Samenvatting
Samenvatting - Toegepaste Cognitieve Psychologie ()
Uitgebreide samenvatting van de hoorcolleges van het vak TCP!
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
TCP HC1 - 26/4/21 - IntroductieDeel 1: Wat is TCP?
TCP:
- Het aanpassen van de omgeving aan de mens
- Een TCP’er evalueert de interactie van gebruikers met de omgeving en komt met mogelijke
oplossingen
- Een tcp’er gebruikt: waarneming, aandacht, geheugen, taal, motoriek en beslissen -> kennis
over hoe goed onderzoek te doen
TCP vraagstukken:
- Op een treinstation: is het duidelijk waar iedereen naartoe moet, ziet het er goed uit (beleving),
kunnen kaartjes gemakkelijk gekocht worden etc
- Een airplane crash: hoe heeft dit ongeluk kunnen gebeuren, hoe kunnen we dit in het vervolg
voorkomen: combinatie van mechanische, procedurele en cognitieve fouten
- Human error of designfout is vaak de vraag
- Goed werkende telefoon voor ouderen: is het duidelijk hoe een product gebruikt moet worden?
- Hoe gaat de mens om met digitale veranderingen? -> aangenamer voor de mens? Makkelijker
te bedienen? Makkelijker om het te begrijpen? -> Veiliger of juist niet? Denk aan KI.
- Zijn er oplossingen voor het toenemende verkeer op de wegen? Toepassing kennis in praktijk:
visuele perceptie; bij dalende wegen strepen dichter bij elkaar.
- Visuele perceptie en/of human error?
Samenvattend: TCP gaat over het bevorderen van de veiligheid, het verbeteren van alledaagse
dingen en de ondersteuning van de werk- en leefsituatie door de omgeving aan te passen aan de
mens en daarbij kennis en methoden uit de cognitieve psychologie te gebruiken
Page 1 of 18
,TCP HC2 - 28/4/21 - Geschiedenis
- De geschiedenis van het vakgebied; de gebeurtenissen die er een rol bij spelen.
- TCP betreft de studie van de mens in relatie tot zijn omgeving.
1. De ondersteuning in werksituaties
2. Het bevorderen van de veiligheid
3. Het verbeteren van alledaagse dingen
- Heel interdisciplinair en wordt op verschillende manieren aangeduid
1. Ergonomie
2. Human Factors
3. Mens-machine interactie
- Geschiedenis: welke gebeurtenissen en/of ontwikkelingen in de geschiedenis zijn bepalend
geweest voor de ontwikkeling van het vakgebied? -> industriële revolutie, WOII, digitale
revolutie
Industrialisatie
- Doel was het verhogen van de productie -> e ciëntie. Arbeidsverdeling: goedkoop en
handhaven discipline.
- Belangrijke wetenschapper: Taylor; mens is van nature lui -> belonen niet gerelateerd aan
productie.
- Hoe zorg je ervoor dat arbeiders e ciënter werken? -> belonen, werk standaardiseren, selectie
en training, pauzeschema’s.
- Taakanalyse een bewegingsstudies leidden tot grote toenames in de productie. In 1913:
lopende band.
- Belangrijke studies: The Hawthorne Experiments -> compenseren voor slechtere verlichting,
condities aparte werkkamer, seizoensinvloed.
- Dus eerste belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis die dit vakgebied heeft beïnvloed.
Wetenschappelijke benadering en analyse. Fitting the worker to the job.
Tweede Wereldoorlog
- Er waren heel veel mensen nodig -> geen tijd voor selectie militairen. Veel ongelukken
gebeurden; vliegtuigen stortten neer.
- Mackworth’s Clock Test: signaaldetectietheorie; zijn de punten op de radar vijanden? Schiet je
het vliegtuig neer? Belangrijke taken; mensen kunnen dat niet heel lang doen ivm concentratie
- Hoe heeft de WOII het vakgebied beïnvloed? Bijv verschillende vormen van knoppen op
vliegtuig onderdelen zodat fouten minder snel gemaakt worden. Fitting the job to the worker.
