Gespreksvoering voor sociaal werkers
Hoofdstuk 2 ik en de ander
2.1 De ontmoeting tussen jou en de ander
Als het je werk is om mensen te begeleiden, is het goed om van een afstand naar je eigen
doen en laten in relatie tot een ander te kijken.
Gesprek voeren met iemand anders, ontmoeting -> ontmoetingsplaats -> in een ander
verplaatsen, verbinding -> contact -> eigenschappen karakter -> invloed -> omgeving
ontmoeting.
Je beoordeelt iemand vanuit jouw socialisatie, referentiekader, karakter, achtergronden,
kwaliteiten en valkuilen.
Socialisatie; is het eigen maken van gewoontes en gebruiken van de groep waarbinnen je
opgroeit en vindt plaats van ene generatie op de andere.
Referentiekader; is het geheel van je persoonlijke normen, waarden, standpunten, kennis en
ervaringen, dat van invloed is op de subjectieve waarneming van gebeurtenissen en
verschijnselen.
Zelfpresentatie; is het bewust of onbewust proberen invloed uit te oefenen op wat de
anderen van je denken; je probeert de ander een bepaald beeld van jezelf te laten zien.
Persoonswaarnemingen; is het waarnemen en beoordelen van de persoon met wie je in
interactie bent; je doet je best om je een beeld van de ander te vormen.
Verschillen tegenkomen
Onbewust beeld van een ander
Stereotype; versimpeling, overdrijving en generalisatie en is een die over iemands
persoonlijkheidskenmerken, gedragingen en uiterlijke kenmerken op basis van de groep
waartoe hij behoort.
Omgeving;
Ander belangrijk onderdeel van het model is de omgeving waarbinnen de ontmoeting
plaatsvindt -> bepalend hoe het verloopt.
Bij online contact heb je te maken met twee omgevingen; die waarin jij zit en die waarin de
cliënt zich bevindt. Het kanaal waardoor jullie je gesprek voeren heeft ook invloed op jullie
gesprek, door technische (on)mogelijkheden (vertraging).
Wederzijdse beeldvorming; indrukken die je gaandeweg de ontmoeting opdoet of door
informatie die je krijgt gedurende het gesprek, je beeld steeds blijft bijstellen.
Omstandigheden als tijd, ruimte en omgevingsgeluiden controleren.
Online contact;
Synchroon contactvormen; gesprekken net als een face to face gesprek, via beeldbellen,
chatten of telefoongesprek.
Direct antwoord
Asynchroon contactvormen; email en tekstbericht.
Kost meer tijd
, Vermoedens en aannames verwoorden
Kijken welke contactvorm het beste past in de mogelijkheden en omstandigheden van cliënt.
Digital native; onderdeel van een organisatie die opgegroeid is in de digitale wereld.
Snel afgeleid in het online contact -> half aanwezig
Geen oogcontact -> geen verbinding met de ander. Je mist dopamine die in brein
wordt gemaakt waar spiegelneuronen worden geactiveerd.
Veilig, voor mensen met mentale klachten.
Beeldbellen -> non-verbale uitingen.
2.2 Basishouding
Basishouding; een houding waar je achter staat en die het werken met cliënten mogelijk
maakt en de ander tot zijn recht laat komen.
Goede basishouding; basis van contact maken met de ander.
- Een open houding;
Sta open voor wat de ander te vertellen heeft en welke gevoelens de ander hierbij
ervaart.
Laat oordelen achterwegen
Neutraal
Vul niet in
Zoek betekenissen van gedrag en keuzes
Verplaatsen in een ander
Invullingen checken
- Actieve belangstelling; door belangstelling te hebben voor de belevingswereld van de
ander en jezelf in te spannen om deze te willen begrijpen, kom je in werkelijk contact met
de ander.
Nieuwsgierig opstellen
Ander perspectief bekijken
Luisteren; alleen door actief te luisteren krijg je begrip voor de manier waarop een
cliënt denkt, voelt en handelt.
- Lef; durf vragen te stellen en door te vragen bij zaken die je opvallen bij de ander en
dingen die je je afvraagt over de ander (voorkom misverstanden).
- Gelijkwaardigheid; de ander zien als expert in zijn eigen levenservaringen, persoonlijke
waarden, gevoelens, wensen en behoeftes.
Respectvol blijven
Jezelf zijn
Professioneel betrokken
- Veiligheid en vertrouwen; signaleer je weerstand of wantrouwen, voer gesprek en
voorkom blokkades in verdere contact
- Een positieve insteek; wanneer je insteek in je gesprekken positief is, wanneer je de
ander bekrachtigt, krijg hij (weer) zicht op zijn eigen mogelijkheden en daarnaast bouw je
aan het vertrouwen dat de ander in zichzelf heeft.