Performance Textile - Leer
Basistextiel 5
Dieren gebruikt voor productie leer
Runderen (gros) Kalf
- Nerf: fijne uitstraling
- Kleine poriën
- Weinig defecten
Jonge stieren
- Regelmatige nerf
- Goede mechanische weerstand trekt niet snel uit elkaar, hoge kwaliteit
- Volle huid, stevig
- Beste kwaliteit van runderen
Rundvee
- Zwakker en minder vol dan jonge stieren
- Hebben over algemeen defecten in het gebied rond de kont (bijten, parasieten,
muggen…)
Stieren en ossen
- Fouten in nerf
- Diepe rimpels in de nek (door optillen van kop)
- Erg ruwe poriën
- Dikke, grove huid
Schaapachtige Schapen
- Ras belangrijk bij het vaststellen van de kwaliteit
- Over het algemeen kwaliteit van schapenhuiden tegen gesteld aan de kwaliteit van de
wol
- Merino schaap: Hoge kwaliteit wol – lage kwaliteit huid
- Entrefino schaap: Lage kwaliteit wol – hoge kwaliteit huid
Geiten
- Huiden lijken op dat van koeien en schapen
- Harig en resistent tegen dragen en scheuren
- Nerf: erg dicht en compact
- Vaak gebruikt voor leer waar nog haar op zit
Varkens - Bevatten een hoge hoeveelheid vet eten
- Erg dikke haren groeien door gehele huid
- Haren zitten dieper in huid (zitten per 3 haren 3 puntjes) puntjes zie je in leer.
Haartjes zitten dieper in de huid dan bij koeien.
Paarden - Komt niet vaak voor
- Kont van een paard is stevig gedeelte afgesneden worden voor productie te dik
moeilijk doordringbaar
Reptielen - Stevige huiden, weinig flexibiliteit, schubben
- Meest gebruikt voor leer: hagedis, slang, krokodil en kaaiman
Vissen - Komt niet vaak voor
- Haaienleer: één van de weinige vishuiden die worden geproduceerd
Nertsen Bond gebruikt voor productie van dure kleding en accessoires
(Kangoeroe) - Stevig
- Weinig vet gespierd
- Vaak gebruikt in motorpakken
, Productie leer
Beamhouse - Geconserveerde huiden: huid komt zo leerlooierij binnen
(van huid naar - Looien = wet blue
leer) - Groen: chemische processen (in bad)
- Oranje: mechanische processen (apparaten)
Finish Gebeurt na looien
,De huid
De huid - Huid: weefsel gemaakt van eiwitvezel (collageen)
- 3 hoofdlagen: opperhuid, lederhuid, onderhuids bindweefsel
- Eerst haren verwijderd en gaat opperhuid eraf. Vervolgens gaat de hypodermis
eraf. Alleen de lederhuid blijft over voor het leer.
- Nerf: bovenzijde van lederhuid
Opperhuid (epidermis) - Cellen dicht op elkaar gepakt
- Verwijderd in de eerste stappen van het looiproces
Lederhuid (dermis) - Essentiele gedeelte voor looien
- Bestaat uit 3 lagen: nerf, split en vlees
Onderhuids bindweefsel Bevat de vetcellen, verwijderd in het looiproces.
(hypodermis)
Conserveren - De huid begint met de afbraak snel na het villen door 2 redenen:
* Zelfvernietiging van de enzymen aanwezig in de cellen van de huid.
* Afbraak wat ontstaat door bacteriële groei.
- Doel: het verhinderen/vertragen van de natuurlijke afbraak. Meest gebruikte
methoden om te conserveren: drogen en zouten.
1. Drogen: standaard gebruikt voor huiden met wol/ haar, bij
reptielhuiden en dunne huiden die snel drogen (warme landen).
2. Zouten: uitdrogend effect van zout. Belemmert bacteriële groei
(westerse landen).
- Goede conservering van huiden is belangrijk in de behandeling en
vervaardiging van leer effect op de kwaliteit van het eindproduct.
- Huid moet intact blijven voor looien drogen/zouten vocht eruit en is
antibacterieel.
- Niet goed conserveren stof neemt minder goed op, uiterlijk: schimmelplek.
Weken - 1e actie in het looiproces. Bestaat uit schoonmaken en dehydrateren van de
huiden (geeft natuurlijk uiterlijk).
- Huiden geweekt in een mix van water en andere producten (ook vuil, bloed,
mest etc. uit de huiden geweekt).
- De weekvaten draaien erg langzaam om de huiden niet te beschadigen.
- Gedroogde huiden hebben een lange week nodig (1-3 dagen).
- Gezouten huiden hebben een kortere week nodig (2-3 uur).
Ontharen/kalken - 2 bij elkaar passende acties die gewoonlijk worden uitgevoerd in hetzelfde bad.
- Doel ontharen: verwijderen van de epidermis en haar/wol.