Digitale revolutie
- Edward Link: ight simulation: Je moet mensen trainen in een vliegtuig simulator voor het
natuurlijke gevoel
- Opkomst computers en hun pioniers
- ‘Belevenis’ machine: VR brillen bijvoorbeeld. De 1e die virtual reality gebruikte was Jaron Lanier
(1960)
- Human computer interaction (1983) kennis van de mens meenemen
- Sensory substitution & brain machine interfaces: in de medische wereld voor blinde mensen en
in de militaire wereld
- Oogbewegingsregistratie ook veel invloed gehad -> veel ontwikkelingen daardoor
- Digitale revolutie is nog steeds gaande
- Samenvattend: Mens-machine interactie
Page 2 of 18
fl ffi ffi
, TCP HC3 - 3/5/21 - Aandacht en mentale vermoeidheid
Deel 1
Relatie tussen mentale belasting en aandacht
- Een taak is moeilijk als het veel aandacht kost. Iets kost veel aandacht als er veel en complexe
informatie verwerkt moet worden.
- Hoe wordt info verwerkt en welke rol heeft aandacht daarin? -> grofweg 2 aandachtstheorieën:
- Bottleneck modellen: veel info tegelijk, maar niet tegelijk verwerkt. Info verwerking is serieel
- Psychological Refractory Period (PRP): tijd waarin het eerste proces moet worden
afgehandeld voordat het 2e kan worden verwerkt
- Die kan worden verkort als de kennis over de 2e stimulus kan worden verkort, oefening,
compatibiliteit
- Resource modellen: parallel: 2 dingen tegelijk uitvoeren mogelijk
- Single Resource Theory: beschikbare capaciteit is exibel en varieert niet. Alertheid.
Conclusie: de relatie tussen mentale belasting en aandacht: een taak die veel aandacht kost
heeft als gevolg dat de mentale belasting toeneemt
Deel 2
Hoe/Waarom mentale belasting meten?
- Waarom?
Hoe druk is de werknemer? Hoeveel taken kan iemand veilig afhandelen?
- Fouten voorkomen door mentale belasting te meten: genoeg capaciteit? Taak
aanpassen om fouten te voorkomen
- Hoe?
Hoe meet je de mentale belasting?
- Enkeltaakparadigma: nadelen: alleen gevoelig wanneer limiet van de mentale capaciteit is
bereikt, meet niet of prestatie gelijk blijft door meer inspanning, meet niet de restcapaciteit
- Restcapaciteit kan je meten met behulp van een 2e taak: kan je die nog uitvoeren? Zo
ja: er is restcapaciteit.
- Dubbeltaakparadigma: nadelen: 2e taak kan slecht gekozen zijn, en niet haalbaar
- Fysiologische maten: arousal, e ort, aandacht, moeilijkheid (bv hersenactiviteit,
pupilgrootte). Nadelen: gevoelig voor vermoeidheid, fysieke activiteit
- Met subjectieve maten: ervaring, ook vaak nuttig, maar nadeel: na taken doen geeft het
een re ectie en tijdens taken onderbreekt het de taak.
Conclusie: een toename in mentale belasting kan voorbode voor instorten van prestatie zijn
en met onder andere een dubbeltaak kan mentale belasting worden gemeten
Deel 3
Welke vragen kun je met een dubbeltaakparadigma beantwoorden?
- 2 mensen kunnen dezelfde taak uitvoeren, en de een kan meer capaciteit overhouden en de
ander niet; werkdruk neemt toe
- PRF (Performance Resource Function): relatie tussen prestatiedruk op taak en hoeveelheid
aandacht gericht op taak. Resource limited, maximale prestatie op taak. Data limiet range,
maximale aandacht gericht op taak.
- Automatisch vs gecontroleerde aandacht: automatisch -> parallel en snel, gecontroleerd ->
serieel en langzaam
- Hoe kun je meten in hoeverre een taak geautomatiseerd is? Met behulp van een dubbeltaak.
- POC (Performance Operating Characteristic): hoeveelheid aandacht wordt verdeeld over 2
taken. Als je wil weten wat de invloed van het doe van een 2e taak is op de hoofdtaak, moet je
de prestatie afzetten tegen enkeltaak prestatie. 2e taak heeft niet altijd alle restcapaciteit nodig,
POC zal zijn dat de 2 taken elkaar niet beïnvloeden
- Onderbelasting: op een saaie weg (weinig prikkels), kan het zijn dat je niet adequaat reageert.
Relatie tussen aandacht en prestatie.
Page 3 of 18
fl ff fl
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper diede26. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen