Dit is mijn volledige samenvatting van het vak 'neuropsychologie', gegeven in het tweede jaar van toegepaste psychologie (VIVES). Ik heb dit samengevat aan de hand van de syllabus en de powerpoints. Bij de hoofdstukken van 'aandacht' en 'geheugen' heb ik de verbetersleutel van de denkvragen er in g...
[Meer zien]
Laatste update van het document: 9 maanden geleden
Neuropsychologie
1 Omschrijving en beknopte historiek van de neuropsychologie
1.1 Omschrijving van ‘neuropsychologie’
Neuropsychologie = bestudeert de relatie tussen het functioneren van het brein en het menselijk gedrag,
emotie en cognitie – zowel bij gezonde personen als personen met een hersenletsel.
• Onderdeel vd neurowetenschappen (neuroanatomie, neurofysiologie, neuropathologie,
neurochirurgie…)
• Onderzoeksobject: ontwikkelen van wetenschappelijke kennis over het menselijk gedrag
(psychologie) op basis van het functioneren van het menselijk brein (neuro)
• Twee takken:
Experimentele/cognitieve neuropsychologie Klinische neuropsychologie
Focus: hoe worden cognitieve functies aangestuurd Focus: diagnostiek en rehabilitatie vd gevolgen van
door de hersenen? hersenbeschadiging
Twee niveaus: Drie stoornisgroepen na hersenletsel:
1. Structureel: deelcomponenten van mentale 1. Primaire neurologische stoornissen
processen 2. Neuropsychologische stoornissen
2. Dynamisch/temporeel: hoe verlopen 3. Psychologische stoornissen
mentale processen in de tijd (serieel of
parallel)
Bv. taal (zie pg. 31)
1.2 Beknopte historiek van de neuropsychologie
1.2.1 De Oudheid: hart- versus hersenhypothese
<< Waar zit de motor van ons menselijk handelen? >>
• Empedocles & Aristoteles: de harthypothese
o Hart als bron van alle menselijke gedrag
1
, o Hart = warm en actief
o Hersenen = radiator om het bloed te koelen (warmte stijgt)
• Hippocrates, Plato & Galen: de hersenhypothese
o Hersenen zijn de zetel van ons denken, voelen & handelen
o Plato: hersenen liggen dichtst bij de hemel = woonplaats vd goden
1.2.2 18de-20ste eeuw: lokalisationisme versus holisme
<< Hoe controleren de hersenen het gedrag? >>
1. Het lokalisationisme/lokalisatieleer
o Specifieke cognitieve functies zijn op 1 specifieke plaats in de hersenen gelokaliseerd
o Schade = volledig uitvallen
o Gall & Spurzheim: frenologie
▪ Bepaalde hersengebieden werden gecorreleerd met specifieke aspecten vh gedrag
▪ Functies werden gelokaliseerd op een specifieke plaats in de cortex
▪ Hersenen gedragen zich als spieren → hoe groter het hersengebied, hoe groter de
functie
Vervorming van schedel/bult (bv. bij uitzonderlijk geheugen) of holtes door
zwak ontwikkelde hersengebieden
Persoonlijkheidsonderzoek via cranioscopie
2. Het holisme
o Cognitieve functies verspreid verdeeld over de hele cortex
o Hersenen werken als globaal geheel bij uitvoeren van een cognitieve functie
o Beschadiging = compensatie vd intacte hersengebieden
o Flourens en Goltz: cerebrum functioneert globaal
▪ Experimenten waarbij men keek naar welk gedrag uitviel na het toebrengen van
beschadiging
1.2.3 Bewijskracht voor beide visies
• Broca ↔ Wernicke
o Afasie van Broca = problemen met taalproductie (linker frontale kwab)
o Afasie van Wernicke = problemen met interpreteren van taal (linker temporale kwab)
o Meerdere taalcentra die onderling met elkaar verbonden zijn en samenwerken om taal te
produceren → geen strikte lokalisatie = holistisch
• Kogelverwondingen bij WOI
o Analyse van uitvalsverschijnselen bij hersenletsels
o Opstellen van hersenkaarten
• Lashley & Franz: neurale basis vh geheugen
o Niet de lokalisatie maar de grootte vh letsel zorgt voor verdwijnen van aangeleerd gedrag
o Vanaf verwijderen van 80-90% vd hersenschors → aangeleerd gedrag is fijn verdeeld over
het gehele schorsoppervlak
The Law of Mass Action = het brein functioneert als één geïntegreerd geheel. Alle hersengebieden zijn
dus samen actief bij het tot stand brengen van een cognitieve functie.
The Law of Equipotentiality = verschillende gebieden in de hersenen hebben identieke functies.
2
, Lokalisatieleer Equipotentialiteit
Maar:
• Penfield: oproepen van specifieke geheugenassociaties (bv. gezichten of beelden omgeving) via
elektrische stimulatie
o Lukte alleen maar bij bepaalde hersengebieden
o Specifieke geheugensporen zijn dus toch gelokaliseerd op specifieke plaatsen in de hersenen
• 2 helft 20ste eeuw: evenwicht tussen lokalisatieleer en holisme
de
o Men raakt het er over eens dat bepaalde hersengebieden specifieke gedragscomponenten
generen, maar elk complex gedrag ontstaat uit de hersenen als 1 geheel
3
, 2 Enkele basisprincipes van de werking van het brein
2.1 Informatieoverdracht in het brein: neuronen die vuren (lees pg.15-34 biologie)
2.2 Het proces van bedraden… Breinarchitectuur
Synaptogenesis = het aanmaken van nieuwe verbindingen tussen hersencellen.
Myelinisatie = veel gebruikte verbindingen tussen hersencellen ontwikkelen meer witte stof waardoor de
overdracht van informatie bijgevolg sneller en gemakkelijker gaat.
Synaptic pruning = het snoeien van ongebruikte en overtollige verbindingen tussen hersencellen.
Neuronale netwerken = een netwerk van verbindingen die verschillende hersenregio’s met elkaar
verbindt.
2.3 … en herbedraden. Neuroplasticiteit
Neuroplasticiteit = netwerken in de hersenen veranderen door organisatie en reorganisatie als reactie op
ervaring en sensorische stimulering.
Verschillende vormen:
Ervaringsonafhankelijke Ervaringsverwachte plasticiteit Ervaringsafhankelijke
plasticiteit plasticiteit
• Genetisch gestuurd • Genetisch gestuurd proces + externe • Levenslang
proces stimulatie • Ervaring en
• Onafhankelijk van • Time windows of gevoelige periodes oefening
externe invloeden o Tijdsvensters waarbinnen de
• Identiek voor alle effecten van
mensen omgevingsstimulering op de
structuur en het functioneren
vd hersenen optimaal zijn
o Bv. taal (optimaal voor
puberteit), executieve functies
o Nadien meer inspanning
o Ook bij ontwikkeling van
basisveiligheid en -vertrouwen
▪ Belang van sensitief
responsieve verzorgers
voor gezonde
hersenontwikkeling
2.3.1 Neuroplasticiteit inzetten of niet: growth of fixed mindset
Fixed mindset Growth mindset
• Talenten zijn aangeboren en liggen volledig • Vaardigheden kunnen ontwikkeld worden
vast in de hersenen door opleiding, volharding, passie
• Gedragen naar eigen vooronderstellingen • Drang om bij te leren
• Creëert leerblokkades
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jentevandroogenbroeck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,50. Je zit daarna nergens aan vast.