- Soorten van ontharen:
1. Enzymmatig ontharen (met natuurlijke stoffen)
2. Chemisch ontharen
3. Pasta ontharen – wol
- 1 & 2: Huiden in bad lost haren op.
- 3: Vlees is bovenkant pasta gesmeerd op vleeskant en die trekt door de huid
lost haarwortel/zakje op na half uur worden de haren van de huid
afgesneden met een mes. Pasta gebruikt als haren kostbaar zijn, als je wol wil
verkrijgen
- Doel kalken: afbreken van eiwitvezels waardoor er in de huid meer
reactiepunten voor chemicaliën ontstaan.
- Bijkomende effecten: huid zwelt op, huidstructuur geopend en dit komt ten
goede aan het proces.
, - Proces: vezels in stukjes genipt (zodat looimiddel ertussen kan, hoe meer open
plekken, hoe beter) looimiddel toegevoegd huid zwelt op (structuur eruit
gehaald).
Ontvlezen - Mechanisch proces voor het verwijderen van vetweefsel
- Doel vleesmachine: verwijderen van vet, vlees en de onderhuid van de huid
met mes. Maakt het egaal. Zorgt dat andere chemicaliën beter in de huid kan
trekken.
- Ontvlezen maakt de vleeszijde schoon, verbeterd de penetratie en zorgt voor
een egale dikte van de huid. Voor het splitten altijd ontvlezen, voor egaliteit!
Splitten - Het verdelen van de huid in 2 delen: Nerf-split en Vlees-split.
- Het slijpen wordt uitgevoerd met 2 slijpschijven. De wielen zijn versprongen
met elkaar en roteren in omgekeerde richting.
- Huid doormidden gesneden over de breedte. Als er nog vlees onder zit loopt
het niet recht.
1. Hide prior to splitting
- Nerfsplit (bovenkant): dun leer, soepel. 2. Endless bandknife
3. Transport/gauge roller (thickness
- Vleessplit (onderste gedeelte): leer heeft regulator)
aan beide kanten vleesvezeltjes (bovenkant 4. Top support roller
5. Ring roller
en onderkant vlees). 6. Lower support roller
7. Feed/work table
8. Grain side
9. Flesh side (split)
A. Endless bandknife
B. Knife wheel
C. Hide prior to splitting
D. Grain side
E. Flesh side (split)
F. Upper support roller
G. Transport roller
H. Ring roller
J. Lower support roller
K. Support plate on flesh side
L. Bandknife grinding wheels
Ontkalken, beitsen, - Ontkalken: uitgevoerd om de aangebrachte kalk en andere producten uit de
pekelen huiden te verwijderen. Zorgt ervoor dat de huiden slinken (dunner worden).
- Beitsen: Doel: reactiepunten maken aan de eiwitten die aangetast zijn door het
kalken. Verwijdert resten van epidermis, haar en vet die nog aanwezig zijn.
- Pekelen: Verwijderen van de kalk wat nog aanwezig is, en bereidt de huid voor
op het looien. Wordt gedaan met zuren (deze verlagen de pH naar 3-4) en
zouten (vermijden zwelling). Looien werkt het beste onder zure omstandigheden.
, Looien
Looien - Vezels worden niet meer afgebroken (natuurlijk afbraakproces wordt gestopt).
- Looisel wordt aangebracht tussen de vezels (openingen gemaakt met kalken).
Plantaardig looien (altijd bruin), droog
Chroom looing (kangarou)
Aluminium looing wordt wit, vochtig
Plantaardig - Oudste manier van looien
looien - Natuurlijke producten
(Crust) - Vervaardigd uit verschillende delen van planten zoals: barst (den, mimosa), hout
(kastanje, quebracho) en bladeren
- Gaan lang mee en zijn sterk
- Veranderen in de tijd
- Warmte kan ertoe leiden dat leer droogt en breekt
- Niet waterbestendig
- Rijk en diep in natuurlijke kleuren maar moeilijk te verven in heldere kleuren
- Wordt gebruikt voor tassen, honkbal handschoenen, schoenzolen en voering
- Kleur vervaagd na een tijdje.
- Neemt veel vocht op en krijg je er niet meer uit.
- Bruin/rood tinten
Chroom looing - Meest gebruikte manier van looien, ruim 90%
(Wet blue) - Goedkope manier van looien
- Leer is zachter en soepeler dan plantaardig gelooid leer
- Bestand tegen water
- Verkrijgbaar in een enorme hoeveelheid kleuren
- Kleur verandert niet met de tijd
- Looiproces heeft een hoge impact op het milieu
- Gebruikt voor tassen, jassen, handschoenen, schoenen, autostoelen, meubels etc.
- Typische leer geur, plantaardig looi vaak niet.
- Erg nadelig voor milieu chroom6 zit in water kankerverwekkende stof.
