van de epidermis, het stratum corneum (hoornlaag) bestaat uit 15 tot 30
lagen afgevlakte en dode epitheelcellen waarin zich grote hoeveelheden keratine hebben
opgehoopt.
Dergelijke cellen worden verhoornd genoemd. De dode cellen in elke laag van de hoornlaag
blijven via desmosomen stevig verbonden. Als gevolg daarvan worden deze cellen in grote
groepen of vellen afgestoten, en niet afzonderlijk.
Het duurt 7 tot 10 dagen voordat een cel zich van het stratum basale naar de hoornlaag heeft
verplaatst. Gedurende deze tijd komt de cel verder dan de toevoer van zuurstof en
voedingsstoffen af te liggen.
De cel komt vol te zitten met keratine en sterft uiteindelijk. De dode cellen blijven meestal
nog 2 weken in de hoornlaag aanwezig voordat ze worden afgestoten of weggewassen.
Terwijl oppervlakkig gelegen cellen verloren gaan, komen nieuwe cellen aan vanuit de
ondergelegen lagen. Daardoor blijven de diepere lagen van de epidermis en het
onderliggende weefsel beschermd door een barrière van dode, slijtvaste en vervangbare
cellen.
